Το Κοσμοδρόμιο μίλησε με τον Γκενάντι Μέλνικ, ανταποκριτή του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων RIA Novosti, για τη λογοκρισία των ρωσικών μέσων ενημέρωσης και την αντιρωσική προπαγάνδα.
Θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο σχετικά με τη λογοκρισία που επιβάλλεται σε Sputnik και RT σε όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα είδαμε να κλείνει το Sputnik, με τους δημοσιογράφους του μέσου να μένουν δίχως δουλειά κατόπιν της εισήγησης που έκανε η Κομισιόν και η οποία υιοθετήθηκε.
Λυπάμαι πάρα πολύ για αυτή την απόφαση. Νομίζω δεν έχει καμία βάση το κλείσιμο του Sputnik ή του RT. Μιλούν για προπαγάνδα και παραπληροφόρηση, παρακαλώ δείξτε που είναι η παραπληροφόρηση. Δεν μας έδειξαν ένα άρθρο, μια είδηση ώστε να αποδείξουν ότι αυτό που βλέπουμε είναι ψέμα.
Ας δώσω κι έναν ενδιαφέρον παράδειγμα. Χθες το βράδυ το facebook μπλόκαρε έναν φίλο μου επειδή δημοσίευσε ένα άρθρο του RIA Novosti που έλεγε ότι «ο πρωθυπουργός της Ελλάδας επισκέφθηκε τους άστεγους στον Πειραιά». Κι όμως, το ίδιο άρθρο ανέβηκε στην ιστοσελίδα του πρωθυπουργού, γιατί φυσικά δεν πρόκειται για fake news. Για ποιο λόγο γίνεται λοιπόν όλο αυτό; Βρίσκω μόνο έναν λόγο και αυτός είναι ότι θέλουν οι κοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην ξέρουν τι γίνεται στον κόσμο. Είναι πολύ ευκολότερο για κάποιους να πετυχαίνουν τον στόχο τους όταν οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι γίνεται.
Ακούμε όλες αυτές τι μέρες να γίνεται επίκληση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, της Δημοκρατίας αλλά υπάρχουν κι άλλες αρχές. Μπορούμε να μιλάμε για την αρχή της μη παρέμβασης σε εσωτερικά ζητήματα τρίτων χωρών που παραβιάστηκε στην Ουκρανία το 2014, υπάρχει η αρχή της ελευθερίας του λόγου και το δικαίωμα των ανθρώπων στην ελεύθερη ενημέρωση. Πρόκειται για άρθρα των διακηρύξεων του Συμβουλίου της Ευρώπης τα οποία έχουν υπογράψει και η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τα οποία αναφέρονται στο δικαίωμα στη γνώση, το κοινό πρέπει να συμμετέχει στην ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών ώστε το να γνωρίζει τι συμβαίνει στην κοινωνία. Και σύμφωνα με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης περιλαμβάνει την ελευθερία αναζήτησης, λήψης πληροφοριών και ειδήσεων κάθε είδους ανεξαρτήτως συνόρων.
Διαπιστώνετε από ότι καταλαβαίνω μια παραδοξότητα στο γεγονός ότι από τη μια επικρίνεται η Ρωσία για έλλειψη δημοκρατίας ενώ από την άλλη οι δυτικές δημοκρατίες διακόπτουν τη λειτουργία ρωσικών ΜΜΕ.
Το Βερολίνο πρώτο απαγόρευσε τη μετάδοση του RT στα γερμανικά, ενώ στη Δύση είχαμε παράλληλα κραυγές υπέρ της ελευθερίας του λόγου την οποία καταπατά η Ρωσία. Την ίδια στιγμή στη Ρωσία ανεμπόδιστα δούλευαν μέχρι πρότινος η Φωνή της Αμερικής (VOA), Deutche Welle και ΒΒC, μέσα έντονα αντιρωσικά. Χθες και σήμερα μόνο ήρθε η απόφαση των αρχών της Ρωσίας να περιορίσουν τη λειτουργία μερικών μέσων, όπως το BBC και το χρηματοδοτούμενο από τις Ηνωμένες Πολιτείες Radio Free Europe/Radio Liberty (ιδρύθηκε από τη CIA στον Ψυχρό Πόλεμο), το Medusa που θεωρείται ξένος πράκτορα αλλά συνέχιζε να δουλεύει κα. Αλλά μπορούμε να πούμε πως αυτό ήρθε ως απάντηση στη δυτική λογοκρισία.
