Τον αποκλεισμό του εναέριου χώρου της ΕΕ σε αεροπλάνα της Λευκορωσίας, αποφάσισαν, μεταξύ άλλων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, ως απάντηση στο περιστατικό με την εκτροπή πτήσης του ιρλανδικού αερομεταφορέα χαμηλού κόστους, Ryanair.
Η ανακοίνωση για τη συμφωνία των “27” υπέρ της επιβολής νέων κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας έγινε μέσω Twitter από τον Μπάρεντ Λιντς, εκπρόσωπο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Ο ίδιος έδωσε στη τα συμπεράσματα των ευρωπαίων ηγετών για τη Λευκορωσία. Συγκεκριμένα, στα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει σθεναρά την εξαναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ της Λευκορωσίας την 23 Μαΐου 2021, που έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια των αερομεταφορών, καθώς επίσης και την κράτηση από τις αρχές της Λευκορωσίας του δημοσιογράφου Ρομάν Προτασέβιτς και της Σοφίας Σαπέγκα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά την άμεση απελευθέρωση του Ρομάν Προτασέβιτς και της Σοφία Σαπέγκα, καθώς και την εγγύηση της ελεύθερης μετακίνησής τους. Επίσης:
- Καλεί τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να διερευνήσει επειγόντως αυτό το άνευ προηγουμένου και απαράδεκτο συμβάν.
- Καλεί το Συμβούλιο να υιοθετήσει πρόσθετες λίστες κατά προσώπων και οντοτήτων το συντομότερο δυνατό, στη βάση του υφιστάμενου καθεστώτος κυρώσεων.
- Καλεί το Συμβούλιο να υιοθετήσει περαιτέρω στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις και προσκαλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν προτάσεις, χωρίς καθυστέρηση, για αυτό το σκοπό.
- Καλεί όλους τους αερομεταφορείς που εδρεύουν στην ΕΕ να αποφεύγουν πτήσεις στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
- Καλεί το Συμβούλιο να υιοθετήσει τα απαραίτητα μέτρα για να αποκλείσει τις πτήσεις αεροσκαφών της Λευκορωσίας στον εναέριο χώρο της ΕΕ και να αποτρέψει την πρόσβαση σε αεροδρόμια της ΕΕ πτήσεων που εκτελούνται από αυτά.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την αλληλεγγύη του στη Λετονία, σε συνέχεια της αδικαιολόγητης απέλασης των Λετονών διπλωματών.
Δηλώσεις μετά τη σύνοδο κορυφής
“Δεν θα ανεχθούμε να παίζουν ρουλέτα με τις ζωές αθώων πολιτών”, δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Σαρλ Μισέλ. Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, ο Σαρλ Μισέλ σημείωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες καταδίκασαν το ομόφωνα γεγονός και ζητούν την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς και της συντρόφου του.
“Επίθεση στη δημοκρατία”, “επίθεση στην ελευθερία της έκφρασης”, “επίθεση στην ευρωπαϊκή κυριαρχία”: με αυτά τα λόγια αναφέρθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στο γεγονός ότι πτήση της Ryanair εξαναγκάστηκε σε προσγείωση στο Μινσκ, κάνοντας λόγο για “πειρατεία από τις αρχές της Λευκορωσίας”.
Τόνισε ότι αυτή “η αισχρή συμπεριφορά χρειάζεται ισχυρή απάντηση” και πρόσθεσε πως γι’ αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να υπάρξουν επιπλέον κυρώσεις σε πρόσωπα που εμπλέκονται στην “πειρατεία” όπως και σε “επιχειρήσεις και οικονομικές οντότητες που χρηματοδοτούν το καθεστώς” του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στηλίτευσε ότι η Λευκορωσία χρησιμοποίησε “τον έλεγχό της στον εναέριο χώρο για να διαπράξει κρατική πειρατεία”. Για τη Ρωσία, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ανέφερε ότι εναπόκειται στον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και στην Κομισιόν να παρουσιάσει στην Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου έκθεση για τις σχέσεις με την Μόσχα, που θα εξεταστούν υπό το πρίσμα της.
