Κατά ένα περίεργο αλλά διόλου ανεξήγητο τρόπο η διήμερη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών Ισραήλ, ΗΠΑ, ΗΑΕ, Αιγύπτου, Μαρόκου και Μπαχρέιν που ολοκληρώθηκε σήμερα το μεσημέρι στην έρημο Νεγκέβ του νότιου Ισραήλ επηρεάστηκε περισσότερο από την «παρουσία» απόντων: Το Ιράν και τους Παλαιστίνιους.
Η απόφαση των έξι υπουργών να προχωρήσουν στην θέσπιση ενός τακτικού περιφερειακού φόρουμ δεν ήταν διόλου άσχετη με τις εξελίξεις που αφορούν δύο βασικά θέματα: Αφενός τις σχέσεις τους με το Ιράν (στο φόντο βεβαίως του πολύμηνου παζαριού στη Βιέννη για μία διαφαινόμενη, νέα διεθνή συμφωνία με επίκεντρο το ιρανικό πυρηνικό του πρόγραμμα). Αφετέρου με το παλαιστινιακό που παραμένει μία από τις βασικές «ρίζες» προβλημάτων, περιφερειακών εντάσεων και αποσταθεροποίησης και το οποίο όσο και αν φαίνεται «ξεχασμένη» ή «χαμένη υπόθεση» δεν μπορούν να το κουκουλώσουν κάτω από το χαλί όσες συμφωνίες του Αβραάμ και εάν γίνουν για την ομαλοποίηση σχέσεων του Ισραήλ με άλλες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.
Τα δύο αυτά ζητήματα έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην ατζέντα της διήμερης συνόδου δίχως να είναι ακόμη ξεκάθαρο ποιες συγκεκριμένες αποφάσεις ελήφθησαν σε ό,τι αφορά την οικοδόμηση αυτής της νέας «περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφαλείας».
Νέα αρχικτεκτονική ασφαλείας κατά «κοινών εχθρών»
Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γιαίρ Λαπίντ κλείνοντας τις εργασίες της συνόδου και μνημονεύοντας τον Μπεν Γκουριόν που είχε πει πως η Ιστορία δεν γράφεται αλλά γίνεται, αναφέρθηκε σε μία νέα αρχιτεκτονική κατά «κοινών εχθρών». Συμπεριέλαβε σε αυτούς «το Ιράν και τους αντιπροσώπους του». Απέφυγε να εξηγήσει σε τι ακριβώς θα συνίσταται αυτή η νέα «περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφαλείας».
Ισραηλινοί διπλωμάτες μιλώντας σε ισραηλινά ΜΜΕ ανέφεραν πως έγιναν διαβουλεύσεις με στόχο έναν περιφερειακό μηχανισμό ασφαλείας σε θάλασσα και αέρα, κατά τηλεκατευθυνόμενων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, πυραύλων και πειρατείας.
Ωστόσο, οι διαβουλεύσεις αυτές φαίνεται πως ακόμη βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο αν και θεωρούνται συνέχεια της τριμερούς συνόδου που πραγματοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα (21 και 22 Μαρτίου) στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ ελ Σέιχ της Ερυθράς Θάλασσας μεταξύ του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Σίσι, του Ισραηλινού πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ και του πρίγκηπα διαδόχου του Άμπου Ντάμπι και αναπληρωτή διοικητή των ενόπλων δυνάμεων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζάγεντ Αλ Ναχιάν.
