Στις 25 Ιουλίου το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, δημοσίευσε κοινή δήλωση 21 χωρών, που καταδίκαζε “τις μαζικές συλλήψεις και κρατήσεις” διαδηλωτών στην Κούβα και καλούσε την κυβέρνηση της χώρας “να σεβαστεί τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του Κουβανικού λαού, συμπεριλαμβανομένης και της ελεύθερης διακίνησης της πληροφορίας”.

Η κοινή δήλωση έχει ως εξής:
“Εμείς οι Υπουργοί Εξωτερικών της Αυστρίας, της Βραζιλίας, την Κολομβίας, την Κροατίας, της Κύπρου, της Τσεχίας, του Εκουαδόρ, της Γουατεμάλας, της Ελλάδος, της Ονδούρας, του Ισραήλ, της Λετονίας, της Λιθουανίας, του Κοσόβου, του Μαυροβουνίου, της Βόρειας Μακεδονίας, της Πολωνίας, της Δημοκρατίας της Κορέας και της Ουκρανίας και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ καταδικάζουμε τις μαζικές συλλήψεις και κρατήσεις διαδηλωτών στην Κούβα και καλούμε την κυβέρνηση να σεβαστεί τα οικουμενικά δικαιώματα και τις ελευθερίες του Κουβανικού λαού, συμπεριλαμβανομένης και της ελεύθερης διακίνησης της πληροφορίας για όλους τους Κουβανούς.

Στις 11 Ιουλίου χιλιάδες Κουβανοί πολίτες συμμετείχαν σε ειρηνικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα για να διαμαρτυρηθούν για τις επιδεινούμενες συνθήκες διαβίωσης και να απαιτήσουν αλλαγή. Άσκησαν τα οικουμενικά τους δικαιώματα στην έκφραση και τη συνάθροιση, δικαιώματα που κατοχυρώνονται από την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, την Αμερικανική Συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το Διαμερικανικό Δημοκρατικό Χάρτη και την Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Καλούμε την κυβέρνηση της Κούβας να σεβαστεί τα διεθνώς εγγυημένα δικαιώματα και τις ελευθερίες του Κουβανικού λαού χωρίς το φόβο της σύλληψης ή της κράτησης. Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Κούβας να απελευθερώσει όσους έχουν κρατηθεί εξαιτίας της άσκησης του δικαιώματος στην ειρηνική διαμαρτυρία. Ζητούμε ελευθερία του τύπου και την πλήρη αποκατάσταση της πρόσβασης στο Διαδίκτυο, που επιτρέπει σε οικονομίες και κοινωνίες να ευημερήσουν. Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Κούβας να εισακούσει τις φωνές και τα αιτήματα του κουβανικού λαού.
Η διεθνής κοινότητα θα παραμείνει αταλάντευτη στην υποστήριξη του Κουβανέζικου λαού και όλων όσοι αγωνίζονται για τα βασικά δικαιώματα που όλοι οι άνθρωποι αξίζουν”.

Η κοινή αυτή δήλωση, απ’ ότι αποδείχθηκε, αποτέλεσε προεόρτιο της υιοθέτησης από την κυβέρνηση Μπάιντεν ακόμα πιο σκληρών κυρώσεων εναντίον της Κούβας και οι συνυπογράψαντες Υπουργοί Εξωτερικών έπαιξαν τον ρόλο του χειροκροτητή / μαζορέτας της νέας αμερικανικής επιθετικότητας εναντίον της Κούβας, την ίδια στιγμή που χώρες όπως το Μεξικό, η Ρωσία και η Βολιβία έσπευδαν να στείλουν ανθρωπιστική βοήθεια στο νησί.

Ανάμεσα στις χώρες που συνυπογράφουν αυτήν την προσχηματική διακήρυξη βρίσκεται, το Ισραήλ, η μόνη χώρα μαζί με τις ΗΠΑ που ψήφισε κατά της άρσης του εμπάργκο στην Κούβα στον ΟΗΕ, αλλά και οι τρεις χώρες που απείχαν (Βραζιλία Κολομβία, Ουκρανία). Οι υπόλοιπες 15, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Κύπρος, είχαν καταψηφίσει έναν μήνα πριν την κοινή δήλωση.

Κοινή δήλωση στα μουλωχτά;

Ίσως για αυτό μέχρι στιγμής δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην κοινή αυτή δήλωση ούτε στον ιστοχώρο του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, ούτε σε αυτό της Κύπρου, αλλά και – με μια πρώτη ματιά – ούτε στους ιστοχώρους των Υπουργείων Εξωτερικών των υπολοίπων συνδηλούντων εταίρων των ΗΠΑ, με την εξαίρεση της Τσεχίας.

Αλλά και στο twitter σπουδή να διακινήσουν την “Κοινή Δήλωση” έδειξαν μόνο οι Τσέχοι…

…και ο πρεσβευτής της Πολωνίας στις ΗΠΑ.

Κανένας άλλος απ’ όσο μπόρεσα να διακρίνω μέχρι τώρα.

