«Το να αγαπάς μόνο τον Μπετόβεν δεν φαίνεται να ενοχλεί τις ισραηλινές αρχές. Το να αγαπάς μόνο τη χώρα σου επίσης δεν φαίνεται να τις ενοχλεί. Διότι εάν αγαπάτε την κατεχόμενη χώρα σας και δεν κάνετε τίποτα γι ‘αυτήν, δεν φαίνεται να κάνετε κάτι που τους ενοχλεί. Εάν ενεργείτε βίαια στη βάση αυτής της αγάπης, το Ισραήλ ξέρει πολύ καλά πώς να σας φιμώσει και να σας παρουσιάσει στον κόσμο ως τρομοκράτη. Όμως, το να αγαπάτε τη χώρα σας και να δράτε σε αυτήν εκτελώντας Μπετόβεν φαίνεται πως είναι επικίνδυνο, καθώς οι ισραηλινές αρχές δεν είναι προετοιμασμένες για να αντιμετωπίσουν αυτήν την “απειλή”. Ξαφνικά, γίνεσαι ανθρώπινος στα μάτια του κόσμου και το Ισραήλ οφείλει να το απεχθάνεται αυτό».
Στις 15 Μαΐου, κατά τη διάρκεια της βίαιης καταστολής που εξαπέλυσαν οι ισραηλινές δυνάμεις ενάντια στις αντιστεκόμενες παλαιστινιακές φωνές, το πολιτιστικό κέντρο Dar Yusuf Nasri Jacir for Art & Research δέχθηκε επιδρομή από τον ισραηλινό στρατό, ο οποίος έβαλε φωτιά στον κήπο του κέντρου, κατέσχεσε σκληρούς δίσκους, υπολογιστές και εξοπλισμό. «Θα τα ξαναφτιάξουμε όλα» ήταν το μήνυμα που συνόδευε τις φωτογραφίες που αναρτήθηκαν αποκαλύπτοντας φιάλες δακρυγόνων, χαλύβδινες σφαίρες με επικάλυψη από καουτσούκ, πραγματικά πυρομαχικά και θραύσματα από γυαλί που κάλυπταν το έδαφος του πολιτιστικού κέντρου που ιδρύθηκε στη Βηθλεέμ το 2014 από τις Παλαιστίνιες καλλιτέχνιδες Emily & Annemarie Jacir.
Τον ίδιο μήνα, πολλά βιβλιοπωλεία στην πολιορκούμενη Λωρίδα της Γάζας μετατράπηκαν σε ερείπια, κατά τη διάρκεια της πολυήμερης επίθεσης στον παλαιστινιακό θύλακα. «Ήταν το όνειρό μου. Κάποιες φορές δεν έτρωγα για να μπορώ να το συντηρώ» ανέφερε βουρκωμένος ο Shabaan Aslem, μπροστά στα ερείπια του Iqraa al-Jadeed, του μεγαλύτερου βιβλιοπωλείου της Γάζας, η καταστροφή του οποίου πυροδότησε ένα κύμα διεθνούς συμπαράστασης.
Στις 19 Μαΐου, το Υπουργείο Πολιτισμού της Παλαιστινιακής Αρχής καταδίκασε με ανακοίνωσή του τις επιθέσεις σε κτήρια όπου στεγάζονταν πολιτιστικοί φορείς και μέσα ενημέρωσης ως «μέρος μιας συνεχιζόμενης ισραηλινής πολιτικής για την καταστροφή όλων των πτυχών της ζωής στη χώρα».
Ωστόσο, όπως αφήνουν να διαφανεί οι μαρτυρίες Παλαιστινίων Ισραηλινών καλλιτεχνών, οι επιθέσεις αυτές δεν συνιστούν πρωτοτυπία, παρά το γεγονός ότι η ζημιά που προκάλεσαν οι ισραηλινές δυνάμεις στα παλαιστινιακά Πολιτιστικά κέντρα και τα μέσα ενημέρωσης ξεκίνησε πολύ πρόσφατα να συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον, μετά τα γεγονότα του Μαΐου. Η καταστολή της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής έκφρασης φαίνεται πως, υπακούοντας στη διεθνή εμπειρία και τις τακτικές όλων των καθεστώτων, ξεπερνά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αποτελώντας μία από τις συνήθεις και πιο ύπουλες μεθόδους εκφοβισμού και αποξένωσης που χρησιμοποιούν οι ισραηλινές αρχές για τη φίμωση όσων αντιστέκονται στο καθεστώς απαρτχαϊντ.
