Το αποτέλεσμα της κάλπης για την ανάδειξη νέου αρχηγού στο ΠΑ.ΣΟ.Κ./ΚΙΝ.ΑΛ. δεν προκάλεσε την έκπληξη κανενός από όσους το προηγούμενο διάστημα παρακολούθησαν προσεκτικά την προεκλογική διαδικασία του τρίτου σε ψήφους κόμματος της χώρας.
Κι αυτό, γιατί παρά τις προβλέψεις των (περισσότερων) δημοσκοπήσεων, οι οποίες παρουσίασαν ως σχεδόν βέβαιη την παρουσία του Ανδρέα Λοβέρδου στον Β’ γύρο των εκλογών στο πλαίσιο ενός «σφιχτού» ντέρμπι για 3, ήταν εμφανές δια γυμνού οφθαλμού -σε τέτοιες περιπτώσεις ο τηλεοπτικός φακός παραμένει αξιόπιστος κριτής- πως ανάμεσα στις προεκλογικές συγκεντρώσεις των διεκδικητών της προεδρίας εκείνες που στερούνταν κάθε ενθουσιασμού ήταν εκείνες του τρίτου στις προτιμήσεις υποψηφίου.
Προσπερνώντας κανείς τη δημοσκοπική διάψευση και επιχειρώντας να εξηγήσει τους λόγους της επικράτησης του Νίκου Ανδρουλάκη, δεν μπορεί να παρακάμψει τον ισχυρό μηχανισμό κινητοποίησης που φαίνεται να διαθέτει ο ευρωβουλευτής. Το να αρκεστεί όμως μόνο σε αυτόν θα ήταν λάθος, αφού ο Κρητικός πολιτικός κατόρθωσε να διευρύνει κατά πολύ την εκλογική βάση του 2017 (από 51.736 σε 90.082 ψήφους).
Συνεπώς, η επικράτηση Ανδρουλάκη στον Α’ γύρο και το ισχυρό προβάδισμα ενόψει της αναμέτρησης της Κυριακής θα πρέπει να εξηγηθεί στο πλαίσιο της τωρινής συγκυρίας και στο πως το τρίπτυχο ανανέωση – ενότητα – πολιτική αυτονομία το οποίο ο ίδιος δεν σταμάτησε να επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία που του δινόταν, συνόψισε ακριβώς τα ζητούμενα του ευρύτερου κόσμου της πάλαι ποτέ κραταιάς παράταξης.
Ως προς την ανανέωση, ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ./ΚΙΝ.ΑΛ. δεν χρειάστηκε να κάνει πολλά. Η αντιπαραβολή του με τους άλλους δύο συνυποψήφιους του, ανθρώπους που εξαιτίας της πολυετούς παρουσίας στην πολιτική ήταν αναμενόμενο να έχουν μια αναπόφευκτη φθορά, του εξασφάλιζε ήδη ένα πρώτο προβάδισμα.
Όσον αφορά το ζήτημα της ενότητας, ο κ. Ανδρουλάκης κατόρθωσε να καταγραφεί ως η ασφαλέστερη των τριών επιλογών στα μάτια μιας μερίδας ψηφοφόρων που είχε κουραστεί τα προηγούμενα χρόνια από την τοξική αντιπαράθεση παπανδρεϊκών-βενιζελικών.
Τέλος, και επιστρέφοντας στον κρίσιμο ρόλο της συγκυρίας, η επιμονή του στην έννοια της πολιτικής αυτονομίας σε μια περίοδο που η πλειοψηφία της βάσης του κινήματος επιθυμούσε ένα κόμμα με διακριτό στίγμα απέναντι και προς τη Ν.Δ. και προς τον ΣΥΡΙΖΑ τον δικαίωσε απέναντι σε αντιπάλους που καλώς ή κακώς ταυτίστηκαν με του δύο πυλώνες του σημερινού, ήπιου δικομματισμού.
Εγγυητής του περίεργου, διμέτωπου αγώνα κατά της Δεξιάς και του ΣΥΡΙΖΑ ταυτόχρονα ο Νίκος Ανδρουλάκης κατάφερε να συγκεράσει την αντίφαση του να είσαι ΚΙΝ.ΑΛ., δηλώνοντας ταυτόχρονα ένθερμος οπαδός του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σε μια εύθραυστη ισορροπία μεταξύ της πίστης στο κράτος κοινωνικών παροχών και της υπεράσπισης των Μνημονίων, υπό το βάρος της πασοκικής μυθολογίας.
