Ο Δεκέμβριος αποδεικνύεται ένας κρίσιμος μήνας για τα εργασιακά τουλάχιστον σε δύο από τις μεγάλες οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. Την ώρα που τα Χριστούγεννα πλησιάζουν, τόσο στην Ισπανία 10 εκατομμύρια νοικοκυριά θα πληρώσουν πολύ πιο ακριβούς λογαριασμούς στην ενέργεια από ό,τι το 2018, ενώ στην Ιταλία στα αντίστοιχα τιμολόγια αναμένεται νέα αύξηση από τον Ιανουάριο, σχεδόν 800 ευρώ κατά μέσον όρο ανά νοικοκυριό και η κυβέρνηση αναζητεί άλλα 3 πενιχρά δισ. ευρώ, προκειμένου να ανακόψει κάπως την κοινωνική επίπτωση. Την ίδια ώρα στη Γαλλία ξεκινά να χορηγείται η επιδότηση 100 ευρώ για το ρεύμα.

Στην Ισπανία έρευνα από δέκα Πανεπιστήμια αποδεικνύει σε πόσο δυσθεώρητα ύψη έχουν φθάσει οι ανισότητες (και οι ταξικές διακρίσεις) από την πανδημία, και στην Ιταλία την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου τα συνδικάτα (πλην της Cisl) πραγματοποιούσαν γενική απεργία, για να σπάσει ο κύκλος της εξάρτησης, που δημιουργεί η επιβολή των μέτρων που θέλουν οι εργοδότες πάνω στην κυβέρνηση. Οι Ιταλοί εργαζόμενοι διαμαρτύρονται για τα πενιχρά μέτρα που προβλέπονται στον γενικό προϋπολογισμό του κράτους, για την αύξηση των ορίων στην συνταξιοδότηση και τη βαθμιαία υποβάθμιση των εργασιακών σχέσεων και του εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος, που ελάφρυνε χιλιάδες ανέργους.

Την ίδια στιγμή στην Ισπανία  η υπουργός Εργασίας, Γιολάνδα Ντίαθ, καταβάλλει τις ύστατες προσπάθειες για να κλείσει η εργατική μεταρρύθμιση, στην οποία έχουν συμφωνήσει τα συνδικάτα, αλλά απέχουν ακόμη από τη συζήτηση οι εργοδότες. Με τον προϋπολογισμό της προοδευτικής συγκυβέρνησης Psoe/Podemos επί θύραις, που αναμένεται να δώσει κάποιες, μικρές μεν, αλλά σημαντικές υπό τις παρούσες συνθήκες  βοήθειες σε κοινωνικά στρώματα και Περιφέρειες, οι κοινωνικοί εταίροι, αλλά και κάποια προοδευτικά αυτονομιστικά κόμματα  (όπως το καταλανικό ERC και το βασκικόEH Bildu), πιέζουν για την ψήφισή της μεταρρύθμισης, ενώ από την άλλη η εφεκτικότητα της εργοδοσίας μποϊκοτάρει τον διάλογο. Το κύριο αγκάθι στις διαπραγματεύσεις αποτελούν οι προβλέψεις για τη συλλογική διαπραγμάτευση για τους μισθούς και τα ωράρια, αλλά και τα εποχιακά συμβόλαια.  Η έγκριση της νέας εργατικής νομοθεσίας, που απετέλεσε πεδίο διαμάχης ακόμη και μέσα στην κυβέρνηση Σοσιαλιστών PSOE/αριστερών Podemos και έχει προκαλέσει και την παρέμβαση των Βρυξελλών, που ζητούν να εγκριθεί το ταχύτερο με έμφαση στην «ελαστικότητα των μορφών εργασίας» και την «ασφάλεια και τάξη στην αγορά εργασίας», επείγει. Στο τραπέζι βρίσκονται όμως μέτρα, όπως η επέκταση του μέτρου της «αναστολής» και πέραν των εκτάκτων περιστάσεων, ο νέος κατάλογος των συλλογικών συμβάσεων, οι ρυθμίσεις που θα διέπουν την «εποχικότητα» και τις «συμβάσεις έργου» και κυρίως η συλλογική διαπραγμάτευση, που για τους εργοδότες και την ΕΕ υποτίθεται ότι «φρενάρουν» την ανάπτυξη όπως την εννοούν αυτοί. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, έχει βάλει σκοπό να τη φέρει προς έγκριση το αργότερο έως τις 28 Δεκεμβρίου, ώστε να επισπευσθεί και η ψήφιση του προϋπολογισμού.

