Ο Εμανουέλ Μακρόν κατά του Ξαβιέ Μπερτράν. O Εμανουέλ Μακρόν εναντίον του Μισέλ Μπαρνιέ. Ο Εμανουέλ Μακρόν εναντίον της Βαλερί Πεκρές. Ο Εμανουέλ Μακρόν εναντίον (;) του Ερίκ Ζεμούρ. Και φυσικά ο Εμανουέλ Μακρόν κατά της Μαρίν Λεπέν.
Τα παραπάνω διλήμματα που θέτουν οι Γάλλοι δημοσκόποι αναφορικά με τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του ερχόμενου Απριλίου μοιάζουν να καταλήγουν σε δύο βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, ο νυν πρόεδρος της χώρας θα είναι πιθανότατα ένας εκ των διεκδικητών του ανώτατου αξιώματος της χώρας. Δεύτερον, κάθε υποψήφιος ή υποψήφια που έχει ρεαλιστικές πιθανότητες να εκτοπίσει τον νεότερο σε ηλικία ένοικο του μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων προέρχεται εκ δεξιών του κέντρου ή ακριβέστερα δεξιότερα του κυβερνώντος La République En Marche! (LREM).
Το πρώτο δεδομένο, αυτό της εκτός συγκλονιστικού απροόπτου παρουσίας του Γάλλου προέδρου στον δεύτερο γύρο των εκλογών, μοιάζει από μόνο του ένα πραγματικό θαύμα αν αναλογιστεί κανείς ότι ο άνθρωπος που χαρακτηρίστηκε άμα τη εκλογή του το νέο αστέρι του φιλοευρωπαϊκού φιλελευθερισμού δεν κατάφερε ως τώρα να παρουσιάσει κάποια αξιοσημείωτη επιτυχία εντός η εκτός της χώρας.
Στο εξωτερικό μέτωπο, το όραμά του για την σταδιακή διαμόρφωση μιας στρατηγικά αυτόνομης Ευρώπης προσέκρουσε αρχικά στην απροθυμία της Γερμανίας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών να αποσυνδεθούν της ‘’ομπρέλας’’ ασφαλείας του ΝΑΤΟ για να ναυαγήσει έπειτα στην ταπείνωση της ΑUKUS. Στο εσωτερικό, το θανάσιμο πλήγμα που κατάφεραν στην οικονομική του ατζέντα τα ‘’Κίτρινα Γιλέκα’’ του αφαίρεσε κάθε ουσιαστική πρωτοβουλία για το υπόλοιπο της θητείας του ήδη από το ξεκίνημά της.
Μιας θητείας που προϊόντος του χρόνου και συναντώντας τα ίδια της τα όρια έμοιαζε να επιβεβαιώνει αντιστρόφως την παραδεδομένη σοφία ότι, όπως έχει πει ο Ζακ Ζυλιάρ, οι εκλογές κερδίζονται στο κέντρο αλλά όχι από το κέντρο, αφού κάθε στοιχείο του αρχικά ορμητικού κεντρισμού εγκαταλείφθηκε χάριν της ασφάλειας των αξιών της παραδοσιακής συντήρησης, από το αδιάκοπο κρεσέντο αστυνομικής βίας έως την περικοπή φόρων για τους πλούσιους.
Ίσως μάλιστα ο παράγοντας που θα έχει συνεισφέρει περισσότερο στο να διεκδικήσει την επανεκλογή του ο Μακρόν να αφορά κάτι πολύ ταπεινότερο από τους συνηθισμένους μεγαλοϊδεατισμούς του, όπως η πορεία του εμβολιαστικού προγράμματος κατά της Covid-19. Κι αυτό γιατί το γεγονός του πλήρους εμβολιασμού 3 στους 4 Γάλλους πολίτες σε μια χώρα που πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν η Μέκκα του αντιεμβολιασμού της ευρύτερης Δύσης σε συνδυασμό με το συγκριτικά με άλλες χώρες χαμηλό ποσοστό θνητότητας εξαιτίας της πανδημίας εξαιτίας της πανδημίας (1,6%) φαίνεται να συνθέτουν ένα υγειονομικό αφήγημα μέχρι ώρας εκλογικά υπερασπίσιμο για τον 44χρονο πολιτικό.
Ως προς τη δεύτερη διαπίστωση, κάθε προσπάθεια αποκρυπτογράφησης της αδιάκοπης μετατόπισης της γαλλικής πολιτικής ζωής επί το συντηρητικότερο θα κρίνεται ανεπαρκής όσο κινείται μονοσήμαντα στο παρόν και αφήνει εκτός κάδρου τον ιστορικά αρνητικό ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς. Η υιοθέτηση μέρους της ρητορικής ή ακόμη και του εκλογικού προγράμματος της Ακροδεξιάς, στη λογική της ενσωμάτωσης της εκλογικής της πελατείας ή με ανομολόγητο στόχο την διάσπαση της δεξιάς ψήφου ή ακόμη και για λόγους απόλυτα συγκυριακούς οδήγησαν στην διαμόρφωση μιας ατζέντας απόλυτα προνομιακής για τους ρέκτες της πάσης φύσεως αντίδρασης.
