Ο Αύγουστος που έφυγε απετέλεσε τον πιο καταστροφικό μήνα για το εισόδημα των ισπανικών νοικοκυριών, όσον αφορά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς το τιμολόγιο έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ στην πρόσφατη ιστορία και σύμφωνα με την υπουργό Οικολογικής Μετάβασης Τερέσα Ριβέρα, θα συνεχίσει ακάθεκτο την άνοδό του για πολύ καιρό. Η υπουργός παραδέχθηκε τη Δευτέρα ότι φέτος περίπου 10 εκατομμύρια νοικοκυριά θα δουν τις τιμές στην κατανάλωση του ηλεκτρικού να αυξάνονται, τόνισε όμως πως η κυβέρνηση δεν προτίθεται να παρέμβει, ώστε να διατιμήσει τις μέγιστες τιμές, μολονότι σκέφτεται να κάνει κάποιες αλλαγές στα ποσοστά χρέωσης.
Εμμέσως πλην σαφώς, η υπουργός αναγνώρισε πως η, αμφιλεγόμενη από την πρώτη στιγμή και επικριτέα κατά πολλούς, απόφασή της να επιβάλλει μία νέα πολιτική χρέωσης, με τρεις ωραριακές ζώνες, που υποτιθέμενα θα καθόριζαν τη μέγιστη και την ελάχιστη χρέωση, απέτυχε παταγωδώς, καθώς άφηνε στην ουσία ελεύθερες τις εταιρείες να ρυθμίζουν εκείνες το ύψος της χρέωσης ανά φάση. Το αποτέλεσμα είναι πως από την 1η Ιουνίου, που άρχισε να εφαρμοζεται η καινούργια “ταρίφα”, η τιμή της κατανάλωσης πήρε την ανιούσα (“σάμπως ν’ αγοράζεις κοτόπουλο σε τιμή σολωμού”, όπως είχε δηλώσει γλαφυρά ο δημοσιογράφος Αϊμάρ Μπρέτος) και την Τρίτη ξεπέρασε τα 130,53 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), σχεδόν 5% πάνω (περίπου έξι ευρώ) από τα σημερινά 124,45 ευρώ/MWh .Συνολικά δε για το 2021, το ρυθμιζόμενο αυτό τιμολόγιο αναμένεται να αυξηθεί κατά 25,8%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, φτάνοντας τα 644 ευρώ σε σύγκριση με 512 κατά μέσο όρο το 2020.
Μάταια, η Ριβέρα στην ιερεμιάδα της κατηγόρησε τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας για αυτή τη συνεχή άνοδο, λέγοντας πως “δεν έχουν κοινωνική ενσυναίσθηση”. Σε συνέντευξή της παραδέχθηκε πως πολλές από αυτές κατέγραψαν υπερβολικά κέρδη (βλέπε κερδοσκοπία), παρόλο που η κυβέρνηση Σάντσεθ, μετά τις πρώτες αυξήσεις έσπευσε να μειώσει (από 21% σε 10%) τον ΦΠΑ. Μάλιστα τις επέκρινε και για την αλόγιστη χρήση των υδροηλεκτρικών πόρων για να παραγάγουν ενέργεια, παρ’ όλο που πιθανολόγησε πως αυτό ενδέχεται να αποτελέσει νομιμοφανή πρακτική στο μέλλον. Και δεν απέκλεισε ότι ενδέχεται να υπάρξει τροποποίηση του νόμου για τους Υδατικούς Πόρους, προκειμένου να αποτραπεί αυτού του είδους η συμπεριφορά.
Βέβαια, η υπουργός, ανακοινώνοντας πως εργάζεται για τη μεταρρύθμιση του ρυθμιζόμενου τιμολογίου, βεβαίωσε πως η κυβέρνηση δεν πρόκειται να καταργήσει, αλλά και ότι θα παρατείνει έως το τέλος του έτους την αναστολή του φόρου 7% στην παραγωγή που πληρώνουν οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας.
Στη δε αντιπρόταση των Podemos για τον νομοθετικό καθορισμό μέγιστων τιμών στην ενέργεια, η Ριβέρα αντέτεινε πως “η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαγορεύει ρητά τη θέσπιση ρυθμιζόμενων τιμών χονδρικής, ούτε μέγιστης ούτε ελάχιστης” και ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να θεσπίσει ανώτατες τιμές και με αυτόν τον τρόπο να λάβει μέτρα αντίθετα προς τις επιταγές της Ε.Ε., που έχει θέσει μάλιστα την ενεργειακή μετάβαση σε πρωτεύουσα θέση στην παροχή των δανείων του Υπερταμείου για την Ανάκαμψη, το οποίο θα ευνοήσει τους μεγάλους ενεργειακούς κολοσσούς και θα μετακυλίσει τα έξοδα της πράσινης μετάβασης στον καταναλωτή και τον φορολογούμενο.