Στην Ιταλία πάλι, η  φορολογική μεταρρύθμιση του Ντράγκι, παρά τους αυτάρεσκους αλληλεπαίνους της κυβέρνησης και της εργοδοσίας προβλέπει τα λιγότερα ευνοϊκά μέτρα  για τα χαμηλότερα εισοδήματα, με φοροαπαλλαγές που μόνο ευνοούν  όσους κερδίζουν άνω των 38.000 ευρώ, όταν το μέσο εισόδημα είναι μόλις 21.000, εστιάζοντας τα όποια ευεργετήματα για τα μεσαία κι υψηλά εισοδήματα. Και αυτό όταν, όπως έχει παρατηρήσει και ο ΟΟΣΑ, οι αμοιβές μειώνονται όλο και περισσότερο, με τους μισθούς να είναι τώρα κατά 2,9% χαμηλότεροι από ό,τι ήταν πριν από 30 χρόνια. Η Ιταλία είναι σήμερα η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου οι αμοιβές υποχωρούν όλο αυτό το διάστημα. Και όταν την ίδια στιγμή, και σύμφωνα με την ίδια την ομοσπονδία των εργοδοτών  Confindustria -που παίζει άλλοτε ρόλο εμψυχωτή των κυβερνητικών αποφάσεων, άλλοτε εκβιαστή τους- οι επιδοτήσεις που έχουν λάβει με διάφορες μορφές οι  ιταλικές εταιρείες τα τελευταία χρόνια ανέρχονται συνολικά 115 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 35 δισ. θα έρθουν χάρη στις πιστώσεις του Υπερταμείου Ανάκαμψης των Βρυξελλών.

Πιστώσεις που θα κληθούνε να πληρώσουν οι Ιταλοί φορολογούμενοι, για τους οποίους ο προϋπολογισμός προβλέπει μέσα ενίσχυσης μόλις 8 δισεκ. ευρώ, από τα οποία μόλις το ένα θα διατεθεί για τους «ελεύθερους επαγγελματίες». Ένα πολύ σημαντικό κλάσμα δηλ. του εργατικού πληθυσμού της χώρας, μιας και πολλές θέσεις δουλειάς πλέον καλύπτονται όχι από εποχικούς ή ορισμένου χρόνου εργαζομένους, αλλά αυτοσχέδιους «ελεύθερους επαγγελματίες» -κι ας εργάζονται π.χ ως διανομείς σε κανονικές εταιρείες και με κανονικά ωράρια.

Αυτό όμως, δεν εμποδίζει τον ανεκδιήγητο επικεφαλής των βιομηχάνων Κάρλο Μπονόμι να καταφέρεται κατά του «Επιδοματιστάν» (Subsidistan) των μισθών, ακόμη και τώρα, σε μία εποχή που η αύξηση του πληθωρισμού και το κόστος της ενέργειας, το οποίο αυξάνει τις τιμές σε όλα τα είδη κι υπηρεσίες, εξανεμίζει τις πενιχρές αμοιβές των εργαζομένων. Ο ίδιος, εκφράζοντας τη «λύπη του» για την απεργία, χαρακτηρίζει ως «εργαλειοποίηση να χρησιμοποιείται ο  πληθωρισμός για να ζητάμε αυξήσεις μισθών» (sic!), υποστηρίζοντας πως τα «ψιχία» που έριξε η κυβέρνηση δίνουν «ασφάλεια» στους εργαζομένους. Όταν την ίδια στιγμή που κόμματα της Δεξιάς και των «εργοδοτών» (όπως του Ματέο Ρέντσι), με ιδεολογικό μένος αντίστοιχο της Άυν Ράντ (του Atlas Shugged,  ή του The Virtue of Selfishness, που προανήγγειλαν τη Σχολή του Σικάγου κλπ), έκοψαν τη μόνη ευεργετική παραχώρηση που θέλησε να επιτρέψει ο Ντράγκι για τα χαμηλότερα εισοδήματα, «παγώνοντας» τις φοροαπαλλαγές στα μεγάλα εισοδήματα.
 
