Αναστάτωση και αντιδράσεις στον δημοσιογραφικό και όχι μόνο χώρο έχει προκαλέσει η χθεσινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει την απαγόρευση της πρόσβασης του ρωσικού Sputnik και του Russia Today στην ευρωπαϊκή αγορά μέσων ενημέρωσης, λόγω της «ειδικής επιχείρησης» της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Πρώτα από όλα, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η ρύθμιση των μέσων ενημέρωσης δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέρει ο Ρικάρντο Γκουτιέρες, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ), της μεγαλύτερης δημοσιογραφικής οργάνωσης στην Ευρώπη, στο sputnik.com και συμπληρώνει ότι «η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε μέτρα που δεν θα μπορέσει να εφαρμόσει στην πράξη. Η ΕΕ δεν έχει το δικαίωμα να εκδίδει ή να ανακαλεί άδεια εκπομπής. Αυτή είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών. Δεύτερον, το να κλείσουμε εντελώς τα ΜΜΕ δεν φαίνεται να είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης ή της προπαγάνδας».
Ο Γκουτιέρες υποστηρίζει ότι η λογοκρισία τελικά θα είναι αντιπαραγωγική για τους πολίτες που διαβάζουν ή παρακολουθούν «απαγορευμένα» μέσα. Αντίθετα, αναφέρει πως η πιθανότητα παραπληροφόρησης θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με την αποκάλυψη πραγματικών λαθών ή κακής δημοσιογραφικής έρευνας, που θα αποδεικνύει, αν υπάρχει, την έλλειψη οικονομικής ή πολιτικής ανεξαρτησίας, την αφοσίωσης σε ειδικά συμφέροντα και την αδιαφορία για το δημόσιο συμφέρον.
Η απαγόρευση μέσων ενημέρωσης είναι ένα σοβαρό βήμα που πρέπει να βασίζεται σε στέρεο νομικό πλαίσιο και αντικειμενικούς λόγους προκειμένου να αποφευχθούν οι αυθαιρεσίες, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων EFJ. Το κύριο καθήκον των δημοκρατικών χωρών είναι να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση, διατηρώντας παράλληλα την ελευθερία του λόγου, τονίζει η Ομοσπονδία, προσθέτοντας ότι το πραγματικό αντίδοτο στην παραπληροφόρηση δεν είναι οι περιορισμοί, αλλά η προώθηση ενός ζωντανού, πλουραλιστικού, επαγγελματικού, βιώσιμου και εντελώς ανεξάρτητου «οικοσυστήματος» μέσων ενημέρωσης.
«Η πολιτική της λογοκρισίας ενέχει επίσης τον κίνδυνο πιθανών αντιποίνων, όπως είδαμε με την απαγόρευση της DW στη Ρωσία ως απάντηση στην απαγόρευση του RT στη Γερμανία», λέει ο Γκουτιέρες, «Το αποτέλεσμα αυτών των επιλογών ήταν η υποχώρηση του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης τόσο στη Ρωσία όσο και στη Γερμανία. Οι πολίτες έχασαν το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που μεταδίδονται από την DW ή το RT και αυτό είναι λυπηρό».
Η κίνηση της ΕΕ να απαγορεύσει το RT και το Sputnik σημαίνει άμεση λογοκρισία που, αν εγκριθεί, θα είναι παράνομη, σύμφωνα με τον Μπέρενγκερ Τουρνέ, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου του Παρισιού και πρώην γραμματέα του Συνεδρίου Πρακτικής Δικηγορίας της Γαλλικής πρωτεύουσας.
«Δεν πρόκειται απλά για παραβίαση της ελευθερίας του λόγου, αλλά για αναθεώρηση αυτού που είχαμε μάθει να θεωρούμε ελευθερία του λόγου» αναφέρει και συμπληρώνει πως «αν η πολιτική εξουσία κατακτήσει τώρα τον δικό της Τύπο (και στη Γαλλία τα μεγάλα MME ανήκουν ήδη σε μια χούφτα δισεκατομμυριούχων), τότε μπορεί κανείς να πει ότι ένας ελεύθερος Τύπος απλά δεν υπάρχει.
Nα σημειωθεί ότι, όπως αναφέρει το Sputnik, ακόμη και πριν από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Sputnik Polska και το Sputnik Τσεχίας δεν ήταν διαθέσιμα στους χρήστες των δύο κρατών της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, πολλά Sputniks, συμπεριλαμβανομένων των Sputnik International, Sputnik German SNA και Sputnik Ceska Republika ανέφεραν επιθέσεις μεγάλης κλίμακας DDoS.
Επίσης, οι γερμανικές ρυθμιστικές αρχές ανακοίνωσαν ότι θα μπλοκάρουν το RT DE στις 2 Φεβρουαρίου, με το πρόσχημα ότι ο ρωσικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός «δεν έχει την απαραίτητη άδεια μετάδοσης».
Επίθεση «φίμωσης» σε όλα τα μέτωπα
Μετά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απαγορεύσει το Sputnik και το RT, η Meta, η μητρική εταιρεία του Facebook, ανέφερε τη Δευτέρα ότι είχε μπλοκάρει την πρόσβαση στις σελίδες του Sputnik και του RT σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Λάβαμε αιτήματα από ορισμένες κυβερνήσεις και την ΕΕ να λάβουμε περαιτέρω μέτρα σε σχέση με τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης», έγραψε στο twitter ο Νικ Κλεγκ, πρόεδρος παγκόσμιων υποθέσεων της Meta, σχολιάζοντας την απόφαση της εταιρείας.
Το Instagram έχει μπλοκάρει όλους τους λογαριασμούς των RT και Sputnik News σε 27 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ ανακοινώθηκε και πως το κανάλι Telegram του RT France με περισσότερους από 50.000 συνδρομητές έχει αποκλειστεί στη Γαλλία.
Από την πλευρά του, το TikTok επιβεβαίωσε σε πολλά μέσα ενημέρωσης τη Δευτέρα ότι έχει περιορίσει την πρόσβαση σε λογαριασμούς «υποστηριζόμενους από τη Ρωσία», συμπεριλαμβανομένων των Sputnik και RT, σε όλη την ΕΕ.
Εν τω μεταξύ, το Twitter ανακοίνωσε ότι θα «βάλει προειδοποιήσεις στα tweets» που μοιράζονται συνδέσμους από «μέσα που συνδέονται με το ρωσικό κράτος», προσθέτοντας ότι η πλατφόρμα εντοπίζει πάνω από 45.000 tweets την ημέρα που αναρτούν συνδέσμους προς το Sputnik και το RT.
Ταυτόχρονα, η Google Europe δήλωσε ότι μπλοκάρει τα κανάλια YouTube που σχετίζονται με το RT και το Sputnik σε όλη την Ευρώπη.
Στις 25 και 26 Φεβρουαρίου, το Facebook και το YouTube απέκλεισαν αυτά που αποκαλούν «μέσα που συνδέονται με το ρωσικό κράτος» από την προβολή διαφημίσεων στις πλατφόρμες τους, με το Twitter να αναστέλλει επίσης κάθε διαφήμιση στην Ουκρανία και τη Ρωσία.