Οι περισσότεροι από τους υπογράψαντες συμπεριφέρονται έκτοτε σαν να θέλουν να αφήσουν να ξεχαστεί το ζήτημα και δεν το διακίνησαν ως μείζονα πρωτοβουλία.

Επειδή οι επιλεγμένες χώρες μοιάζει σαν να έχουν κληρωθεί τυχαία, οι ΗΠΑ ή δεν κατόρθωσαν, ή δεν τις ενδιέφερε, να μαζέψουν τις υπογραφές όλων των στενών τους συμμάχων. Δεν συνυπέγραψε καμία από τις ισχυρές κυβερνήσεις της ΕΕ, αλλά ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο ή ο Καναδάς.

Αυτή η δειγματοληψία από χώρες-πελάτες των ΗΠΑ (Ισραήλ, Κολομβία, Ουκρανία), σκληρά δεξιές ευρωπαϊκές (Αυστρία, Ελλάδα, Πολωνία, Τσεχία, Λετονία, Κροατία) και λατινοαμερικάνικες (Εκουαδόρ, Γουατεμάλα, Ονδούρα) κυβερνήσεις, καθώς και μερικές άλλες χώρες που έχουν ανάγκη να τα έχουν καλά με τις ΗΠΑ, ή προσβλέπουν στη βελτίωση των σχέσεών τους με την υπερδύναμη, μοιάζει να ήταν προσχηματική και ad hoc.

Ο εκπρόσωπος της Κουβανέζικης κυβέρνησης κατηγόρησε ευθέως τις ΗΠΑ για άσκηση ισχυρών πιέσεων σε χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής για να εξασφαλισθεί η υπογραφή της κοινής δήλωσης, ή κάποιας άλλης ανάλογης.

Αν ισχύει αυτό, σημαίνει πως οι ΗΠΑ έφαγαν, κατά το κοινώς λεγόμενο, “πόρτα” από τις περισσότερες χώρες της Αμερικανικής Ηπείρου.

Δυο μέτρα και δυο σταθμά

Αξίζει όμως να σταθούμε στις χώρες που υπέγραψαν την καταγγελία – πέραν της Ελλάδος – και την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες αυτές, σχετικά με τα θέματα που εγείρει η κοινή δήλωση: την αντιμετώπιση των διαδηλώσεων, την ελευθερία του τύπου και του διαδικτύου, την τήρηση των άρθρων της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Εν ολίγοις το κείμενο συνυπογράφουν:

• Μια χώρα που είναι πρακτικά δικτατορία, με Πρόεδρο εκλεγμένο από νόθες εκλογές (η Ονδούρα).
• Χώρα η οποία είναι υπεύθυνη για κατά συρροή παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για εγκλήματα πολέμου (Ισραήλ).
• Χώρες με κτηνώδη καταστολή εναντίον ειρηνικών διαδηλώσεων των κατοίκων τους σήμερα ή στο πρόσφατο παρελθόν (Εκουαδόρ, Γουατεμάλα, Βραζιλία).
• Μια χώρα όπου συστηματικά καταστέλλονται και δολοφονούνται όχι απλά αντιπολιτευόμενοι ηγέτες, αλλά και επιφανείς άνθρωποι της κοινωνίας των πολιτών, ενώ εδώ και μήνες διαδηλωτές δολοφονούνται, εξαφανίζονται και βασανίζονται (Κολομβία).

• Μια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα όπου η αστυνομία άσκησε απρόκλητη βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών και διαδηλωτριών που διαμαρτυρήθηκαν για την απαγόρευση των αμβλώσεων (Πολωνία).

Επίσης:

• Τέσσερις από τις χώρες που υπογράφουν (Κολομβία, Ισραήλ, Ουκρανία, Βραζιλία) συγκαταλέγονται στις πιο επικίνδυνες για τους δημοσιογράφους.

• Επιπλέον, τουλάχιστον δύο – η Κολομβία και κατά συρροήν το Ισραήλ – έχουν περιστείλει τη συνδεσιμότητα του διαδικτύου ή τη μετάδοση πληροφοριών στην επικράτειά τους.

Στη λίστα των υπογραφών είναι επίσης χώρες που με ποικίλους τρόπους δεν σέβονται θεμελιώδεις αρχές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ασκούν βασανιστήρια, αρνούνται εμπράκτως το άρθρο 14 της ΟΔΑΔ για τους πρόσφυγες, ή χειραγωγούν και δημιουργούν προβλήματα στα ΜΜΕ περιορίζοντας την πολυφωνία του Τύπου.

Η Ελληνική αστειότητα

Στην Ελλάδα ειδικά, τα πράγματα μάς είναι γνωστά. Τόσο το ΚΚΕ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασαν στη συνυπογραφή της κοινής δήλωσης.