Την ίδια στιγμή τα συνδικάτα που απεργούν, διαμαρτύρονται για την ολοένα και ελαττωμένη εισοδηματική ισότητα και κοινωνική αλληλεγγύη  σε τέτοιους χαλεπούς καιρούς. Με την ακρίβεια να τους πολιορκεί, οι εργαζόμενοι νοιώθουν, όπως επισήμαινε και ο Μαρξ στο Κεφάλαιο (Ι) «να μειώνεται το ελάχιστο όριο της αξίας της εργατικής τους δύναμης» λόγω της αδυναμίας τους «για την προμήθεια των αγαθών κι υπηρεσιών, που την καθορίζουν» και «που είναι αναγκαία για να ανανεώσει τη βιοτική λειτουργία του», σερνόμενος σε αυτή την «ανάπηρη κατάσταση». Γιατί βλέπουν να περικόπτεται και αυστηροποιείται το, αποσυνδεδεμένο πλέον  και με το επίδομα ανεργίας, κατώτατο κοινωνικό επίδομα,  -καθώς κόβεται όταν κάποιος δεν δεχθεί τη «μίζερη» δουλειά με τον μισθό πείνας, ενώ αίρεται και  ο οποιοσδήποτε εισοδηματικός περιορισμός για το Σούπερ Μπόνους 110% για την επισκευή κατοικιών (που πλέον θα προορίζεται μόνον για όσους έχουν χρήματα να το κάνουν, τα μεγάλα εισοδήματα δηλαδή).
 
Η Spi CGIL Lombardia, δηλαδή η ομάδα που συγκεντρώνει τους συνταξιούχους των συνδικάτων, με τη σημερινή της κινητοποίηση εφιστά επίσης την προσοχή στις ανύπαρκτες προοπτικές στον νέο προϋπολογισμό για τη δυνατότητα που παρέχεται στους νέους για κοινωνική ασφάλιση και για σύνταξη (ο Κανόνας 100 των 60 ετών και 40 εργασίας κι ενσήμων, γίνεται 102), όταν η σταθερή εργασία γίνεται πλέον όχι μόνο δυσεύρετη, αλλά και μύθος. Ο ΟΟΣΑ υπολόγισε ότι όσοι ξεκινούν να εργάζονται στην Ιταλία σήμερα δεν θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πριν από την ηλικία των 71 ετών, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και λόγω του μηχανισμού που χρησιμοποιείται στην Ιταλία που συνδέει την ηλικία συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής.  Ένα άλλο θέμα ανησυχίας είναι η προοδευτική αύξηση της επισφάλειας, ένα φαινόμενο που επισημαίνεται από όλες τις τελευταίες έρευνες για την αγορά εργασίας όπου οι θέσεις εργασίας αυξάνονται αλλά είναι όλο και πιο βραχυπρόθεσμες. Κι όμως στην Ιταλία υπάρχουν μίσθαρνα όργανα που μέσα από τον Τύπο υποστηρίζουν ότι «χωρίς κινητικότητα και ευελιξία στην εργασία δεν μπορεί να σταθεί η ΕΕ», στηρίζοντας τη «διατεταγμένη υπηρεσία» που ήλθε να επιτελέσει ο Ντράγκι. Πάνω σε τούτο το σημείο, σημαντικό παράγοντα στην απεργία αποτελούν οι διανομείς, κυρίως της εταιρείας Just Eat, που απειλούν και με επανάληψή της την παραμονή των Χριστουγέννων εάν η εταιρεία δεν αποδεχθεί τα αιτήματά τους, που αφορούν κυρίως την ασφάλεια στην εργασία.

Οι εργάτες σε Ισπανία κι Ιταλία, όπως θα έλεγε και ο Μαρξ, καλούνται να αρνηθούν «την αποκτήνωση του ανθρώπου σε έναν κόσμο που ζει μιλώντας τη γλώσσα της αντικειμενοποίησης». Έναν κόσμο που χρησιμοποιεί εκείνους που υποτίθεται εκπροσωπούν τον μέσο άνθρωπο μέσα από τα κόμματα και τον κοινοβουλευτισμό, μέσα από την «ελευθεροτυπία» των μέσων ενημέρωσης, να κατηγορούν τους εργατικούς αγώνες, να τους κηλιδώνουν ως «ιζήματα των πρακτικών του ’50» και να συντάσσονται με τις εταιρικές ανάγκες ενός «κρατικοδίαιτου καπιταλισμού». Κόμματα, όπως προείπαμε στην Ιταλία, αλλά και επικίνδυνοι ακροδεξιοί, όπως το Vox στην Ισπανία, άλλα δηλώνουν και όμως (όπως στην περίπτωση του κόμματος του Σαντιάγο Αμπασκάλ, όπως κατέδειξε πρόσφατα στο Κοινοβούλιο η Ντίαθ) και άλλα απεργάζονται, προωθώντας μειώσεις συντάξεων, μαζικές απολύσεις, διακρίσεις και ελαστικότητα στην εργασία.