Οι φόροι και ο θάνατος χαρακτηρίστηκαν αναπόφευκτα για τον άνθρωπο, από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο. Ωστόσο, όπως παρατήρησε εύστοχα ένας πολύ καλός φίλος και τα δύο είναι άνισα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συνδέονται!
Κοινός παρονομαστής: Το κέρδος.
Οι αυξημένοι θάνατοι στη χώρα μας εξαιτίας του τέταρτου κύματος της πανδημίας και η αρχική αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης – και όχι μόνο- στην υγειονομική κρίση να κλείσει τους πολίτες στα σπίτια τους, η μετατροπή ολόκληρων νοσοκομειακών μονάδων σε κλινικές COVID -19 και ο αποκλεισμός χιλιάδων πολιτών με άλλα νοσήματα από το σύστημα υγείας, δεν είναι η ασθένεια.
Είναι το σύμπτωμα.
Η μείωση του πληθυσμού από το 2010, οπότε η χώρα μας εγκλωβίστηκε στις μυλόπετρες των μνημονίων, είναι το σύμπτωμα.
Η ασθένεια, είναι η συνεχής προσπάθεια μεγιστοποίησης του κέρδους και η αντιμετώπιση των ανθρώπων ως μετρήσιμη δαπάνη, ο ορισμός του ανθρώπινου πόνου σε υπολογιστικά φύλλα ηλεκτρονικών υπολογιστών και η μετατροπή της αγωνίας εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων με λογιστικές πράξεις, με έσοδα και έξοδα για οικονομίες και εταιρείες.
Τεράστιες επιστημονικές προσωπικότητες, όπως οι Λ. Παστέρ και Ρ. Κοχ, τους οποίους θυμούνται πολύ λιγότεροι σε σχέση με τους διάττοντες αστέρες των τηλεοπτικών ριάλιτι, να συνέβαλαν καθοριστικά στην προστασία της υγείας και την επιμήκυνση του ανθρώπινου βίου (αν και αβίωτου, πολλές φορές).
Ο Τζον Σνόου, ο πατέρας της επιδημιολογίας (που είναι και επίκαιρη), αφού εντόπισε και κατέγραψε τα κρούσματα χολέρας στο Λονδίνο του 1854 διαπίστωσε ότι όσοι ζούσαν κοντά σε ζυθοποιεία ήταν λιγότερο ευάλωτοι καθώς το αλκοόλ σκότωνε τους μικροοργανισμούς στο νερό και ζήτησε να απομακρυνθεί το χερούλι της αντλίας στην οδό Μπροντ, όπου η υδροδότηση γινόταν από δεξαμενές με μολυσμένο νερό.
Όμως, τα θαύματα της επιστήμης, αναστέλλονται ή και καταργούνται από τα οικονομικά και πολιτικά συστήματα που κυριαρχούν κάθε περίοδο.
Ελλιπής ή κακή διατροφή, μόλυνση του περιβάλλοντος, ψυχική επιβάρυνση, αποκλεισμός και ατελής ή περιορισμένη πρόσβαση στις παροχές υγείας.
Μια αόρατη θανατηφόρα γραμμή συνδέει τον Αφροαμερικανό με τον κάτοικο χώρας της υποσαχάριας Αφρικής, με τον κοινωνικά αποκλεισμένο της φαβέλας και τον άστεγο της ανεπτυγμένης Ευρώπης και Ελλάδας.
Η εικόνα που έχουμε για το μακρινό παρελθόν από τους επιστήμονες είναι ότι στις όχθες του Αχέροντα υπήρχε συνωστισμός και ο βαρκάρης εργαζόταν… υπερωριακά.
Ωστόσο, εκτιμάται ότι υπήρξαν περιπτώσεις με υψηλό προσδόκιμο ζωής.
Ο Σωκράτης, υπολογίζεται ότι εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο σε ηλικία 71 ετών, ενώ κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους καταγράφονται θάνατοι σε ηλικία άνω των 70 ετών ακόμη και στα 100.
Το ίδιο και κατά τον Μεσαίωνα.
Όμως, η καταγραφή αφορούσε όσους παρακολουθούσαν και ανέλυαν τον βίο (και την Πολιτεία) της τότε ελίτ. Όχι τους εκατοντάδες χιλιάδες καθημερινούς ανθρώπους, τους πληβείους και τους σκλάβους (επίσημους και ανεπίσημους).
Τη δεκαετία του ΄60 το προσδόκιμο ζωής σε παγκόσμια κλίμακα δεν ξεπερνούσε τα 52,5 χρόνια. Σήμερα, σε κάποιες περιοχές της γης αγγίζει τα 85 χρόνια κατά μέσο όρο.
Στο σήμερα, οι επιπτώσεις των διαδοχικών και συνεχιζόμενων κρίσεων, οικονομικών και υγειονομικών δεν είναι ακαριαίες. Εμφανίζονται κατά κύματα και ανά περιόδους. Διαδοχικά.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Η υποχώρηση των δεικτών δεν αφορά μόνο το προσδόκιμο ζωής αλλά και το προσδόκιμο υγιούς ζωής.
Οι ετήσιοι θάνατοι αυξήθηκαν στα επίπεδα του 1931, ξεπερνώντας τους 100.000!
Και ενώ το γεγονός ότι δεν γεννάμε και τελικά γερνάμε αποτελεί για τις κυβερνήσεις άλλοθι με στόχο την αλλοίωση του κοινωνικού χαρακτήρα της συνταξιοδότησης, οι αρμόδιοι το παραβλέπουν όταν λαμβάνουν μέτρα για τη συρρίκνωση του δημόσιου συστήματος υγείας και του εισοδήματος των πολιτών.