Μία μελλοντική συμφωνία των ΗΠΑ με το Ιράν προκαλεί αντιδράσεις στο Ισραήλ καθώς θεωρεί αφενός πως οι χρονικοί περιορισμοί που θα προβλέπονται σε μία τέτοια συμφωνία θα είναι ανεπαρκείς επειδή δεν θα αποτρέπουν «μία διά παντός» τη δυνατότητα απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν. Από την άλλη, το Ισραήλ δεν επιθυμεί την αφαίρεση του ονόματος των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης από τη «μαύρη λίστα» των ΗΠΑ για την τρομοκρατία, μολονότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν προσπάθησε να καθησυχάσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ λέγοντάς του το βράδυ του Σαββάτου ότι εάν γίνει αυτό θα γίνει μόνον «για συμβολικούς λόγους» επειδή θα παραμείνουν οι περισσότερες αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος τούς…
Στη σκιά της επίθεσης στη Χαντέρα
Σε ό,τι αφορά το παλαιστινιακό, θα πρέπει να επισημανθεί πως η σύνοδος έγινε στη σκιά της φονικής επίθεσης που εξαπέλυσαν το βράδυ της Κυριακής δύο Άραβες ισλαμιστές του Ισραήλ στην πόλη Χαντέρα με αποτέλεσμα το θάνατο δύο 19χρονων στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων 10 ατόμων. Την ευθύνη της επίθεσης, που επικρότησαν αμέσως η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ, ανέλαβε το «Ισλαμικό Κράτος» θυμίζοντας πως η απειλή των τζιχαντιστών όχι μόνον δεν έχει εξαλειφθεί αλλά πλέον βρίσκεται και επίσημα εντός Ισραήλ…
Σε κάθε περίπτωση όλοι οι υπουργοί καταδίκασαν ομόφωνα την επίθεση ως τρομοκρατική επιχειρώντας στη συνέχεια οι περισσότεροι εξ αυτών να μετατοπίσουν την προσοχή στην ανάγκη επανάληψης της διαπραγματευτικής διαδικασίας στη βάση των δύο κρατών. Σε αυτό αναφέρθηκαν σε αυτό σχεδόν όλοι οι υπουργοί και ιδιαίτερα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και ο Αιγύπτιος ομόλογός του Σάμεχ Σούκρι. Μπλίνκεν και Σούκρι προσπάθησαν δε να δείξουν πως δεν είναι νεκρή μία λύση στη βάση των δύο ανεξάρτητων, βιώσιμων κρατών με τον Αιγύπτιο υπουργό να επαναφέρει στο πλαίσιο μίας τέτοιας πιθανής διαπραγμάτευσης παλιότερες αναφορές διεθνών αποφάσεων για παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός πως ο Άντονι Μπλίνκεν ακριβώς πριν μεταβεί το βράδυ της Κυριακής στο ξενοδοχείο Κίντμα του κιμπούτζ Σντε Μπόκερ του Νεγκέβ για να συμμετάσχει στη σύνοδο είχε συναντηθεί με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς. Ο Μπλίνκεν είπε στον Παλαιστίνιο πρόεδρο ό,τι περίπου ήθελε να ακούσει, παρότι έμοιαζαν με λόγια χωρίς απτό αντίκρισμα, καθώς μίλησε για: βήματα αποκλιμάκωσης εντάσεων, ανάσχεση των εβραϊκών εποικισμών και του διωγμού των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους σε περιοχές της Δυτικής Όχθης, μέτρα για την αποτροπή βίαιων επιθέσεων που κάνουν συχνά σε Παλαιστίνιους άμαχους Εβραίοι έποικοι.
Η Παλαιστινιακή Αρχή με την σειρά της είχε αναφερθεί στην σύνοδο του Νεγκέβ δείχνοντας πως δεν καθησύχασε με τις δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών που επισκέφθηκε τη Ραμάλα για δεύτερη φορά από τον Μάιο του 2021.
Σε ανακοίνωση του παλαιστινιακού υπουργείου Εξωτερικών αναφέρεται πως το Ισραήλ «εξακολουθεί να αγνοεί το παλαιστινιακό ζήτημα» και να «εμβαθύνει την κατοχή». Διαπιστώνεται δηλαδή ότι το Ισραήλ «συνεχίζει την πολιτική της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης και ιουδαιοποίησης της Ιερουσαλήμ, αλλά και εμβάθυνσης της κατοχής και της διεύρυνσης των εποικισμών». Κατηγορείται δε πως επιχειρεί να δημιουργήσει «ψευδή εντύπωση με το να εστιάσει στο Ιράν…. ώστε να συντρίψει το παλαιστινιακό ζήτημα και να το αποσύρει από τη διεθνή ατζέντα».