Βέβαια, υπάρχει και αντίλογος: ο γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας των Podemos Τσέμα Γιχάρο αντέτεινε πως οι κοινοτικοί κανονισμοί “δεν εμποδίζουν τη ρύθμιση της τιμής της πυρηνικής ενέργειας” και κάποιος θα μπορούσε το χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο για να επεκτείνει τη διατίμηση σε όλον τον κλάδο ενέργειας. Μάλιστα επανέλαβε την πρόταση για τη δημιουργία μιας δημόσιας εταιρείας ενέργειας, που θα κτυπήσει το “ενεργειακό λόμπι” που κατά τη γνώμη του “λειτουργεί ανοιχτά ενάντια στον εκδημοκρατισμό του συστήματος”.
Η ακατάσχετη τούτη άνοδος στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας προκάλεσε ακόμη και του πρώην ηγέτη των Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας, που με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αξίωσε να εκπληρωθεί η προεκλογική συμφωνία των Σοσιαλιστών (PSOE) με το (πρώην) κόμμα του για μείωση στα τιμολόγια του ηλεκτρικού.
Παράλληλα, και οι τεχνικές υπηρεσίες από το Υπουργείο Οικονομικών (Gestha) επεσήμαναν πως η είσπραξη φόρου για την ενέργεια στην Ισπανία παρουσιάζει αρνητική διαφορά κατά 0,26 % του ΑΕΠ σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Gestha, με βάση τα στοιχεία της Eurostat για το 2019, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ισπανία έχει φορολογικό έλλειμμα σε αυτό το στοιχείο περίπου 3.2 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Στο σύνολο της ενέργειας δε, η χώρα καταγράφει έλλειμμα εσόδων περίπου 4,841 δισ. ευρώ.
Γενικότερα, η Ισπανία κατέχει την ευκαταφρόνητη 25η θέση στην κατάταξη των περιβαλλοντικών φόρων, μπροστά μόνο από την Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στην περίπτωση αυτή, η απώλεια εισπρακτέων πόρων στην Ισπανία λόγω της χαμηλότερης φορολογικής επιβάρυνσης είναι 7,419 δισ. ευρώ.
Η Gestha επεσήμανε επίσης πως η μείωση φόρου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ουδόλως αποδείχθηκε αποτελεσματική για να σταματήσει την αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, αφού τον Αύγουστο τα νοικοκυριά κλήθηκαν να πληρώσουν το πιο ακριβό λογαριασμό στην ιστορία.
Οι τεχνικοί υπολόγισαν ήδη ότι, με τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ, θα μπορούσε να επιτευχθεί κατά μείωση περίπου 1,7 δισ. ευρώ για τα νοικοκυριά σε ετήσιο υπολογισμό, αν και τονίζουν πως δεν είναι εγγυημένο πως η μείωση τούτη της φορολογικής επιβάρυνσης δεν θα αντισταθμιστεί με νέες αυξήσεις στην τιμή του κιλοβάτ. Επιπλέον, χαρακτηρίζουν τις περικοπές στους δύο αυτούς φόρους ως προσωρινό και συγκυριακό μέτρο για την ανακούφιση των καταναλωτών και θεωρούν αναγκαία τη λήψη άλλων μέτρων για την επίλυση της αιτίας του προβλήματος. Συγκεκριμένα, η τεχνική επιτροπή επισημαίνει ότι η τιμή μεγαβάτ ανά ώρα είναι τρεις φορές ακριβότερη από το 2020, όταν ο ΦΠΑ ήταν στο 21% και απαιτείτο τότε φόρος στην παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον, επέκρινε το ότι η μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια επηρεάζει όλους εξίσου, ανεξάρτητα από το επίπεδο εισοδήματος ή πλούτου των οικογενειών ή το μέγεθος ή τα κέρδη των εταιρειών.
Όμως η άνοδος στην τιμή του ρεύματος αποτελεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για το ροκάνισμα του διαθέσιμου εισοδήματος των μισθωτών (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) από την αύξηση κατά 3,3% των τιμών στα είδη κατανάλωσης. Η άνοδος της τιμής της βενζίνης, κατά 21% από το περασμένο έτος, το φως και οι φόροι για την μείωση του CO2 έχουν εκτοξεύσει τις τιμές στην κατανάλωση, με αποτέλεσμα ο βασικός μισθός των 940 ευρώ (η μικρή αύξησή του, όπως και των συντάξεων, να αποτελεί και το μόνο απτό επίτευγμα της συγκυβέρνησης PΣΟΕ/Podemos) να αποδεικνύεται ολωσδιόλου ανεπαρκής.