«Αγαπώντας ταυτόχρονα τον Μπετόβεν και τη χώρα σου»
Ο Suhail Khoury λάτρεψε σε πολύ μικρή ηλικία τη μουσική του Μπετόβεν. «Μεγάλωσα ακούγοντας κλασική μουσική. Η μητέρα μου αφηγείται ότι σε ηλικία τεσσάρων ετών, στεκόμουν μπροστά στο γραμμόφωνο και κουνούσα τα χέρια μου σαν να διευθύνω την Πέμπτη του Μπετόβεν. Ο εθισμός μου στο Eine Kleine Nachtmusik του Μότσαρτ ήταν έντονος, όπως λέει η ίδια. Μεγάλωσα επίσης αγαπώντας τη χώρα μου και φροντίζοντας τους ανθρώπους και την ευημερία τους. Έχω αφιερώσει τη ζωή μου προσπαθώντας να ενσταλάξω αυτές τις δύο αξίες στις νέες γενιές Παλαιστινίων» αναφέρει ο ίδιος.
Εκτός από την αγάπη του για τη μουσική, ο Khoury, ο οποίος είναι πλέον διευθυντής του Εθνικού Ωδείου Μουσικής Edward Said, πιστεύει ότι η αγάπη του για την Παλαιστίνη είναι η αιτία που οι ένοπλες ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας εφτασαν μέχρι την πόρτα του σπιτιού του στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ στις 22 Ιουλίου 2020 και συνέλαβαν τον ίδιο και τη σύζυγό του, Rania Elias, διευθύντρια του Πολιτιστικού Κέντρου Yabous, μπροστά στα παιδιά τους, ενώ και τα δύο Πολιτιστικά Ινστιτούτα που διηύθυνε το ζευγάρι λεηλατήθηκαν.
«Το Ισραήλ αποφάσισε να επιτεθεί στον Πολιτισμό. Φυσικά και δεν δημιουργούμε καμία απειλή μουσικά όταν πηγαίνουμε στη σκηνή και παίζουμε Beethoven στο Concertgebouw στο Άμστερνταμ ή στο Royal Festival Hall στο Λονδίνο, φορώντας τις χατάς μας (το παραδοσιακό παλαιστινιακο μαντηλι που ειναι γνωστο και ως καφίγια)» σημειώνει μιλώντας στο Middle East Eye για τον λόγο που η μουσική είναι κάτι τόσο απειλητικό για το ισραηλινό κράτος, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για «συμβολική απειλή».
«Πώς μπορεί κανείς να φιμώσει μια καλά εκπαιδευμένη και ταλαντούχα γενιά Παλαιστινίων; Πώς μπορεί κανείς να αποκηρύξει μια 80μελή Παλαιστινιακή Ορχήστρα Νέων που καταχειροκροτείται από περίπου 2000 Ολλανδούς θεατές στο περίφημο Concertgebouw στο Άμστερνταμ ή από 4000 στο Royal Albert Hall του Λονδίνου;» είχε δηλώσει λίγο μετά τη σύλληψή του.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, το 2015, η Παλαιστίνια ποιήτρια Dareen Tatour είχε καταλήξει σε παρόμοιο συμπέρασμα, αφότου συνελήφθη ξημερώματα στο σπίτι της και μετά από τρεις μήνες φυλάκισης τέθηκε υπό κατ’ οίκον περιορισμό για υποτιθέμενη υποκίνηση σε βία μέσω του ποιήματός της «Resist, My People, Resist Them».
«Οι κατηγορίες εναντίον μου ήταν πάρα πολύ βαριές. Έγραψα ένα ποίημα για την τρομοκρατία από την οποία υποφέρουμε και ξαφνικά κατηγορούμουν για τρομοκρατία επειδή μίλησα για αυτή. Ήταν τεράστιο σοκ για εμένα, ήταν απίστευτο» δήλωσε στο Al Jazeera. «Μιλάω στα αραβικά, γράφω στα αραβικά και κανείς δεν ξέρει την αραβική γλώσσα στο δικαστήριο», σημείωσε.
Όταν το 2104 δημοσιεύτηκε στα social media φωτογραφία στην οποία η Ισραηλινή ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας, Einat Weizman, εικονιζόταν φορώντας ένα μπλουζάκι με την παλαιστινιακή σημαία, η ίδια βρέθηκε περικυκλωμένη από σωρεία απειλών βιασμού και θανάτου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το έργο Shame (το οποίο ακολούθησε στη συνέχεια το Shame 2.0) αποτελεί έναν μονόλογο που προέκυψε από τη σύνθεση των απειλών που είχε λάβει «Αυτό το περιστατικό ήταν τραυματικό για εμένα. Δεν μπορούσα να βγω με ασφάλεια στον δρόμο. Και αυτό που έκανα ήταν το αντίθετο: Έριξα φως σε αυτή την εμπειρία, ανεβάζοντάς τη στη σκηνή» ανέφερε σε συνέντευξή της στο Al Jazeera.
