Η ενσυναίσθηση είναι μεγάλο προσόν. Βοηθά λ.χ. ακόμη και εμάς τους άκληρους να σταθούμε με κατανόηση και συμπάθεια απέναντι στις δοκιμασίες όσων πήραν την ανεύθυνη επιλογή να αποκτήσουν παιδί.
Ότι οπωσδήποτε πρόκειται για έσχατη ανευθυνότητα τεκμαίρεται αμέσως από το γεγονός πως η όλη διαδικασία (αν εξαιρέσουμε την περίπτωση του επίμοχθου εγχειρήματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης) εκκινεί από μιαν ανεπίτρεπτα στενή επαφή – και μάλιστα απροφύλακτη. Και όμως: ακόμη και μετά την εμπειρία της πανδημίας, υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν να παίρνουν τέτοια ρίσκα, παρακούοντας την Επιστήμη και αδιαφορώντας για το κοινωνικό σύνολο.
Επιπροσθέτως, το να φέρεις στον κόσμο άλλη μία ζωή, και δη σε περιβάλλον κλιματικής κατάρρευσης, δηλώνει επαίσχυντη αδιαφορία για τον επιβαρυμένο μας πλανήτη, την ώρα που ο πάλαι ποτέ συκοφαντημένος μαλθουσιανισμός έχει αναγεννηθεί ως η νέα συναίνεση των ευαισθητοποιημένων κατοίκων της φιλελεύθερης Δύσης. Πράγματι, δεν μπορεί να μιλούμε, αίφνης, για τον εφιάλτη του μεθανίου που προκαλούν οι πορδές των αγελάδων και να παριστάνουμε πως δεν βλέπουμε τι διαπράττει ο (ομολογουμένως λιγότερο ογκώδης, αλλά και πάλι) βλαστός μας – όταν δεν επαίρεται κιόλας με την ιαχή «μαμά, έκανα!».
Για να μην συζητήσουμε το πώς τα κόστη των επιλογών του καθεμιανού διαχέονται στο σύνολο της κοινωνίας, όπου φορολογούμενοι παντελώς «αθώοι του αίματος» (ή μήπως του σπέρματος;) καλούνται να στηρίξουν λ.χ. το εκπαιδευτικό σύστημα ή τις δομές παιδικής πρόνοιας, όπως άλλωστε και το σύστημα περίθαλψης, που φρακάρει ο κάθε ανεμβολίαστος, παχύσαρκος ή καπνιστής.
Ολοφάνερα, η τεκνοποιία προκύπτει ως μία εγωιστική απόφαση διαιώνισης του DNA των ενδιαφερομένων, σαν να είχε την παραμικρή ενδιαφέρουσα ιδιαιτερότητα ένας τυχαίος, από δισεκατομμύρια πιθανούς, συνδυασμός νουκλεοτιδίων. Αλλά η ματαιοδοξία των ανθρώπων είναι τέτοια που ικανοποιείται ακόμη και με προφανείς ψευτιές του τύπου «καλέ, ίδιος ο πατέρας του είναι!».
Βέβαια, πρόσφατα μόλις ο πάπας Φραγκίσκος υποστήριξε ότι εγωιστική είναι αντιθέτως η απόφαση να αφοσιωθεί κανείς σε ένα κατοικίδιο, αντί να αποκτήσει παιδί. Μόνο που ο ισχυρισμός του δεν είναι, όπως αντιλαβανόμαστε, παρά η περίτρανη απόδειξη του αντιδραστικού χαρακτήρα της χριστιανικής ιδεολογίας. Και εντέλει ναι, η δίχως αύριο εκπλήρωση του εαυτού αποτελεί την υπέρτατη εναπομείνασα αξία του πολιτισμού μας – ποιος ο λόγος να υποκρινόμαστε ότι αναγνωρίζουμε κάποιαν εξαίρεση σε αυτό;
Ωστόσο πρόθεσή μας δεν είναι εδώ να στοχοποιήσουμε συλλήβδην την γονεϊκότητα ή να εισηγηθούμε οριζόντια τιμωρητικά μέτρα – πόσω μάλλον που κρίνουμε πάντοτε αποτελεσματικότερο το έργο της εξαντλητικής διαφώτισης, της πειθούς και της υπομονής.