Σχέδια για νέους εβραϊκούς εποικισμούς και στο…Νεγκέβ
Όπως αποδεικνύεται ο Μπλίνκεν με τα ωραία του λόγια δεν κατάφερε να υπνωτίσει την Παλαιστινιακή Αρχή καθώς φάνηκε στην πράξη πως έγιναν για να περνά η ώρα…Η κυβέρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ είχε ανακοινώσει το πρωί της Κυριακής, 27 Μαρτίου, νέα σχέδια δημιουργίας ακόμη πέντε εβραϊκών εποικισμών στην έρημο Νέγκεβ, εκεί ακριβώς δηλαδή που έγινε η σύνοδος…
Ο Μπένετ για να ρίξει σκόνη στα μάτια ανακοίνωσε παράλληλα σαν δήθεν μέτρο «καλής θέλησης» απέναντι στην Παλαιστινιακή Αρχή την έκδοση 20.000 αδειών εργασίας στο Ισραήλ σε Παλαιστίνιους της Λωρίδας της Γάζας και «επενδύσεις» ύψους 12,4 εκατ. δολαρίων σε «εγκαταστάσεις διέλευσης» της περιοχής. Στην ουσία όμως η βία των Εβραίων εποίκων κατά των Παλαιστινίων στην Δυτική Όχθη και δη στην Ανατολική Ιερουσαλήμ είναι ασταμάτητη. Οι εβραϊκοί εποικισμοί πολλαπλασιάζονται. Η κατοχή γίνεται ολοένα και πιο σκληρή με ελάχιστες «ενέσεις» μέτρων προσωρινής ανακούφισης…
Κοντολογίς, η επίθεση στη Χαντέρα, που σημειώθηκε ελάχιστες μέρες μετά από ανάλογη επίθεση νεαρού Άραβα Βεδουίνου Ισραηλινού στην πόλη Μπερ Σεβά με τέσσερις νεκρούς, ενδεχομένως να είναι η αρχή μίας νέας περιόδου αιματηρής έντασης ενόψει και της περιόδου του Ραμαζανιού που ξεκινά στις 2 Απρίλη. Μία νέα περίοδος εντάσεων είναι πιθανή όχι μόνον στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη της Δυτικής Όχθης αλλά και στην καρδιά του Ισραήλ όπως έχει αρχίσει να διαφαίνεται από πέρσι με τις σφοδρές συγκρούσεις και διαδηλώσεις Αράβων απέναντι στον 11ήμερο σφοδρό βομβαρδισμό της Λωρίδας της Γάζας από την ισραηλινή αεροπορία.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διευκρινίσει κανείς πως στην υπουργική σύνοδο των έξι στο Νεγκέβ δεν συζητήθηκαν μόνο το Ιράν και το παλαιστινιακό. Η ατζέντα συζητήσεων συμπεριελάμβανε και άλλα θέματα όπως η επισιτιστική ασφάλεια (δηλαδή η πείνα που αναμένεται να πλήξει χώρες της περιοχής, με πρώτη την Αίγυπτο, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της ανάσχεσης των ρωσικών εξαγωγών σε λιπάσματα, δημητριακά κ.α.), η ενεργειακή κρίση, η διαχείριση κρίσεων, η διεύρυνση συνεργασίας και οι δυνατότητες περαιτέρω ενίσχυσης των σχέσεων του Ισραήλ με ΗΑΕ, Μαρόκο και Μπαχρέιν (που έχουν υπογράψει τις συμφωνίες του Αβραάμ από το φθινόπωρο του 2020) και η σύναψη, ει δυνατόν, και άλλων συμφωνιών του Αβραάμ με άλλες χώρες της περιοχής.
Το μόνον σίγουρο επί του παρόντος είναι πως όλα αυτά τα ζητήματα θα απασχολήσουν και τις επόμενες συνόδους του Φόρουμ του Νεγκέβ, ενδεχομένως με ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα και χαρακτήρα επείγοντως.
Όπως όλα δείχνουν, σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο βαδίζουμε προς αχαρτογράφητα νερά με την πλέον δυσάρεστη έννοια του όρου…