Ξέρετε δούλευα εδώ όταν έκλεισαν την ΕΡΤ, θυμάμαι τι συνέβαινε τότε. Η ΕΡΤ ήταν τότε το καλύτερο κανάλι σε ειδησεογραφία, προσέφερε λεπτομερειακή και αντικειμενική ενημέρωση προτού βρεθούν άνθρωποι στον δρόμο, όπως γίνεται με το Sputnik και το RT σήμερα. Και είναι λυπηρό που δεν ακούμε όσο δυνατά θα έπρεπε τη φωνή των δημοσιογραφικών ενώσεων.
Όταν για παράδειγμα το 2014 δολοφονήθηκαν 4 Ρώσοι δημοσιογράφοι –ανάμεσά τους ο Ρώσος φωτορεπόρτερ Αντρέι Σκιν που δούλευε στο RIA Novosti- κι ένας Ιταλός στην Ουκρανία δεν είδα ούτε μια ανακοίνωση των ελληνικών δημοσιογραφικών ενώσεων για τα εκεί γεγονότα. Αυτό είναι αλληλεγγύη των δημοσιογράφων; Πριν τρείς μήνες στην Ουκρανία έκλεισαν τρία κανάλια φιλικά προς την αντιπολίτευση και δεν είδαμε καμία αναφορά. Που ήταν οι κραυγές υπέρ της ελευθεροτυπίας και της δημοκρατίας που ακούμε σήμερα;
Διαβάζουμε και ακούμε για Έλληνες ομογενείς και τα όσα αποτρόπαια υφίστανται εν μέσω πολέμου αλλά δεν ακούμε σχεδόν τίποτα για τις διώξεις που υπέστησαν τα περασμένα χρόνια οι μειονότητες της ανατολικής Ουκρανίας, ειδικά οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί. Τι εικόνα έχετε εσείς;
Όχι μόνο Έλληνες, Τάταροι, Εβραίοι, Πολωνοί, Ούγγροι, υπάρχει πλήθος μειονοτικών κοινοτήτων. Δεν έχω ακούσει τίποτα για τα δικαιώματα των Ελλήνων του Ντονιέτσκ, όπου υπάρχει πολύ μεγάλη κοινότητα. Το ΥΠΕΞ κάνει συνεχώς δηλώσεις για τους Έλληνες της Μαριούπολης αλλά το Ντονιέτσκ δείχνει να μη το ενδιαφέρει καθόλου, όπου για χρόνια είχαμε επί σειρά ημερών βομβαρδισμούς και επιθέσεις σε πόλεις και χωριά;
Να διευκρινίσουμε κάτι, εθνικιστές και ναζί –σαν αυτούς που χρόνια επιτίθενται στις μειονότητες της Ουκρανίας- δεν είναι μόνο Ουκρανοί. Συμμετέχουν και Ρώσοι και Εβραίοι, σαν ιδεολογία δεν έχει αυστηρά προσδιορισμένα σύνορα όπως νομίζουμε, βρίσκουμε ανθρώπους με διαφορετικές καταγωγές να ασπάζονται την ίδια φρικαλέα ιδεολογία.
Τι εικόνα υπάρχει στη Ρωσία σχετικά με τον πόλεμο; Επικρατεί το αφήγημα μιας κοινωνίας που είναι σε απόγνωση και αδημονεί να απαλλαγεί από έναν αυταρχικό Πούτιν. Και πως εισπράττει η εδώ ρωσική κοινότητα την αντιρωσική προπαγάνδα στα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ;
Η ρωσική κοινωνία έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης, είναι επαρκώς ενημερωμένη. Σε ότι αφορά την ρωσική κοινότητα στην Ελλάδα δυστυχώς τις τελευταίες ημέρες δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε ρωσική τηλεόραση ώστε να έχουμε κι εμείς καλύτερη εικόνα, αλλά μιλάμε με συγγενείς και φίλους οι οποίοι έχουν επαρκή πληροφόρηση. Εγώ έχω εικόνα και από συγγενείς μου στην Ανατολική Ουκρανία που μου είπαν ότι δεν βομβάρδισαν τις κατοικίες τους οι Ρώσοι, επιβεβαιώνοντας αυτό που είπε το ΥΠΕΘΑ της Ρωσίας. Όταν χτύπησε ο ρωσικός στρατός το Κέντρο Ειδικών Επιχειρήσεων στο Κίεβο ήταν προειδοποιημένο χτύπημα, προέτρεψαν τους κατοίκους να απομακρυνθούν. Μας δείχνουν το χτύπημα στο Χάρκοβο, αλλά εκεί χτύπησαν το κτίριο των Ειδικών Υπηρεσιών, όπου βρισκόταν το επιτελείο του στρατού, επρόκειτο για στρατιωτικό στόχο.
