Να σπάσει τις νόρμες σχετικά με τη σεξουαλικότητα και το φύλο στη Μέση Ανατολή επιχειρεί με την ταινία «Warsha» σκηνοθέτιδα από τον Λίβανο, με ένα ακόμη έργο να εντάσσεται στο νέο κύμα αραβόφωνων ταινιών που επιχειρούν να αντισταθούν σε ταμπού πολλών δεκαετιών στην περιοχή.
Η ταινία, η οποία φέτος κάνει το γύρο κορυφαίων κινηματογραφικών φεστιβάλ, περιστρέφεται γύρω από τον Μοχαμάντ, έναν πρόσφυγα από τη Συρία που εργάζεται ως χειριστής γερανού στη Βυρητό, την πρωτεύουσα του Λιβάνου, ο οποίος δραπετεύει από την πραγματικότητα δημιουργώντας στη φαντασία του μια ζωή in drag.
«Ελπίζω όποιος παρακολουθήσει το Warsha, να νιώσει την ανάγκη να σπάσει τους κανόνες, να βρει την ελευθερία και κυρίως το πάθος που τον κάνει να νιώθει ζωντανός, μακριά από κάθε περιορισμό ή λογοκρισία» δήλωσε η σκηνοθέτιδα, Ντάνια Μπντέιρ (Dania Bdeir), σημειώνοντας πως παρ’ ότι η 15λεπτη παραγωγή δεν περιέχει σχεδόν κανέναν διάλογο, το μήνυμα περνάει δυνατά και καθαρά.
Το κουτί ελέγχου της καμπίνας του γερανού είναι ένα σημείο που βρίσκεται μακριά από όλα όσα βρίσκονται κάτω από αυτό, μακριά από τους ανθρώπους, μακριά από το έδαφος, μακριά από το φύλο και τις πολιτιστικές νόρμες και μακριά από όλες τις προσδοκίες που θέτει για εμάς η κοινωνία.
Ήθελα να απεικονίσω τις δυνατότητες που μπορεί να έχει κάποιος όταν διαχωρίζεται από το έδαφος των προσδοκιών και των προτύπων.
Τον περασμένο μήνα η ταινία απέσπασε βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Sundance για την καλύτερη ταινία μυθοπλασίας μικρού μήκους και συμπεριλήφθηκε στην λίστα των ταινιών που ξεπερνούν τα όρια των συγκρούσεων και της θρησκείας για να εξερευνήσουν τι κρύβεται πίσω από τους έντονους κοινωνικούς περιορισμούς της περιοχής.
«Το ταξίδι του Μοχαμάντ αντικατοπτρίζει τη ζωή μου, απλώς ζούμε σε διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο ήρωας πρέπει να κρύβεται για να βιώσει τον πραγματικό του εαυτό αποτελεί μια ακριβή αναπαράσταση των παιδικών μου χρόνων», δήλωσε Λιβανέζος ερμηνευτής Μοχαμάντ αλ Κάνσα, ο οποίος υποδύεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τον καταλυτικό ρόλο αντίστοιχων παραγωγών στην ενίσχυση της ορατότητας στην περιοχή υπογράμμισε εκπρόσωπος του προγράμματος του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων, επισημαίνοντας πως «η παρουσίαση των queer χαρακτήρων λέει την αλήθεια για την πραγματικότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην περιοχή».
Στον χαρακτήρα του κεντρικού ήρωα εκπροσωπείται πλήθος ευάλωτων κοινοτήτων στον Λίβανο, οι οποίες ζουν στο περιθώριο λόγω της ταυτότητας φύλου, της σεξουαλικότητας ή της εθνικότητάς τους, ενώ ταυτόχρονα εξερευνάται ο τρόπος ζωής των προσφύγων, αντλώντας στοιχεία από τα εκατομμύρια και πλέον Σύρων που εγκατέλειψαν την χώρα τους για να βρουν καταφύγιο στο Λίβανο.
Παρά το γεγονός ότι ο Λίβανος θεωρείται συχνά ως η πιο φιλελεύθερη χώρα της Μέσης Ανατολής, τα πρόσωπα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας αντιμετωπίζουν εκτεταμένες διακρίσεις και κακοποίηση από τις αρχές σύμφωνα με δημοσίευμα του Thomson Reuters Foundation News.
Ο ποινικός κώδικας της χώρας απαγορεύει τις «αφύσικες» σεξουαλικές πράξεις, με τον όρο να χρησιμοποιείται συστηματικά από την αστυνομία και τους συντηρητικούς δικαστές για την «τεκμηρίωση» της κράτησης ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Ο κινηματογράφος έχει αναδειχθεί ως ένας ισχυρός τρόπος για την ενίσχυση της αποδοχής της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας σε πολλά μέρη του κόσμου, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το 2020 η εταιρεία καταναλωτικών αγαθών Procter & Gamble και η GLAAD, οργανισμός με έδρα τις ΗΠΑ που δραστηριοποιείται στο πεδίο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων. Ωστόσο, η κινηματογραφική εμβέλεια στη Μέση Ανατολή υποκειται σε ορισμένους περιορισμούς, καθώς οι ταινίες και τα θεατρικά έργα χρειάζονται έγκριση από τα κυβερνητικά όργανα σε πολλές αραβόφωνες χώρες.
Οι φορείς αυτοί συχνά απαγορεύουν παραγωγές ή επιβάλλουν αυστηρή λογοκρισία για την προστασία των συντηρητικών αξιών. Δεδομένου ότι η Warsha έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ Sundance και δεν είναι ακόμη διαθέσιμη στο κοινό, παραμένει εκτός της διαδικασίας λογοκρισίας του Λιβάνου, ωστόσο μόλις η σκηνοθέτιδα ξεκινήσει την προβολή της ταινίας στη χώρα, θα πρέπει να υποβάλει αίτηση για άδεια.
Από τον μηχανισμό λογοκρισίας εξαιρούνται οι πλατφόρμες streaming, όπως το Netflix, οι οποίες μπορούν να μεταδίδουν περιεχόμενο απευθείας στα σπίτια χωρίς την προϋπόθεση της κυβερνητικής άδειας. Τον Ιανουάριο, η πρώτη αραβική κινηματογραφική παραγωγή του Netflix, μία διασκευή της ιταλικής ταινίας “Τέλειοι ξένοι”, προκάλεσε αντιδράσεις εξαιτίας της συμπερίληψης ενός ομοφυλόφιλου χαρακτήρα και μιας παντρεμένης γυναίκας που έστελνε σεξουαλικά μηνύματα, καθώς των σκηνών που περιελάμβαναν αλκοόλ, με ορισμένους, ιδιαίτερα στην Αίγυπτο, να επιχειρούν να το μποϊκοτάζ του Netflix με σκοπό να μπλοκάρουν την προβολή της ταινίας.
«Ενώ ορισμένες κυβερνήσεις στην περιοχή έχουν απαγορεύσει ευθέως αυτές τις ταινίες, άλλες αναπαράγουν το στίγμα γύρω από τις ταυτότητες ΛΟΑΤ και την αποσιώπηση αυτών, κατηγοριοποιώντας αυτές τις ταινίες ως ντροπιαστικές και αντίθετες προς τις κοινωνικές και οικογενειακές αξίες» σχολίασε η εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.