Στο πλαίσιο της αποτίμησης των εκλογών του ΚΙΝΑΛ και με την υποψηφιότητα του Νίκου Ανδρουλάκη να φαντάζει ως το ισχυρό φαβορί (όπως και ήταν εξαρχής), ας επιτρέψουν οι αναγνώστες μια πολύ σύντομη παράθεση ιστορικών γεγονότων, τα οποία εξηγούν και προδιαγράφουν πολλά.
Βρισκόμαστε στο 2004 και ο Κώστας Σημίτης, σε αντίθεση με τον Ανδρέα Παπανδρέου, αποφασίζει να χρίσει διάδοχο, τελειώνοντας την δημοκρατική διαδικασία εντός του κόμματος. Ο Γιώργος Παπανδρέου όμως δεν αρκείται σε αυτό, διότι συλλαμβάνει στην πραγματικότητα τον εαυτό του ως ανώτερο του κόμματος. Το κόμμα το αντιμετωπίζει ως αναγκαίο στην καλύτερη (ή μη αναγκαίο στην χειρότερη) περίπτωση κακό. Επιλέγει λοιπόν μια πρωτοφανή για τα έως τότε δεδομένα, δημοψηφισματική διαδικασία εκλογής του. Η έννοια του μέλους ουσιαστικώς χάνει την αξία της, καθώς τον νέο τότε πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και μοναδικό υποψήφιο εκλέγει όποιος βλέπει φως και μπαίνει. Η πλήρης προσχώρηση στον Βοναπαρτισμό από την μια και στην κοινωνία του θεάματος από την άλλη, λίγα προσφέρουν τελικά στην επερχόμενη εκλογική μάχη. Το ΠΑΣΟΚ καταγράφει την μεγαλύτερη έως τότε εκλογική του ήττα από τη ΝΔ, η οποία με την σειρά της έρχεται με το ακλόνητο επιχείρημα «πολύ κυβέρνησε το ΠΑΣΟΚ, να κυβερνήσουμε λίγο και εμείς».
Το αλλοτριωμένο και σε σήψη ευρισκόμενο ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο δε ανανεώνεται αλλά στην πραγματικότητα, μέσα από αυτές τις διαδικασίες ενισχύει ακόμα περισσότερο τις εντελώς σάπιες εκδοχές του, διά του σχήματος, “μάζα (όχι βάση) – κομματάρχες/βουλευτές (όχι κομματικά όργανα) – αρχηγός (όχι πρόεδρος)”. Ο Γιώργος Παπανδρέου θα υποστηρίξει αργότερα ότι δικαιώθηκε επειδή και άλλα κόμματα υιοθέτησαν αυτήν την τακτική. Έχει δίκιο ως προς το ότι την υιοθέτησαν. Ξεχνά όμως πως αυτό γίνεται σε μια περίοδο πλήρους απομάκρυνσης του κοινωνικού από το πολιτικό και ραγδαίας συρρίκνωσης των σοσιαλιστικών κομμάτων και του κομματικού φαινομένου. Ίσως θα έπρεπε να προβληματίζεται λίγο περισσότερο για τις τάσεις τις οποίες εισήγαγε και στην Ευρώπη και για τα αποτελέσματά τους.
Την ίδια χρονιά, η Νεολαία ΠΑΣΟΚ, με υπεύθυνο από το κόμμα τον Χάρη Καστανίδη πραγματοποιεί την πλέον έγκυρη διαδικασία εγγραφής μελών των πολλών τελευταίων χρόνων και πετυχαίνει ένα εντυπωσιακό 30.000 μελών, εν μέσω γενικής υποχώρησης του φαινομένου του ΠΑΣΟΚ. Επικεφαλής της μειοψηφούσας, εκσυγχρονιστικής τάσης είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης, άνθρωπος από τότε μόνο του κομματικού μηχανισμού, χωρίς ιδιαίτερα πολιτικά προσόντα. Η μειοψηφούσα τάση, σε συνεννόηση με τον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος δεν θέλει αυτόνομη οργανωτικά νεολαία (όπως ήταν μέχρι τότε) αρνείται την συμμετοχή του στο συνέδριο. Ο Χάρης Καστανίδης πιέζει την πλειοψηφία να μην εκλέξει γραμματέα Νεολαίας ΠΑΣΟΚ και να μην ολοκληρώσει το συνέδριο, στο πλαίσιο της πολιτικής συμμαχίας Γιώργου Παπανδρέου και Νίκου Ανδρουλάκη. Αποτυγχάνει στον ρόλο του, οπότε λίγους μήνες μετά, ο Γιώργος Παπανδρέου απλώς καταργεί την Νεολαία ΠΑΣΟΚ, υποκαθιστώντας τα όργανά της από διορισμένα σχήματα (κοντά 300 ή και παραπάνω μελών) με συμμετοχές των παλιών μηχανισμών και των προσωπικών φίλων του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Η Νεολαία ΠΑΣΟΚ δεν ξαναλειτουργεί στα παλιά της μεγέθη ποτέ, αλλά ταυτοχρόνως οι πλέον ισχυροί μηχανισμοί της, ελλείψει πολιτικής καθίστανται ολοένα ισχυρότεροι και δεξιότεροι πολιτικά.