Το βίντεο με τον Ρομάν Προτάσεβιτς
Ο δημοσιογράφος Ρομάν Προτάσεβιτς, 26 ετών, συνελήφθη στο Μινσκ όταν το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε, που πραγματοποιούσε την πτήση Αθήνα – Βίλνιους, εξαναγκάστηκε να προσγειωθεί στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Το υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας ανακοίνωσε ότι ο 26χρονος κρατείται σε φυλακή και δεν έχει παραπονεθεί για προβλήματα υγείας.
Ο αντιπολιτευόμενος στον Λουκασένκο δημοσιογράφος Ρομάν Προτασέβιτς εμφανίστηκε σε βίντεο που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση της χώρας, στο οποίο δηλώνει ότι “συνεργάζεται” με τις ανακριτικές αρχές. Καθισμένος πίσω από ένα τραπέζι, κοιτάζοντας την κάμερα, ο 26χρονος Προτασέβιτς είπε ότι είναι καλά στην υγεία του και παραδέχτηκε ότι βρίσκεται πίσω από την οργάνωση μαζικών κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας στο Μινσκ, πέρσι. “Το προσωπικό μου συμπεριφέρεται με απολύτως ικανοποιητικό τρόπο και με σεβασμό στον νόμο. Συνεχίζω να συνεργάζομαι με τους ερευνητές”, ανέφερε.
Στο βίντεο, που κυκλοφόρησε σε πολλά κανάλια της εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, ο Προτασέβιτς δηλώνει επίσης ότι βρίσκεται σε μια φυλακή υποδίκων στο Μινσκ και αρνείται ότι έχει καρδιολογικά προβλήματα, όπως αναφέρθηκε σε ορισμένους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης. Στελέχη της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία ότι η ομολογία Προτάσεβιτς είναι “προϊόν” ασφυκτικών πιέσεων που δέχθηκε ο δημοσιογράφος από το “καθεστώς” Λουκασένκο.
Ο πατέρας του δημοσιογράφου δήλωσε στο BBC ότι φοβάται για την υγεία του παιδιού του καθώς ενδέχεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια. “Ελπίζουμε να τα καταφέρει. Δεν θέλουμε ούτε να το σκεφτόμαστε αλλά είναι πολύ πιθανό να τον βασανίζουν, να τον χτυπούν”, δήλωσε ο Ντμίτρι Προτάσεβιτς. “Αυτού του είδους τα πράγματα δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν τον 21ο αιώνα στην καρδιά της Ευρώπης”, πρόσθεσε ο πατέρας του συλληφθέντος δημοσιογράφου και εξέφρασε την ελπίδα η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, να αυξήσει τις πιέσεις προς τις αρχές της Λευκορωσίας. “Ελπίζουμε ότι με την πίεση που θα δεχθούν θα καταλάβουν ότι έκαναν ένα πολύ μεγάλο λάθος”.
Ποιες κυρώσεις είναι ήδη σε ισχύ
Από το 2004 η ΕΕ Ε. έχει επιβάλει μια σειρά κυρώσεων σε βάρος της Λευκορωσίας. Μεταξύ άλλων, έχει στο παρελθόν επιβάλει εμπάργκο όπλων, απαγόρευση εξαγωγής αγαθών που χρησιμοποιούνται για καταστολή, πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση ταξιδιού σε τέσσερα πρόσωπα που εμπλέκονται στην εξαφάνιση δύο πολιτικών της αντιπολίτευσης, ενός επιχειρηματία το 1999 και ενός δημοσιογράφου το 2000.
Τα πιο πρόσφατα μέτρα υιοθετήθηκαν μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές του 2020, τις οποίες κέρδισε πάλι ο Αλεξάντερ Λουκασένκο εν μέσω καταγγελιών για νοθεία. Ο Λουκασένκο, ο γιος του, και 86 άλλα άτομα “αναγνωρίζονται ως υπεύθυνοι για καταστολή και εκφοβισμό” λέει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι προαναφερθέντες υπόκεινται σε απαγόρευση ταξιδιού και πάγωμα των περιουσιακών τους στοιχείων στην ΕΕ.
Πηγή: BBC, ΑΠΕ-ΜΠΕ