Δεν μένουν άλλωστε πραγματικά ατιμώρητοι όσοι πληρώνουν επί δύο δεκαετίες (ή και τρεις και τέσσερις, όπως τα έφερε η κρίση) μιαν ολιγόλεπτη ηδονική αμυαλιά.
Αλλά κοντά στα εν πολλοίς γνωστά δεινά τους, έρχονται τώρα να προστεθούν και άλλα, φαινομενικώς αναπάντεχα. Τι θα γίνει με το άνοιγμα των σχολείων; Με τι καρδιά θα μπαζοβγάζει κανείς μιαν υγιειονομική βόμβα στο σπίτι; Ως πότε η Διεθνής του Θανάτου θα υλοποιεί τα εγκληματικά της σχέδια, υπό το πρόσχημα ότι το παιδί πρέπει να εκπαιδευτεί και να κοινωνικοποιηθεί;
Είναι η συζήτηση που αυτές τις μέρες ακούει κανείς παντού – διότι, εδώ που τα λέμε, δεν υπάρχει και καμιά άλλη εγχώρια ή διεθνής εξέλιξη άξια συζήτησης.
Η ανευθυνότητα έχει τίμημα: γεγονός αδιαμφισβήτητο. Αλλά τώρα το πληρώνουμε όλοι μας και είναι αργά, πολύ αργά για να διορθωθούν τα πράγματα.
Σε παλιότερους καιρούς, όταν το σκάφος έγερνε επικίνδυνα και οι πάντες έτρεχαν προς τις σωσίβιες λέμβους, η κραυγή που κυριαρχούσε ήταν «Τα παιδιά πρώτα!». Η στάση αυτή, εννοείται, ανάγεται σε σκοτεινά και ξεπερασμένα στάδια στην εξέλιξη της ανθρωπότητας, πριν ραφιναριστεί η ανθρωπιά μας σε εκστρατείες «διάσωσης της γιαγιάς».
Στην περιώνυμη Modest Proposal του, πάλι, ο Τζόναθαν Σουΐφτ πρότεινε το πάστωμα και κατόπιν το μαγείρεμα των χρονιάρικων βρεφών, προκειμένου με την θρεπτική αυτή τροφή να λυθεί το επισιτιστικό πρόβλημα της Ιρλανδίας και τα (πολυάριθμα τότε) παιδιά να πάψουν να αποτελούν βάρος για τους γονείς τους, αλλά να καταστούν χρήσιμα στο κοινωνικό σύνολο.
Ο Σουΐφτ ήταν πρωτοποριακό πνεύμα – και κυρίως άκουγε τους ειδικούς. Είχε τα αυτιά του ανοικτά σε όσα πρότειναν οι πρώτοι θιασώτες της στατιστικής και της κοινωνικής μηχανικής, οι οποίοι και του έδωσαν την έμπνευση για τον σπαρταριστό του λίβελλο.
Όμως οι εύκολες αντιγραφές παλαιών συνταγών δεν επαρκούν. Άλλωστε στους vegan καιρούς μας έχουν μεταβληθεί τα διατροφικά πρότυπα.
Επείγει η εμφάνιση ενός σύγχρονου Σουΐφτ που θα λύσει τον Γόρδιο Δεσμό: το γεγονός δηλ. ότι μισείς το σκασμένο όταν το έχεις έγκλειστο μαζί σου και το φοβάσαι όταν το ξαναβλέπει το φως του ήλιου.
Ίσως ο καταλληλότερος για αυτόν τον ρόλο να είναι ο ομογενής μας Αλβέρτος Μπουρλά. Η πρότασή του για εμβολιασμό όλο και πιο συχνά και σε όλο και πιο μικρές ηλικίες αποπνέει επιστημοσύνη αντάξια του Μεγάλου Ιρλανδού. Εξάλλου, σε αντίθεση με τα ράπιντ τεστ της επάρατης δεξιάς, ο λογαριασμός πάει κατευθείαν στο δημόσιο ταμείο.
