Σε συνέντευξη Τύπου κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή COP26, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ένιωσε την υποχρέωση να επισημάνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι μια «εξ αποστάσεως διεφθαρμένη χώρα». Η παρατήρησή του έγινε ως απάντηση σε σκληρές ερωτήσεις των μέσων ενημέρωσης σχετικά με τους Βρετανούς βουλευτές που τυγχάνουν να έχουν «δεύτερες δουλειές», να πωλούν τίτλους ευγενείας σε δωρητές του Συντηρητικού κόμματος του Τζόνσον, και γενικά την έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τα δώρα που έχει λάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου.
Στη Βρετανία, οι βουλευτές αμείβονται με 82.000 λίρες (95.000 ευρώ) ετησίως, συν τα έξοδά τους. Οι βουλευτές που δεν είναι υπουργοί της κυβέρνησης μπορούν να έχουν «δεύτερες δουλειές» και πολλοί έχουν, αλλά πρέπει να δηλώσουν δημόσια τυχόν πρόσθετο εισόδημα, συμπεριλαμβανομένων δώρων και δωρεών. Ορισμένοι βουλευτές είναι γιατροί, δικηγόροι και δημοσιογράφοι, που συνεχίζουν να ασκούν το επάγγελμά τους και ένας εξ αυτών ήταν, για ένα διάστημα, και διαιτητής ποδοσφαίρου. Περισσότεροι από 20 βουλευτές, κυρίως του Συντηρητικού κόμματος, εργάζονται επίσης ως σύμβουλοι και έχει τύχει να αμειφθούν με χιλιάδες λίρες για εργασία λίγων ημερών. Ωστόσο, οι βουλευτές δεν επιτρέπεται να «πιέζουν», να κάνουν τους «λομπίστες» επηρεάζοντας την κυβερνητική πολιτική με αντάλλαγμα αδρές αμοιβές.
Μια μικρή βοήθεια από τους φίλους μου
Ένα τέτοιο σκάνδαλο προέκυψε όταν ο βουλευτής των Συντηρητικών Όουεν Πάτερσον, ο οποίος αμειβόταν με περισσότερες από 100.000 λίρες (117.000 ευρώ) ετησίως ως σύμβουλος σε δύο εταιρείες, διαπιστώθηκε, μετά από διετή έρευνα, ότι είχε παραβιάσει τους κανόνες σύγκρουσης συμφερόντων των εταιρειών για τις οποίες εργαζόταν. Ο Πάτερσον υπεραμύνθηκε της αθωότητάς του λέγοντας ότι η έρευνα ήταν άδικη, υπονοώντας μάλιστα ότι συνέβαλε στην αυτοκτονία της συζύγου του το 2020. Παρά την προσωπική τραγωδία του Πάτερσον, η υπόθεση εναντίον του ήταν ξεκάθαρη και η Επιτροπή Προτύπων Συμπεριφοράς της Βουλής των Κοινοτήτων, η οποία απαρτίζεται από βουλευτές, συνέστησε παύση των κοινοβουλευτικών καθηκόντων του Πάτερσον για 30 ημέρες.
Συνήθως, οι συστάσεις της Επιτροπής Προτύπων γίνονται δεκτές χωρίς εντάσεις. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο πρέπει να ψηφίσει για να εφαρμόσει τις συστάσεις της επιτροπής, συμπεριλαμβανομένων των αναστολών, και οι αγανακτισμένοι σύμμαχοι του Πάτερσον αρνήθηκαν να αποδεχτούν την απόφαση. Επιτέθηκαν στην ακεραιότητα των μελών της Επιτροπής Προτύπων και στη διαδικασία της. Η συμπεριφορά των βουλευτών είναι κοινοβουλευτικό και όχι κυβερνητικό ζήτημα και, αν και δεν έχει καμία υποχρέωση, ο Μπόρις Τζόνσον αποφάσισε επίσης να υποστηρίξει τον Πάτερσον και τους άλλους φίλους του εκ των οποίων όλοι ήταν ένθερμοι υποστηρικτές του Brexit.
Ο Μπόρις Τζόνσον πρότεινε να αλλάξει η ψηφοφορία για την αναστολή του Πάτερσον με δύο τρόπους. Πρώτον, ζήτησε να γίνει άλλη μια ψηφοφορία, η οποία θα λάμβανε υπόψη τον θάνατο της συζύγου του Πάτερσον και θα τον απάλλασσε για λόγους συμπόνιας. Δεύτερον, ζήτησε μια ακόμη ψηφοφορία για τη σύσταση μιας νέας επιτροπής για την επανεξέταση των πειθαρχικών διαδικασιών για τους βουλευτές. Αυτή η νέα επιτροπή θα είχε την πλειοψηφία του Συντηρητικού κόμματος και έτσι θα πρότεινε αλλαγές που θα επέτρεπαν στον Πάτερσον όχι μόνο να ξεφύγει από την αναστολή, αλλά και ενδεχομένως να ανατρέψει την απόφαση ότι παραβίασε τους κανόνες. Πολλοί βουλευτές του Συντηρητικού κόμματος δεν ήθελαν να ψηφίσουν ούτε υπέρ του Πάτερσον, ούτε να αλλάξουν το σύστημα αναδρομικά για να τον βοηθήσουν. Ωστόσο, ο Τζόνσον διέταξε και πίεσε όλους τους βουλευτές των Συντηρητικών να το ψηφίσουν.