Σα να μην είναι αυτονόητο ότι πολίτες που γερνούν, χρειάζονται ακώλυτη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
Και σε αυτό το σημείο υπάρχει απάντηση. Τα… γέρικα άλογα αντιμετωπίζονται ως κόστος, ως δαπάνη και είναι γνωστό που καταλήγει αυτή η προσέγγιση.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το προσδόκιμο υγιούς ζωής και ζωής χωρίς περιορισμό της δραστηριότητας είχε υποχωρήσει ήδη από το 2011 κατά περίπου ένα έτος για άνδρες και γυναίκες, σε σχέση με το 2005 (προ οικονομικής κρίσης).
Την περίοδο 2004-2012 μειώθηκε για τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών κατά ένα έτος για τους άνδρες και κατά 2,5 έτη για τις γυναίκες.
Όμως, σύμφωνα με στοιχεία διεθνών οργανισμών, σε σχέση με τα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής, βρίσκεται 17 θέσεις ψηλότερα σε σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ σε αδιέξοδο απέναντι στην πανδημία έχουν βρεθεί πάρα πολλές προηγμένες χώρες.
Η χώρα μας, βρίσκεται στην 15η θέση με προσδόκιμο ζωής τα 82,1 έτη, οι ΗΠΑ στην 36η με 78,9 έτη (μόλις δύο θέσεις πάνω από την Κούβα και κάτω από το Κατάρ, την Κόστα Ρίκα και την Χιλή ) και στις τελευταίες θέσεις δεκάδες κράτη της Αφρικής με προσδόκιμο ζωής στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60. Δηλαδή, κάτω από τα 60 έτη.
Τι σημαίνει αυτό;
Προφανώς ότι το γενικότερο πολιτικό και οικονομικό σύστημα που ακολουθείται στις προηγμένες χώρες σε σχέση με την υγειονομική προστασία των πολιτών, έχει μολυνθεί από το μικρόβιο του κέρδους.
Η μήτρα του συστήματος αυτού, οι ΗΠΑ, εμφανίζει εντονότερα συμπτώματα, καθώς πίσω από την λουστραρισμένη εικόνα του εξαιρετικά προηγμένου κράτους, όπως και σε αρκετές άλλες χώρες, ο πλούτος είναι εγκλωβισμένος στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας και οι κοινωνίες έχουν δημιουργήσει μια «πίσω αυλή», η οποία χρησιμοποιείται ως αποθήκη ανθρώπων.
Επειδή η πείνα είναι κακός σύμβουλος, διατίθενται μαζικά φθηνές και σε πολλές περιπτώσεις επιβαρυντικές ή ακατάλληλες για την υγεία τροφές που απευθύνονται στα ασθενέστερα εισοδηματικά στρώματα.
Παράλληλα, όσα συμβαίνουν διαχρονικά στην Αφρική δεν αποτελούν φυσικά φαινόμενα άλλα φυσική συνέπεια των πολιτικών επιλογών του ανεπτυγμένου κόσμου (ένοπλες συρράξεις, πείνα, έλλειψη υποδομών και υποτυπώδες ή ανύπαρκτο σύστημα υγείας).
Επομένως, ως προς το προσδόκιμο ζωής των πληθυσμών, δεν μπορούμε να ποντάρουμε στην τύχη, τις γεωγραφικές παραμέτρους και τα φυλετικά χαρακτηριστικά. Εξάλλου, είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι ένας κάτοικος χώρας της Υποσαχάριας Αφρικής αν ζούσε ως μεσοαστός σε μια περισσότερο ανεπτυγμένη περιοχή, δεν θα είχε περιορισμένο προσδόκιμο ζωής σε τέτοιο βαθμό.
Ας επικεντρωθούμε στα καθ’ ημάς.
Όπως αποτυπώνεται σε έκθεση του Οργανισμού Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), Health at a Glance, το δημόσιο σύστημα στην Ελλάδα καλύπτει μόνο το 61% των συνολικών δαπανών υγείας, έναντι 71% στον ΟΟΣΑ.
Η κάλυψη για νοσοκομειακή περίθαλψη είναι 66% στην Ελλάδα (88% στον ΟΟΣΑ), για εξωνοσοκομειακή περίθαλψη 62% (77% στον ΟΟΣΑ), για οδοντιατρική φροντίδα 0% (29% στον ΟΟΣΑ) και για φαρμακευτική φροντίδα 54% (57% στον ΟΟΣΑ). Το υπόλοιπο 39% των δαπανών υγείας καλύπτεται κατά 4 % από την ιδιωτική ασφάλιση (για την οποία, επίσης, πληρώνουν οι πολίτες) και 35 % από την τσέπη των ασφαλισμένων (έναντι 21 %. στον ΟΟΣΑ).
Από τα χρήματα που πληρώνουν από την τσέπη τους οι ασφαλισμένοι, το 18% πηγαίνει σε γιατρούς και εξωτερικά ιατρεία, το 14% σε οδοντιατρικές εργασίες, το 31% σε νοσοκομειακή περίθαλψη, έναντι 9% στον ΟΟΣΑ, και το 37% σε φάρμακα και άλλα θεραπευτικά μέσα. Στην Ελλάδα, επίσης, η φαρμακευτική δαπάνη (εκτός νοσοκομείου) είναι υψηλότερη απ’ ότι στη μέση χώρα του ΟΟΣΑ, με το 46% της δαπάνης να καλύπτεται από τους ασθενείς.
*Για τα πρακτικά, το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής εμφανίζονται να έχουν το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και η Ελβετία.