Πολύ πριν ο νυν υπουργός Εσωτερικών, Ζεράλντ Νταρμανέν, αφήσει εμβρόντητη σε τηλεοπτική μετάδοση την επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν καταγγέλλοντάς την πως είναι ‘’πολύ μαλακή’’ με το Ισλάμ, η μετανάστευση είχε χαρακτηριστεί ήδη από το 1985 ‘’απειλή για την εθνική ταυτότητα’’ από τον ευρωπαϊστή Βαλερί Ζισκάρ ντ’Εσταίν, με τον θρυλικό ηγέτη των Σοσιαλιστών Φρανσουά Μιτεράν να προειδοποιεί λίγα χρόνια αργότερα ότι ‘’το κατώφλι της ανοχής είχε ξεπεραστεί’’, δίνοντας το 1991 τη σιωπηρή του συναίνεση στις απελάσεις μεταναστών από την πρωθυπουργό Εντίτ Κρεσόν. Στον πειρασμό της ξενοφοβίας δεν δίστασε να υποκύψει στις αρχές των 90s και ο Ζακ Σιράκ όταν σε δείπνο με μέλη του κόμματός του αναφέρθηκε περιπαικτικά στον τρόπο ζωής των οικογενειών των μεταναστών (‘’Ο θόρυβος, η μυρωδιά’’) και κάνοντας αργότερα- ως Πρόεδρος πια- υπουργό Εσωτερικών ένα πρόσωπο συνώνυμο της αντιμεταναστευτικής υστερίας, τον διαβόητο Σαρλ Πασκουά, και την ασφάλεια κεντρικό ζήτημα των εκλογών του 2002.
Οι δύο επόμενοι Πρόεδροι δεν αποτέλεσαν παρά συνέχεια των προηγούμενων. O Νικολά Σαρκοζί δεν σταμάτησε να επιρρίπτει αδιάκοπα την περίοδο της διακυβέρνησής του έναν ιδιότυπο κομμουνιταριανισμό στη μουσουλμανική κοινότητα, εξαιρώντας την έμμεσα αλλά συνειδητά από αυτούς ‘’που άξιζαν και μπορούσαν να είναι Γάλλοι’’, ενώ την ίδια ώρα αναπαρήγαγε σε τέτοιο βαθμό τη συσχέτιση μετανάστευσης και ασφάλειας που ανάγκασε την συντηρητική Wall Street Journal να του δώσει το προσωνύμιο Νικολά Λεπέν.
Το λιθαράκι του στην υπόθεση της πλήρους επικράτησης της αντιμεταναστευτικής ατζέντας έβαλε και ο Φρανσουά Ολάντ το 2013, όταν αποφάσισε να στηρίξει δημοσίως τη βίαιη απέλαση Ρομά μαθήτριας από το Κοσσυφοπέδιο, σε μια συγκυριακή εφαρμογή του δόγματος ‘’νόμος και τάξη’’ για καθαρά δημοσκοπικούς λόγους σε μια περίοδο που άρχιζε η ανεπίστρεπτη κατάρρευση της δημοτικότητάς του.
Φτάνοντας στο σήμερα και με νωπές τις πληγές της τζιχαντιστικής βίας –από την αιματηρή επίθεση στο Μπατακλάν έως την αποτρόπαιη δολοφονία του εκπαιδευτικού Σαμουέλ Πατί- είναι ακριβώς αυτός ο παροξυσμός που ευθύνεται για τον εκτοπισμό της Μαρίν Λεπέν από τον ‘’θρόνο’’ της ακροδεξιάς. Η περίπτωση του ‘’επαγγελματία προβοκάτορα” όπως έχει αποκληθεί Ερίκ Ζεμούρ, ο οποίος μην έχοντας ακόμη ανακοινώσει την υποψηφιότητά του καταγράφει ποσοστά μεγαλύτερα της Μαρίν Λεπέν δηλώνοντας παράλληλα με περηφάνια αντιδραστικός και μετατρέποντας την ονοματοδοσία των παιδιών των μεταναστών σε πολιτικό ζήτημα είναι χαρακτηριστική του σε τι βαθμό η δημόσια συζήτηση μονοπωλείται από τα ζητήματα της εθνικής ταυτότητας και της μετανάστευσης.
Ανησυχητική, αν και απόλυτα προβλέψιμη με βάση τα προαναφερθέντα, είναι και η απάντηση που επιφύλαξε η ευρύτερη συντηρητική παράταξη στην πρόκληση Ζεμούρ. H Λεπέν πρότεινε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για θέματα ταυτότητας και χορήγησης υπηκοότητας, ο πιθανός προεδρικός υποψήφιος της κεντροδεξιάς Μισέλ Μπαρνιέ ζήτησε μορατόριουμ στη μετανάστευση διάρκειας τριών έως πέντε ετών, ενώ ο Νταρμανέν ανακοίνωσε αυστηροποίηση της πολιτικής χορήγησης βίζας σε πολίτες της Αλγερίας, της Τυνησίας και του Μαρόκου, επειδή οι χώρες αυτές δεν συγκατατίθενται στην επαναπροώθηση παράνομων μεταναστών. Ακολούθησε διπλωματικό επεισόδιο με την Αλγερία κατόπιν δηλώσεων του Μακρόν, όταν ο τελευταίος αναφερόμενος στον τρόπο που διδάσκεται η ιστορία του αποικισμού στην Αλγερία έκανε λόγο για ‘’ρητορική μίσους κατά της Γαλλίας’’.