Ο Τζόνσον κέρδισε την ψηφοφορία, αλλά η αντιπολίτευση των Εργατικών αντέδρασε καταγγέλλοντας τον Τζόνσον ότι προσπαθεί να σώσει έναν από τους φίλους του. Μεγάλο μέρος του κοινού, του Τύπου και δεκάδες βουλευτές των Συντηρητικών που αψήφησαν την εντολή του Τζόνσον συμφώνησαν με τους Εργατικούς. Η αντίδραση κατά του Τζόνσον ήταν έντονη και μάλιστα έγιναν συγκρίσεις με την πολιτική στη Ρωσία. Την επομένη της ψηφοφορίας, ο Τζόνσον αναγκάστηκε να κάνει πίσω, ισχυριζόμενος ότι η κυβέρνηση δεν είχε πρόθεση να συνδέσει την πειθαρχική αναθεώρηση με την περίπτωση του Πάτερσον. Κανείς δεν τον πίστεψε. Ο Πάτερσον παρέμεινε αμετανόητος, αλλά καθώς ο Τζόνσον αποστασιοποιήθηκε περαιτέρω, ο Πάτερσον παραιτήθηκε από βουλευτής δύο ημέρες μετά την ψηφοφορία για να υποστηρίξει τον φίλο και Πρωθυπουργό του.
Το μόνο που χρειάζεσαι είναι αγάπη
Αυτό το επεισόδιο έχει αποκαλύψει την ευπάθεια του Τζόνσον εντός του Συντηρητικού Κόμματος και στο Ηνωμένο Βασίλειο ευρύτερα. Πολλοί Τόρηδες είναι θυμωμένοι και ντροπιασμένοι με την κακή διαχείριση της υπόθεσης Πάτερσον. Όσοι έχουν προσοδοφόρες δεύτερες θέσεις εργασίας ως «σύμβουλοι» ενοχλούνται που το κοινό θα τους δει ως διεφθαρμένους και ανησυχούν ότι οι κανόνες θα αλλάξουν για να περιορίσουν ή να τους σταματήσουν να είναι «σύμβουλοι». Ωστόσο, είναι σημαντικό ότι η υπόθεση Πάτερσον αποκάλυψε επίσης ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα του Τζόνσον είναι ότι ηγείται ενός κόμματος που είναι διχασμένο σε ομάδες με πολύ διαφορετικές απόψεις για το πώς να κυβερνήσει το ΗΒ και ο Μπόρις κατάφερε να τους αναστατώσει όλους.
Οι νέοι βουλευτές του Συντηρητικού κόμματος που εκλέχθηκαν σε προηγούμενα προπύργια του Εργατικού Κόμματος είναι αναστατωμένοι επειδή ο Τζόνσον αθετεί τις υποσχέσεις του να επενδύσει σε αυτές τις περιοχές, ενώ τα σχέδια για αλλαγή της χρηματοδότησης της κοινωνικής φροντίδας για τους ηλικιωμένους σημαίνουν ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι που ζουν σε αυτές τις περιοχές θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα. Οι πιο παραδοσιακοί δεξιοί Συντηρητικοί πιστεύουν ότι οι κρατικές δαπάνες είναι πολύ υψηλές. Οι «αρχιτέκτονες» του Brexit των Συντηρητικών είναι θυμωμένοι που ο Τζόνσον δεν δημιούργησε μια οικονομία χαμηλών φόρων και ρυθμίσεων που ανέμεναν με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά, αντίθετα, αύξησε τους φόρους στο υψηλότερο επίπεδό τους από τις αρχές της δεκαετίας του ‘50. Άλλοι βουλευτές των Συντηρητικών, ορισμένοι που αντιτάχθηκαν στο Brexit και που ποτέ δεν εμπιστεύτηκαν τον Τζόνσον, ανησυχούν καθώς εκτιμούν ότι οι ψηφοφόροι θα αποθαρρυνθούν από τις υπόνοιες περί κυβερνητικής διαφθοράς.