Συνολικά, οι οργανώσεις μαζικών χώρων εξαφανίζονται κα στην θέση τους ισχυροποιούνται έτι περαιτέρω οι βουλευτές (και δι’ αυτών το μαύρο πολιτικό χρήμα) οι μηχανισμοί άνευ πολιτικής και διάφοροι απίθανοι θεσμοί («Κάθε μέρα πολίτης» κτλ.)μ οι οποίοι στελεχώνονται από το περιβάλλον του προέδρου και οι οποίοι κατόπιν τροφοδοτούν το κράτος με προθύμους υπηρέτες κάθε πολιτικής, οι περισσότεροι μάλιστα εκ των οποίων ουδέποτε στήριξαν ούτε τον ίδιο τον ΓΑΠ προσωπικά. Οι κηπουροί δεν αποδεικνύονται πολύ πιστοί.
Αντιθέτως, το 2007, στην εσωκομματική σύγκρουση με τον Βαγγέλη Βενιζέλο είναι το παραδοσιακό ΠΑΣΟΚ, νεολαία και μη, το οποίο νικά τον τελευταίο, ως εκλεκτό της οικονομικής ολιγαρχίας. Μπορεί να το ξεχνούμε συχνά, αλλά ακόμα και σήμερα (σε πολύ μικρότερο βαθμό) στον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, η προκλητική υποστήριξη προς κάποιον από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα γεννά άμεσα αντανακλαστικά. Το κατάλαβε αυτό σήμερα ο βασικός εκλεκτός της ολιγαρχίας, Ανδρέας Λοβέρδος. Έξυπνα ποιών, ο Νίκος Ανδρουλάκης, η δεύτερη επιλογή της ολιγαρχίας, το έκρυψε, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων ότι ούτως ή άλλως δεν μιλάει και πολύ, μην έχοντας κάτι να πει.
Αφού εκλέχθηκε ξανά πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ το 2007, ο Γιώργος Παπανδρέου συμμαχεί για άλλη μία φορά με την δεξιά πτέρυγα, ενώ εν τω μεταξύ, ο Νίκος Ανδρουλάκης αξιοποιεί το περιβάλλον αποπολιτικοποίησης, προκειμένου να κολυμπήσει μέσα στους δεξιούς μηχανισμούς, όπως στο νερό το ψάρι. Άλλωστε δεν έχει την ανάγκη να εργαστεί, ούτε και διαφωνίες με δεξιές πολιτικές.
Εν μέσω μνημονίων ένα ακόμα επεισόδιο το οποίο είναι σημαντικό να θυμόμαστε. Το δεύτερο μεσοπρόθεσμο έρχεται, ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου ετοιμάζεται να αποχωρήσει από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και να παραδώσει (κατά τις συνήθειες τις οποίες εισήγαγε ο Κώστας Σημίτης) στον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος πρέπει να γίνει πρόεδρος προκειμένου να συγκυβερνήσει με την παραπαίουσα τότε δεξιά του Αντώνη Σαμαρά. Πολύ καθυστερημένα, και αφού έχουν κυλιστεί στον βούρκο των μνημονίων, πολλοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, μεταξύ των οποίων ο Χάρης Καστανίδης και η Λούκα Κατσέλη, καταψηφίζουν. Άνευ απόφασης οποιουδήποτε οργάνου, ο Γιώργος Παπανδρέου τους διαγράφει (τελείως αντικαταστατικώς) από την κοινοβουλευτική ομάδα και από το ΠΑΣΟΚ, ενώ ταυτοχρόνως, με φτιαχτές διαδικασίες απαγορεύει στους Χρήστο Παπουτσή και Στέφανο Τζουμάκα να διεκδικήσουν την προεδρία απέναντι στον Ευάγγελο Βενιζέλο. Η τελετή παράδοσης-παραλαβής έχει ολοκληρωθεί. Το ΠΑΣΟΚ έχει πρώτα απαξιωθεί, μετά συρθεί στον νεοφιλελευθερισμό, έπειτα ακρωτηριαστεί και τελικώς παραδοθεί στην ολιγαρχία πλήρως, χωρίς καμία απόφαση οποιουδήποτε οργάνου.
