Να ξαναχτίσουν τη ζωή τους, που τέθηκε σε κίνδυνο από την ισλαμιστική Μπόκο Χαράμ (Boko Haram), προσπαθούν με έναν ξεχωριστό τρόπο νεαρές Νιγηριανές που κατοικούν στον προσφυγικό καταυλισμό Μιναουάο (Minawao) του Καμερούν.
Παίζουμε ποδόσφαιρο με τις φίλες μας για να χαλαρώσουμε το μυαλό μας. Γι’ αυτό μας δίνουν αυτή τη μπάλα: για να μπορέσουμε να ξεχάσουμε τι μας συνέβη.
Πρόκειται για έναν προσφυγικό καταυλισμό, στην βορειότερη περιοχή του Καμερούν, όπου το τροπικό πράσινο έχει ήδη δώσει τη θέση του στις ξερές παρυφές του Σαχέλ. «Εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, αποτελεί μια από τις πιο ταραγμένες περιοχές της γης, στοιχειωμένη από ανείπωτες φρικαλεότητες», αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του Guardian. Ο καταυλισμός άνοιξε το 2013 για να προσφέρει ασφάλεια σε χιλιάδες Νιγηριανούς που διέφυγαν και συνεχίζουν να διαφεύγουν από την ισλαμιστική τρομοκρατική ομάδα Μπόκο Χαράμ. Παρά το γεγονός ότι τα σύνορα απέχουν μόλις 20 μίλια, η ζωή στη συγκεκριμένη περιοχή είναι σχετικά ήρεμη.
Η πρόσβαση στο Μιναουάο είναι αυστηρά περιορισμένη, αλλά, με τη μεσολάβηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ο δημοσιογραφική ομάδα του Guardian κατάφερε να περάσει μια μέρα στον καταυλισμό με την γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου του. Είκοσι παίκτριες, ηλικίας μεταξύ 15 και 19 ετών, προπονούνται πέντε φορές την εβδομάδα, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό, σε μια έκταση μπροστά από το κέντρο νεολαίας του οικισμού, υπό την επίβλεψη του 35χρονου Μοντού, ο οποίος προπονούσε μια σχολική ομάδα στο χωριό του πριν αναγκαστεί να το εγκαταλείψει και να ενταχθεί στην πρώτη εισροή αφίξεων του Μιναουάο. «Ο εξοπλισμός είναι πρόβλημα για εμάς», επισημαίνει ο προπονητής, προσθέτοντας πως «συχνά έχουμε τραυματισμούς επειδή τα κορίτσια δεν έχουν τα κατάλληλα παπούτσια. Μου λένε συνέχεια ότι χρειαζόμαστε περισσότερες φανέλες, περισσότερα παπούτσια».
Αν ένα κορίτσι θέλει να παίξει, δεν έχει παρά να έρθει σε μένα και θα προπονείται μαζί μας την επόμενη μέρα.
Το ποδόσφαιρο έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας των παικτριών, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Guardian, αποτελώντας πηγή υπερηφάνειας και αυτοπεποίθησης σε ένα μέρος όπου όλα είναι αμφίβολα. «Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τη Νιγηρία γιατί είναι η χώρα μας, αλλά μεγαλώσαμε εδώ, λέει η Λούσι, η αρχηγός της ομάδας. Η ομάδα συμμετέχει περιστασιακά σε φιλικούς αγώνες εκτός του καταυλισμού, πρόσφατα μάλιστα ταξίδεψε 15 μίλια στο Μοκολό για να αντιμετωπίσει αντιπάλους από άλλες κοντινές κοινότητες. «Τις περισσότερες φορές κερδίζουμε», λέει η Λούσι, με την υπαρχηγό της, την Φαγίζα, να προσθέτει ότι «κερδίσαμε ένα κύπελλο και μοιραστήκαμε τα βραβεία. Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου αυτή τη μέρα».
Πολλές ίδιες τρομακτικές ιστορίες
Κάθε ένας από τους 69.000 κατοίκους του Μιναουάο, ο πληθυσμός του οποίου αυξάνεται διαρκώς, έχει ζήσει τη δική του εκδοχή μιας τρομακτικής κοινής ιστορίας.