Στο θέμα της διαφθοράς, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα πιστεύει ότι έχει βρει την αδυναμία του Τζόνσον. Οι Βρετανοί δεν ανησυχούν μήπως οι πλούσιοι πληρώνουν όσους λιγότερους φόρους μπορούν, αρκεί να ενεργούν στα πλαίσια του νόμου. Θα ανεχθούν επίσης την ανικανότητα εάν τα λάθη μπορούν να δικαιολογηθούν. Οι Βρετανοί εξοργίζονται, ωστόσο, όταν οι φόροι που πληρώνουν στις δημόσιες υπηρεσίες δεν χρησιμοποιούνται σωστά, θεωρώντας ότι είναι προδοσία της εμπιστοσύνης τους. Ομοίως, η δικαιοσύνη έχει σημασία και ανεξάρτητα από τις περιστάσεις, οι Βρετανοί πιστεύουν ακράδαντα ότι οι ίδιοι κανόνες πρέπει να ισχύουν για όλους. Το Εργατικό Κόμμα εκμεταλλεύεται αυτό το συναίσθημα, λέγοντας ότι η υποστήριξη του Τζόνσον προς τον Πάτερσον έδειξε ότι «όταν οι Συντηρητικοί παραβιάζουν τους κανόνες, ξαναφτιάχνουν τους κανόνες».
Η επίθεση του Εργατικού Κόμματος για τη διαφθορά του Τζόνσον και του Συντηρητικού κόμματος έγινε ακόμα πιο αξιόπιστη όταν, το Σαββατοκύριακο μετά την ψηφοφορία του Πάτερσον, αποκαλύφθηκε ότι 16 ταμίες του Συντηρητικού κόμματος είχαν λάβει τίτλους ευγενείας τα τελευταία 20 χρόνια. Ο καθένας είχε δώσει τρία εκατομμύρια λίρες ή περισσότερα στο Κόμμα. Ο Τζόνσον έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ότι έδινε απλόχερα τίτλους ευγενείας σε φίλους του, συμπεριλαμβανομένου του αδερφού του, Τζο, τον οποίο έκανε «Βαρόνο» το 2020. Ο Τζόνσον αρνήθηκε επίσης να διαψεύσει την πληροφορία ότι ο Πάτερσον θα λάβει τίτλο ευγενείας.
Ο Τζόνσον αντιμετωπίζει επίσης ερωτήσεις σχετικά με την προσωπική του συμπεριφορά. Επικρίθηκε νωρίτερα φέτος για έλλειψη διαφάνειας σχετικά με δύο πολυτελείς διακοπές του, τη μία στο Mustique και την άλλη στην Ισπανία, που πληρώθηκαν από δωρητές του Συντηρητικού κόμματος. Υπάρχουν επίσης ερωτήσεις σχετικά με το ποιος πλήρωσε έως και 200.000 λίρες (235.000 ευρώ) για την ανακαίνιση του διαμερίσματος του Τζόνσον στην Ντάουνινγκ Στριτ.
Δεν μπορείς να αγοράσεις την αγάπη μου
Το μέλλον του Τζόνσον εξαρτάται από το αν ένα τόσο διαιρεμένο κόμμα σαν των Συντηρητικών πιστεύει ότι μπορεί ακόμα να κερδίσει τις εκλογές και αν το Εργατικό κόμμα έχει επιτέλους βρει έναν αποτελεσματικό τρόπο να του επιτεθεί και να πάρει τους ψηφοφόρους με το μέρος του. Η δημοτικότητα του Τζόνσον στο κόμμα του είναι μεγάλη, αλλά ρηχή. Δεν έχει πιστούς οπαδούς και δεν τον θαυμάζουν για τον χαρακτήρα ή την πολιτική του φιλοσοφία. Ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος Κίερ Στάρμερ είναι πρώην εισαγγελέας και σίγουρα θα επενδύσει στο χαρτί της διαφθοράς. Για παράδειγμα, πολλά είναι ακόμα τα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την ανάθεση μεγάλων κρατικών συμβάσεων σε επαφές του Συντηρητικού Κόμματος κατά το πρώιμο στάδιο της πανδημίας. Για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2021, ορισμένες δημοσκοπήσεις έθεσαν το Εργατικό Κόμμα ελαφρώς μπροστά από τους Συντηρητικούς, ενώ η προσωπική βαθμολογία αποδοχής του Τζόνσον βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών.
Σύμφωνα με τον δείκτη διαφθοράς της Transparency International, η Βρετανία είναι μία από τις λιγότερο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο, καταλαμβάνοντας την 11η θέση από τις 180, κάτω από τη Γερμανία, αλλά μπροστά από τη Γαλλία. Αλλά, όπως λέει και η παροιμία, «η εξουσία διαφθείρει» και για την ώρα ο Τζόνσον είναι μολυσμένος. Μένει να δούμε αν ισχύουν οι κατηγορίες σε βάρος του.
*Όλοι οι μεσότιτλοι είναι επνευσμένοι από τραγούδια των Beatles.