Δεν έχει υπάρξει ανταπάντηση της κυβέρνησης μέχρι στιγμής – πιθανόν γιατί και η ίδια, όπως άλλωστε και οι περισσότερες συνυπογράφουσες κυβερνήσεις, δεν έχει μεγάλη διάθεση να υπερασπιστεί τη συγκεκριμένη υπογραφή της. Η προθυμία της Ελλάδας να κάνει τον χειροκροτητή μιας χρήσης της ανανεωμένης επιθετικότητας των ΗΠΑ, ίσως δικαιολογείται από τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά και την επένδυση στη θεωρία του “καλού παιδιού”, αλλά πάντως είναι θεαματικά υποκριτική καθώς:

• Η καταγγελία του περιορισμού της ελευθερίας του συνέρχεσθαι γίνεται από την κυβέρνηση που περιόρισε την ελευθερία του συνέρχεσθαι.
• Η καταγγελία για ανθρώπινα δικαιώματα γίνεται από μια κυβέρνηση που καταγγέλλεται για συστηματική άσκηση βασανιστηρίων, μόνιμη παραβίαση του άρθρου 14 της ΟΔΑΔ και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
• Η καταγγελία για αδικαιολόγητες κρατήσεις γίνεται από μια κυβέρνηση που κρατά αδικαιολόγητα για μήνες όσους δεν της αρέσουν πολιτικά.
• Η έκκληση για ελευθεροτυπία γίνεται από την κυβέρνηση που έχει επενδύσει ακριβώς στη χειραγώγηση των ΜΜΕ.
• Η ανησυχία για τη δημοκρατική εκτροπή του περιορισμού των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης γίνεται από χώρα της οποίας ο πρωθυπουργός πρόσφατα κατήγγειλε την αντιδημοκρατικότητα των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και είναι καταγέλαστη.

Οι αντιφάσεις βέβαια δεν ξεκινούν από την Ελλάδα αλλά από την ίδια την Αμερική. Οι διαδηλώσεις του Black Lives Matter αντιμετωπίστηκαν με αστυνομική βαρβαρότητα, συστημική στην ουσία της. Οι φυλακές της είναι γεμάτες με τον μεγαλύτερο αναλογικά πληθυσμό κρατουμένων από οποιαδήποτε άλλη χώρα – και από την Κούβα. Η επίθεση δε των ΗΠΑ στην παγκόσμια ελευθερία του Τύπου έχει ονοματεπώνυμο και λέγεται Τζούλιαν Ασάνζ. Όσο για την ΟΔΑΔ, μεταξύ Γκουαντάναμο, Patriot Act και Αμπου Γκράιμπ – για να αναφέρουμε μόνο τα γνωστότερα – οι ΗΠΑ είναι μάλλον σήμερα ο υπ’αριθμόν ένα καταπατητής της.

Το αμερικανικό παιχνίδι στην Λατινική Αμερική

Οι δυσκολίες της πανδημικής περιόδου στην Κούβα, μαζί με την, άκαιρη μάλλον, κατάργηση του διπλού νομίσματος στη χώρα, και την ένταση των ήδη σκληρότατων κυρώσεων στο νησί από την Προεδρία Τραμπ, έχει όντως δημιουργήσει κρίση στην Κουβανέζικη οικονομία – και συνεπώς ευκαιρία για αποσταθεροποίηση από τις ΗΠΑ.

Παρατηρεί όμως κανείς πως η ανανέωση του ενδιαφέροντος για “αλλαγή καθεστώτος” αμερικανικού τύπου στην Κούβα, συμβαίνει και σε μια περίοδο που οι ισορροπίες στη Λατινική Αμερική αλλάζουν και πάλι εις βάρος της επιρροής των ΗΠΑ.

Η ροζ πλημμυρίδα έχει επιστρέψει, και απειλεί να καταλάβει και ακλόνητα αμερικανικά οχυρά: το πραξικόπημα στη Βολιβία απέτυχε, το Περού έχει αριστερό Πρόεδρο, η Χιλή κατά όλες τις ενδείξεις στρέφεται αριστερά το φθινόπωρο, όπως και η Ονδούρα – αν δεν επικρατήσει και πάλι η νοθεία. Η Κολομβία – το αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ στην περιοχή – φαίνεται και αυτή πως μετά από πολύμηνες ταραχές και εξεγέρσεις “κινδυνεύει” να βγάλει αριστερό Πρόεδρο το 2022. Το 2022 επίσης, θεωρείται σίγουρη η επιστροφή του Λούλα στην προεδρία της Βραζιλίας.

Οι ΗΠΑ θεωρούσαν και θεωρούν τη Λατινική Αμερική σαν “κήπο” τους, από την εποχή του Δόγματος Μονρόου. Η Κούβα εδώ και 60 και πλέον χρόνια πρωτοστατεί στην αμφισβήτηση αυτής της “ιδιοκτησίας”. Μια νίκη των ΗΠΑ στο νησί του Φιντέλ, θα αποτελούσε ισχυρό “αντίμετρο” των ΗΠΑ στην διαφαινόμενη αναδιάταξη των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων στην ήπειρο εναντίον της.

Η Ελλάδα όμως για ποιο λόγο να θέλει να εμπλακεί σε αυτού του είδους τα παιχνίδια των κατασκόπων;

Photo by Juan Luis Ozaez on Unsplash