Για την ιστορία, το μεσοπρόθεσμο εκείνο υιοθετήθηκε με ψήφους από την ΝΔ. Σας θυμίζει κάτι από την κατοπινή ιστορία ΣΥΡΙΖΑ-Τσίπρα;
Εκείνο το ΠΑΣΟΚ είναι αυτό το ΚΙΝΑΛ. Τα πλέον πολιτικά στελέχη έχουν αποχωρήσει. Η πλειοψηφούσα αριστερή ή έστω φιλο-αριστερή βάση, το ίδιο. Έχουν μείνει κατά βάση, δεξιά ή αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέλη, απολίτικες διαδικασίες (άρα δεξιές) και επομένως πολύ φυσιολογικά, η στροφή προς τα δεξιά και προς την πολιτική μετριότητα (όρα Νίκο Ανδρουλάκη) εντείνεται. Το κακέκτυπο αντίγραφο της κενολογίας Τσίπρα περί ανανέωσης, όταν ο τελευταίος εγκατέλειψε το αντιμνημόνιο, θα παραγάγει ακόμα χειρότερα αποτελέσματα.
Είναι εντυπωσιακό και δραματικό, αλλά η πλέον “αριστερή” (για τα δεδομένα του ΚΙΝΑΛ) υποψηφιότητα από τις τρεις βασικές ήταν του Γιώργου Παπανδρέου, επειδή είναι ο λιγότερος ελεγχόμενος από την οικονομική ολιγαρχία. Ο Γιώργος Παπανδρέου, ωστόσο, πέραν όλου του παρελθόντος του που τον βαραίνει αποφάσισε να διεκδικήσει την προεδρία του ΚΙΝΑΛ, προκειμένου να δικαιώσει την πρωθυπουργική του θητεία και να ολοκληρώσει τα όσα έκανε τότε. Όποιος τον συμβουλεύει πολιτικά, καλό είναι να εγκαταλείψει το «σπορ».
Η δε συμμετοχή, του κόσμου δεν λέει τόσα πολλά σε βάθος χρόνου για τις εκλογικές (όχι δημοσκοπικές) επιδόσεις. Αντιθέτως επιβεβαιώνει ένα βοναπαρτικό, αντισοσιαλιστικό, αντικομματικό και βαθιά δεξιό μοντέλο, ανεξέλεγκτου από την ανύπαρκτη, οργανωμένη βάση, αρχηγού με αναγκαστικές δεσμεύσεις προς εκείνους που του παρέχουν τα χρήματα ώστε να οργώνει την χώρα.
Λέει όμως η συμμετοχή του κόσμου και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό: μεγάλο μέρος της λαϊκής βάσης, ακόμα και αν δεν συμμετείχε στην διαδικασία-παρωδία (και ίσως επειδή ακριβώς δεν συμμετείχε) βλέπει ακόμα με ενδιαφέρον την εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ ως φαινομένου. Έχει αποδεχτεί πως όσο και αν το επιθυμεί αυτός ο κόσμος, ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε θέλει, ούτε μπορεί να αντικαταστήσει και να υποκαταστήσει το ΠΑΣΟΚ. Ο δυνάμει πλειοψηφικός αυτός κόσμος περιμένει και παραμένει, ως οιονεί παρών σε μια άλλη απόπειρα ακόμα και με κατεύθυνση προς ΚΙΝΑΛ. Ας το κρατήσουμε στο μυαλό μας πριν να ξεγράψουμε οριστικά τον χώρο αυτόν. Να το θυμάται και ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος δικαιούται να ανασαίνει κατά τι πιο ανακουφισμένους σήμερα.
