Ένα νέο πιλοτικό έργο ξεκινά στη Χίο με σκοπό την επιστημονική τεκμηρίωση και εφαρμογή της μεθόδου της προδιαγεγραμμένης καύσης, ως εργαλείο πρόληψης για τη διαχείριση της καύσιμης ύλης και τη μείωση της έντασης των δασικών πυρκαγιών.
Με τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών και επιστημόνων, το WWF Ελλάς, με την υποστήριξη της Procter & Gamble, ξεκινά ένα νέο πιλοτικό έργο στη Χίο με στόχο τη διαχείριση της δασικής καύσιμης ύλης και την αύξηση της ανθεκτικότητας των δασικών οικοσυστημάτων απέναντι στις πυρκαγιές και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Το νέο έργο πρόληψης στοχεύει στη δημιουργία των επιστημονικών προδιαγραφών χρήσης και τη θεσμοθέτηση της προδιαγεγραμμένης καύσης ως αποτελεσματικό εργαλείο διαχείρισης της καύσιμης ύλης. Πρόκειται για μία ιδέα που θέτει στο επίκεντρο της δράσης της την πρόληψη και ξεκίνησε να σχεδιάζεται το 2020 από το WWF Ελλάς και το ΙΜΔΟ, ως μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι ολοένα και δριμύτερες δασικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών.
Η προδιαγεγραμμένη καύση, που εφαρμόζεται ευρέως και με επιτυχία εδώ και δεκαετίες στην Αυστραλία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, είναι ένα αποδεκτό από οικολογικής και οικονομικής άποψης εργαλείο που μπορεί να παρέχει άμεσα οφέλη στη τοπική κοινωνία, καθώς οδηγεί στην ελεγχόμενη μείωση και την αποτελεσματική διαχείριση της καύσιμης ύλης. Η διαχείριση της καύσιμης ύλης αποτελεί ένα από τα κυριότερα εργαλεία μείωσης της έντασης των δασικών πυρκαγιών, εφόσον γίνει οργανωμένα και με συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Μέχρι σήμερα, η προδιαγεγραμμένη καύση δεν αξιοποιείται με θεσμοθετημένο τρόπο και ευρέως στην Ελλάδα, παρόλο που αν εφαρμοστεί ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες, μπορεί να πετύχει σημαντικούς στόχους πρόληψης (π.χ. μείωση της δασικής καύσιμης ύλης, συντήρηση αντιπυρικών ή στεγασμένων ζωνών).
Είναι γνωστό ότι η φωτιά, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αποτελεί μέρος της φυσικής διεργασίας των δασικών οικοσυστημάτων και συμβάλλει στην αναγέννηση τους. Έχει υπάρξει για αιώνες, εργαλείο του ανθρώπου για τη διαχείριση της καύσιμης ύλης.
Η εφαρμογή προδιαγεγραμμένων καύσεων χαμηλής έντασης βασισμένη αποκλειστικά σε επιστημονικά και χωρικά δεδομένα, διαμορφώνει το δασικό περιβάλλον και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα της σοβαρής υποβάθμισής του, αφού ουσιαστικά μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης δασικής πυρκαγιάς μεγάλης έντασης. Με αυτό τον τρόπο, η προδιαγεγραμμένη καύση μειώνει σημαντικά το ρίσκο για τις ανθρώπινες κοινωνίες και παράλληλα εξασφαλίζει τη διατήρηση του δασικού οικοσυστήματος και τη δυνατότητά του να παρέχει μια σειρά από οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως είναι η αντιπλημμυρική προστασία, η προστασία από τη διάβρωση, αλλά και η προστασία της βιοποικιλότητας.
Η επιλογή της Χίου για το πιλοτικό έργο δεν είναι τυχαία. Η ποικιλία μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων που φιλοξενεί το νησί, θα επιτρέψουν την εύκολη επέκταση του προγράμματος σε αντίστοιχα οικοσυστήματα στην υπόλοιπη χώρα. Επιπλέον, η μακροχρόνια και ευρεία συνεργασία σε προγράμματα πρόληψης των προηγούμενων ετών, μεταξύ των αρμόδιων φορέων, του WWF Ελλάς, του ΙΜΔΟ, των εθελοντικών ομάδων και της τοπικής κοινωνίας στην περιοχή, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία του έργου.
Η προδιαγεγραμμένη καύση θα υλοποιηθεί αποκλειστικά σε δημόσιες ή δημοτικές δασικές εκτάσεις και δάση της Χίου, που θα επιλεγούν με συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές. Θα εφαρμοστεί εκτός αντιπυρικής περιόδου και θα υπάρξουν αυστηρά μέτρα και πρωτόκολλα ασφαλείας κατά την εφαρμογή της (π.χ. παρουσία πυροσβεστικού οχήματος, επιλογή κατάλληλων καιρικών συνθηκών, αποψίλωση βλάστησης σε επιλεγμένες επιφάνειες, τήρηση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου ενεργειών, εκπαίδευση εμπλεκομένων, κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας). Παράλληλα, τον Οκτώβριο 2021 οι πολίτες της Χίου θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ομάδα εργασίας και να ενημερωθούν για τις προοπτικές και τα οφέλη του προγράμματος, μέσω ανοικτής εκδήλωσης ενημέρωσης.
Φωτογραφίες: Δημήτρης Ψαλτάκης, Παναγιώτης Τσολάκης