Φυσικά δεν θα πρέπει να θεωρούμε τη διαδικασία λήξασα. Υπάρχει νωπή η περίπτωση των εσωκομματικών εκλογών της Ν.Δ. το 2016, όταν ο νυν πρωθυπουργός κάλυψε διαφορά 10 μονάδων και επικράτησε του τότε προέδρου του κόμματος, Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Οι πιθανότητες ανατροπής, πάντως, της τάσης που φάνηκε να δημιουργείται προχθές μοιάζουν μικρές, δεδομένου ότι όσοι προτίμησαν τον Ανδρέα Λοβέρδο έχουν λιγότερα να τους χωρίζουν με έναν υποψήφιο που θεωρείται πως εκπροσωπεί τη μέση οδό ανάμεσα στις άλλες δύο τάσεις.
Όσο για τη συζήτηση της επόμενης ημέρας και το που μπορεί να φτάσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ./ΚΙΝ.ΑΛ. υπό την ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη είναι μια συζήτηση που μπορεί να γίνει όταν θα υπάρχουν και τα τελικά αποτελέσματα. Προαπαιτούμενο ωστόσο κάθε μελλοντικής επιτυχίας αποτελεί σε πρώτη φάση η διασφάλιση της ενότητας και σε δεύτερη η επαναπολιτικοποίηση του πολιτικού λόγου του κόμματος.
Έως την ερχόμενη Κυριακή μπορούν πάντως να εξαχθούν δύο συμπεράσματα, χρήσιμα εντός και εκτός κόμματος:
α) Το γεγονός ότι προσήλθαν 270.000 πολίτες στις κάλπες για την ανάδειξη αρχηγού του τρίτου κόμματος της χώρας εν μέσω πανδημίας δηλώνει ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ./ΚΙΝ.ΑΛ. δύναται να κινητοποιήσει έναν κορμό μικρών και μεσαίων στελεχών αντίστοιχου της κυβερνητικής παράταξης. Κάτι τέτοιο υποτιμάται από τον ΣΥΡΙΖΑ και μια μερίδα αναλυτών που θεωρούν πως οι διαδικασίες που ακολουθούνται από το 2004 και έπειτα έχουν φτιάξει ένα κόμμα-μη κόμμα, οργανωτικά ανίκανο για μεγάλες μάχες. Διαπράττουν μέγα λάθος αν μείνουν με αυτή την εντύπωση, αφού αφενός φαίνεται να υποτιμούν τις οργανωτικές αρετές του Ανδρουλάκη και αφετέρου να υπερτιμούν τις αντίστοιχες του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο δεν διακρίνεται για τον δυναμισμό του σε επίπεδο κοινωνικών θεσμών.
β) Η θετική υποδοχή που φαίνεται να επιφυλάσσει το μιντιακό κατεστημένο στον κατά πάσα πιθανότητα νέο αρχηγό της ιστορικής παράταξης της σοσιαλδημοκρατίας γίνεται με την προσδοκία ενός προβλέψιμου κόμματος που μπορεί να λειτουργήσει ως συμπλήρωμα στη Ν.Δ. ή ανάχωμα στον ΣΥΡΙΖΑ. Θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με αυτή τους την προσδοκία. Όσο οι εθνικές εκλογές προσεγγίζουν το 2023, και με δεδομένη τη φθορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη από τα σκάνδαλα, τις αστοχίες και τις γκάφες που αναμένεται να γίνουν το επόμενο διάστημα, είναι πιθανόν οι κεντρώοι και κεντροδεξιοί ψηφοφόροι της σημερινής κυβέρνησης να βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερη ανησυχία από τους αντίστοιχους που βρίσκονται αριστερά του ενδιάμεσου χώρου. Είναι ένα σενάριο που φαίνεται ανησυχητικό για πολλούς στη Ν.Δ., αν και όχι για την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, που θα έχει δώσει μια ευκαιρία στον τωρινό πρωθυπουργό να κάνει μόνιμες διακοπές.