Μιας και αναφέρθηκα στο ποια είναι η κατάσταση του ρωσικού στρατού. Κάθε νεκρός στρατιώτης είναι μεγάλη τραγωδία για την οικογένειά του αλλά η πλειοψηφία της ρωσικής κοινωνίας είναι υπέρ της επιχείρησης. Οκτώ χρόνια υπάρχει η πεποίθηση πως ο πόλεμος συνεχιζόταν αδιάκοπα και ενώ παρακολουθούμε τα δυτικά ΜΜΕ να μην γράφουν τίποτα και τους εδώ πολιτικούς και δημοσιογράφους να μην ξέρουν τι έγινε στην Οδησσό τον Μάη 2014, όπου 50 άτομα κάηκαν ζωντανά (στο κτίριο των Συνδικάτων). Τότε μάλιστα το ελληνικό ΥΠΕΞ εξέφρασε μόνο βαθιά ανησυχία και ο κύριος Ευάγγελος Βενιζέλος ήταν ο πρώτος πολιτικός της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το πραξικόπημα, προσφέροντας νομιμοποίηση ενός εγκληματικού καθεστώτος με έντονα εθνικιστικά και νεοναζιστικά στοιχεία.
Σε αυτό που λέγεται πως ο Ζελένσκι είναι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος και οι νεοναζί μόλις 2% του εκλογικού σώματος που χρησιμοποιείτε ως πρόφαση τι έχετε να πείτε;
Το άκουσα και από τον κ. Μητσοτάκη ότι μόνο 2% έχουν υποστήριξη έχουν οι Ουκρανοί νεοναζί. Πέρα όμως από τα ποσοστά η πολιτική της ουκρανικής κυβέρνησης είναι ακροδεξιά. Απαγόρευσαν τη ρωσική γλώσσα, οι μειονότητες -της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης- δεν έχουν δικαίωμα στη μητρική τους γλώσσα, τα δικαιώματα τους παραβιάζονται συστηματικά. Για αυτό τον λόγο εκτιμώ και πως το στρατιωτικό μέρος της επιχείρησης δεν θα πάρει μήνες ή χρόνια αλλά θα τελειώσει γρήγορα πρακτικά επειδή υπάρχει στήριξη στις ρωσικές δυνάμεις που προχωρούν απελευθερώνοντας εδάφη.
Ποια είναι η εικόνα που έχετε, υπάρχει ελπίδα ειρήνευσης; Από τη μια πλευρά η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση εξελίσσεται ακάθεκτη και από την άλλη η ουκρανική πλευρά δεν δείχνει διατεθειμένη να υπαναχωρήσει.
Δεν είναι πόλεμος απέναντι στον λαό της Ουκρανίας, εγώ ο ίδιος είμαι Ουκρανός. Είναι ένας πόλεμος απέναντι σε μια πολιτική εθνικισμού, φιλοναζισμού και νομίζω πως θα υπάρξει λύση. Η διαδικασία αποναζιστικοποίησης πρέπει να προχωρήσει, κρίσιμο είναι να υπάρξει στη συνέχεια μια απαγόρευση της προπαγάνδας εθνικιστικών και ναζιστικών απόψεων. Να θυμηθούμε πως κάθε χρόνο κατατίθεται ψήφισμα κατά του ναζισμού στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με δύο χώρες να καταψηφίζουν σταθερά τα τελευταία χρόνια, ΗΠΑ και Ουκρανία, ενώ Ελλάδα και άλλες χώρες της Ε.Ε. ψήφισαν παρών.