Στη μεγάλη εικόνα και πέρα από τον διαγκωνισμό για τα πρωτεία η επικράτηση της Δεξιάς δείχνει σε επίπεδο εκλογικής αριθμητικής απόλυτη και δεδομένη. Συνυπολογίζοντας πια και το κόμμα του Γάλλου προέδρου στην συνομοταξία της ευρύτερης συντηρητικής οικογένειας τα ποσοστά των υποψηφίων δεξιά του κέντρου αγγίζουν το 70%, ενώ κανένας από τους υποψήφιους αριστερά του κέντρου δεν ξεπερνά το 40% σε περίπτωση δεύτερου γύρου με τον πρώτο δημοσκοπικά Μακρόν.
Θα έλεγε κανείς πως μια τόσο απελπιστική κατάσταση θα καθιστούσε επιτακτική την ανάγκη συγκρότησης ενός μετώπου αποτελούμενου από τις διαθέσιμες δυνάμεις της ευρύτερης αριστεράς. Δεδομένου ότι η ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, κινείται σε σταθερό διψήφιο ποσοστό και η Αν Χιντάλγκο των Σοσιαλιστών με τον Γιανίκ Ζαντό των Πρασίνων αγγίζουν αμφότεροι το 7% μια τέτοια λύση δείχνει σωτήρια στην προσπάθεια να μην καταστεί ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών ένα ντέρμπυ ανάμεσα στις πολλαπλές, ηπιότερες ή τραχύτερες εκδοχές της γαλλικής Δεξιάς.
Και όμως η προσπάθεια που ξεκίνησε το καλοκαίρι με το όνομα ‘’Rencontre des Justices’’ (τουτέστιν, Συνάντηση για τη Δικαιοσύνη) από περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, υπέρμαχους της φορολογικής δικαιοσύνης και υποστηρικτές του διαθρησκευτικού διαλόγου και η οποία καλούσε σε διενέργεια ανοικτών προκριματικών εκλογών για την ανάδειξη κοινού υποψηφίου μεταξύ 13 κομμάτων από τη σοσιαλδημοκρατία έως την αντικαπιταλιστική αριστερά συνάντησε τοίχος στις φιλοδοξίες των Χιντάλγκο και Μελανσόν, και την απροθυμία των κομματικών μηχανισμών να βρουν κοινό έδαφος.
Υπάρχουν βέβαια και οι συγκρατημένα αισιόδοξοι, όπως ο εκπρόσωπος Τύπου της Ανυπότακτης Γαλλίας, Νταβίντ Ζιρό. «Υπάρχουν δύο τρόποι ώστε να ανατραπεί η στροφή της Γαλλίας προς τα δεξιά. Ο πρώτος να σταματήσει ο ένας [σ.σ. αριστερός υποψήφιος] τις επιθέσεις στον άλλον. Ο δεύτερος να συντονιστούν οι εκστρατείες. Το πρώτο βήμα βρεθούμε στον δρόμο ο ένας με τον άλλο, δίνοντας τις μάχες. Αλλιώς ο κόσμος θα μας βλέπει σαν εξωγήινους» δηλώνει ο Ζιρό στο σοσιαλίζον ηλεκτρονικό περιοδικό Jacobin.
Η προοπτική ενός τέτοιου συντονισμού θα συνιστούσε ομολογουμένως μια καλή αρχή, πλήρως ανεπαρκή ωστόσο να αντιληφθεί το διακύβευμα της αναμέτρησης. Κι αυτό γιατί αν και είναι σχεδόν βέβαιο πως μια αριστερή υποψηφιότητα δεν θα συγκέντρωνε παρά λίγες πιθανότητες νίκης στην δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, θα κατόρθωνε τουλάχιστον να αλλάξει τον δημόσιο λόγο σε κατεύθυνση κοινωνική, δίνοντας ελπίδα σε μια νεότερη γενιά αγωνιστών που θα πρέπει εναλλακτικά να περιμένουν ακόμη μια πενταετία για την ώρα της κεντρικής πολιτικής μάχης όσο στο ενδιάμεσο παλεύουν σε ένα πολιτικό πλαίσιο όλο και πιο δυσμενές.
Θα μπορούσε κανείς ασφαλώς να αντιτείνει πως ο πολιτικός χρόνος είναι ρευστός και μακροπρόθεσμα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την έκβαση των γεγονότων και τις αφορμές που μπορεί να δώσει για νέους αγώνες η σε αέναη κίνηση πολιτική πραγματικότητα. Αλλά κι εμείς θα είχαμε κάθε δικαίωμα να του υπενθυμίσουμε την πετυχημένη ατάκα του Τζον Μέιναρντ Κέυνς για το μεγάλο κακό με τα μακροπρόθεσμα πράγματα.