Έφτασαν και άρχισαν να σκοτώνουν ανθρώπους. Κρυφτήκαμε σε μια σπηλιά τη νύχτα και ήταν αδύνατο να κοιμηθούμε. Κρατούσαν όπλα και τους φοβόμασταν τόσο πολύ. Έχασα τον θείο μου και πολλοί άλλοι άνθρωποι πέθαναν. Αναγκαστήκαμε να τραπούμε σε φυγή.
Την ίδια ώρα, η Μπόκο Χαράμ παραμένει ενεργή στη Νιγηρία, ενώ τον περασμένο χρόνο σημειώθηκαν επιθέσεις στο μακρινό βορρά του Καμερούν.
Είδαμε ανθρώπους στο χωριό μας να τρέχουν και κάποιοι έπεφταν κάτω, οι επιτιθέμενοι τους πυροβολούσαν. Τρέξαμε μακριά και, αφού τελείωσαν τις μάχες, γυρίσαμε πίσω. Μετά από περίπου ένα μήνα επέστρεψαν, σκοτώνοντας άνδρες αλλά όχι γυναίκες. Οι γυναίκες έλεγαν «πώς μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή χωρίς τους άνδρες, οι οποίοι πηγαίνουν στις δουλειές τους και συντηρούν την οικογένεια;». Φύγαμε πάλι και μας ακολούθησαν, και αυτό συνεχίστηκε για περίπου ένα χρόνο. Τότε μας συνάντησαν οι άνθρωποι της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, πήραν τα ονόματά μας και μας οδήγησαν στο Μιναουάο.
Οι πρόσφυγες επαναπατρίζονται όταν αυτό κρίνεται ασφαλές, αλλά ορισμένοι επιλέγουν να επιστρέψουν, προτιμώντας την ασφάλεια και την οικειότητα του καταυλισμού από τις ερημωμένες περιοχές που άφησαν πίσω τους. Η οικονομική κατάσταση είναι ιδιαίτερα δυσχερής σε μια περιοχή όπου τα ποτάμια έχουν στερέψει και η βλάστηση αισθάνεται τις επιπτώσεις της πίεσης στο έδαφος.
«Έχουμε πρόβλημα βιοπορισμού» αναφέρει μιλώντας στον Guardian ο Πρόεδρος των προσφύγων, Λούκα Ιζάακ, συμπληρώνοντας πως «μόνο περίπου το 25% των ανθρώπων εδώ είναι οικονομικά ενεργοί. Η πλειοψηφία τους ήταν αγρότες, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερη γη από την κυβέρνηση. Οι προμήθειες τροφίμων φτάνουν κάθε μήνα, αλλά αν οι άνθρωποι μπορούν να εργαστούν και να σταθούν στα πόδια τους, αυτό θα τους δώσει ανθεκτικότητα».
Τα περισσότερα από τα κορίτσια της ομάδας ποδοσφαίρου πηγαίνουν ακόμη στο σχολείο, αλλά η Λούσι είναι 18 ετών και αρχίζει να βγάζει τα προς το ζην ράβοντας. Ελπίζει να γίνει γιατρός, ενώ η Φαγίζα θέλει να γίνει δημοσιογράφος. Ο Ιζάακ τονίζει ότι τα πρότυπα κάθε είδους είναι ζωτικής σημασίας για τις νεαρές γυναίκες του καταυλισμού και πιστεύει ότι το ποδόσφαιρο πρέπει να διαδραματίσει κάποιο ρόλο.
Βλέποντας ποδοσφαιριστές σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι θέλουν να τους μοιάσουν. Αυτό τις κάνει να θέλουν να παίζουν. Είναι το ίδιο με το να παρακολουθείς ηθοποιούς σε ταινίες. Αυτές οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες μας κρατούν ξύπνιους, μας κάνουν να έχουμε φιλοδοξίες, σκεπτόμενοι το μέλλον και όχι τι συνέβη στο παρελθόν. Ο καθένας έχει το δικό του αστέρι.
«Τα κορίτσια αυτά είναι πρωτοπόρα» αναφέρει ο Μοΐζ Αμέντζ (Moise Amedje), ένας από τους εκπροσώπους της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην περιοχή.
«Ανοίγουν το δρόμο για την επόμενη γενιά».