Το 2017, η τότε Υπουργός Πολιτισμού του Ισραήλ, Miri Regev, την κατηγόρησε ότι «δοξάζει τους τρομοκράτες που έχουν βάψει τα χέρια τους με αίμα» και η προβολή του έργου της Prisoners of the Occupation απαγορεύτηκε. Την ίδια χρονιά, η υπουργός είχε καταθέσει ένα νομοσχέδιο που προέβλεπε την μείωση της χρηματοδότησης σε πολιτιστικούς φορείς επικριτικούς προς το κράτος του Ισραήλ, ενώ ήδη από το 2015 που ανέλαβε τα καθήκοντά της απειλούσε με περικοπές τους «επικριτικούς, υποκριτές και αχάριστους» καλλιτέχνες, που έχουν δυσφημίσει το Ισραήλ.
H Ένωση Πολιτικών Δικαιωμάτων του Ισραήλ (Association for Civil Rights in Israel – ACRI) είχε επικρίνει με ανακοίνωσή της την στάση της Υπουργού, καθώς και του τότε Υπουργού Παιδείας, Naftali Bennett, και νυν πρωθυπουργού του Ισραήλ, υπογραμμίζοντας ότι «δημιουργούν μια επικίνδυνη ατμόσφαιρα που θα αποτρέψει τους καλλιτέχνες από την παραγωγή κριτικών δημιουργιών που δεν ευθυγραμμίζονται με την άποψη του κατεστημένου. Οι υπουργοί που υποτίθεται ότι καθαγιάζουν την ελεύθερη έκφραση και τη δημιουργία είναι οι ίδιοι που στέλνουν στην πραγματικότητα ένα εκ διαμέτρου αντίθετο μήνυμα».
«Αν και οι καλλιτέχνες μπορεί να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της επίθεσης», είχε δηλώσει ο Dan Yakir, επικεφαλής σύμβουλος της ACRI, «η απειλή είναι η ισραηλινή δημοκρατία στο σύνολό της».
«Οι Ισραηλινοί δεν έχουν πρόβλημα όταν τραγουδάς για το πώς η ζωή είναι καλή… αλλά το δευτερόλεπτο που ένας Παλαιστίνιος ανεβαίνει στη σκηνή και τραγουδάει “Ναι, η ζωή μου χάλια λόγω των πρακτικών της κυβέρνησης”, τότε όλοι θα σου πουν “πάψε, μην μιλάς γι’ αυτό”» αναφέρει η ομάδα χιπ χοπ DAM, αποτελούμενη από Παλαιστίνιους πολίτες του Ισραήλ από την πόλη του Λοντ, η οποία βρέθηκε αποκλεισμένη από την κάλυψη των ισραηλινών μέσων ενημέρωσης και τη χιπ χοπ σκηνή της χώρας όταν ξεκίνησε να τραγουδάει στα αραβικά.
Σε ανοιχτή επιστολή που συνυπογράφει η DAM, οι κάτοικοι του Λοντ επισημαίνουν ότι «όπως είπε κάποτε ο αρχιεπίσκοπος της Νότιας Αφρικής και πρωτεργάτης κατά του απαρτχάιντ, Desmond Tutu, “Εάν είστε ουδέτεροι σε καταστάσεις αδικίας, έχετε επιλέξει την πλευρά του καταπιεστή”. Μην παραμείνετε “ουδέτεροι”. Νικήστε τον φόβο σας και σταθείτε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Ο τερματισμός κάθε καταπίεσης είναι στα χέρια μας».
Οι επιθέσεις των καθεστώτων στον Πολιτισμό αποτελούν μια εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδο φίμωσης των αντιφρονούντων φωνών, που κάνουν κριτική στο εκάστοτε καθεστώς. «Δεν υπάρχει αμφιβολία για το γιατί» σημειώνει η Weizman. «Ξέρουν ότι η τέχνη έχει τη δύναμη να παράγει αφηγήσεις και να εισέρχεται στις καρδιές και στο μυαλό του κοινού».
Εν τέλει, σε έναν κόσμο όπου κάθε τραγούδι, κάθε στίχος και κάθε μονόλογος εμπεριέχει ίχνη αντίστασης στο κυρίαρχο, η λογοκρισία του Πολιτισμού θα σημάνει την αρχή μιας εκκωφαντικής σιωπής διαρκείας.
