Την Κυριακή 3 Απριλίου διεξάγονται στη Σερβία βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, εν μέσω καταγγελιών για λαθροχειρίες στους εκλογικούς καταλόγους. Ενώ η Μάρια Ομπράντοβιτς, υπουργός Τοπικής Αυτοδιοίκησης βεβαιώνει ότι οι κατάλογοι έχουν ψηφιοποιηθεί και απολύτως επικαιροποιηθεί, πολίτες όπως ο ακαδημαϊκός Ντούσαν Τεοντόροβιτς επιδεικνύουν περιπτώσεις όπου στους καταλόγους συμπεριλαμβάνονται και νεκροί με κίνδυνο για νοθεία και αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος. Η σχετική συζήτηση έχει ανάψει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμη μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα μήπως ψηφίσουν και πολίτες, οι οποίοι κανονικά ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα σε άλλες χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, όπως το Μαυροβούνιο και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στις εκλογές πάντως θα υπάρχουν εγχώριοι και διεθνείς παρατηρητές, γεγονός όμως που δεν αποτρέπει την αντιπολίτευση από το να στήνει ένα σκηνικό αμφισβήτησης, καθώς κινήματα και οργανώσεις καλούν σε συστηματικό καθαρισμό και επικαιροποίηση στους εκλογικούς καταλόγους.
Σε κάθε περίπτωση βεβαίως το σημαντικότερο είναι η πολυδιάσπαση και υποβάθμιση της αντιπολίτευσης που δυσχεραίνει την ανατροπή της κυβερνώσας παράταξης. O άνθρωπος που αναμφισβήτητα δεσπόζει στο σερβικό πολιτικό σκηνικό είναι σημερινός πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς (τελευταία φορά εξελέγη το 2017). Γεννημένος το 1970 στο Βελιγράδι, είναι παρών στη σερβική πολιτική σκηνή ήδη από το 1993 ως μέλος του Εθνικού Κοινοβουλίου της Σερβίας με το Ριζοσπαστικό κόμμα. Ως πολιτικός πατέρας του Βούτσιτς θεωρείται ο Βόισλαβ Σέσελι, αν και ο Βούτσιτς προσπαθεί να υποβαθμίσει την επιρροή του, καθώς σταδιακά αποστασιοποιήθηκε. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής Βελιγραδίου το 1994 ο Βούτσιτς έγινε Γενικός Γραμματέας του Ριζοσπαστικού Κόμματος την ίδια χρονιά, θέση που διατήρησε ως το 2008. Κατά τη διάρκεια του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου είχε υποστηρίξει με λόγους την αυτονόμηση της σερβικής Κράινα.
Η σημαντική στιγμή στην πολιτική του σταδιοδρομία ήρθε όμως το 1998, όταν ορίστηκε υπουργός Πληροφόρησης στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και έμεινε διαβόητος για τα δρακόντεια μέτρα που έλαβε για τα ΜΜΕ. Στο τέλος της δεκαετίας του 1990 ανήκε στην κύρια τριάδα του Ριζοσπαστικού Κόμματος μαζί με τον Βόισλαβ Σέσελι και τον Τόμισλαβ Νίκολιτς. Πρόκειται για μια εποχή από την οποία ο σημερινός Πρόεδρος θα προτιμούσε να αποστασιοποιηθεί επισήμως, καθώς οι σημαίνοντες συνοδοιπόροι του κατηγορούνται για εθνικισμό. Η σταδιακή άνοδός του Βούτσιτς στην εξουσία συνδέθηκε με τη χειραγώγηση των ΜΜΕ, για να του αποδώσουν μια εικόνα προσηνούς ανθρώπου με στοιχεία λαϊκότητας. Στην περίοδο 2007-2008 εντοπίζεται η απομάκρυνσή του από τον πολιτικό του «πατέρα» Βόισλαβ Σέσελι, η οποία οδήγησε στην ίδρυση του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος.
Από την εποχή αυτή αρχίζει να προβάλλει μια δημόσια εικόνα ευρωπαϊστή σε ρήξη με το παρελθόν του, που είχε περιλάβει, όπως είδαμε, ακόμη και συνεργασία με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Τις εκλογές του Μαΐου 2012 τις κέρδισε ο Τόμισλαβ Νίκολιτς, ο οποίος όμως στη συνέχεια παραχώρησε τη θέση του Προέδρου στον μη εκλεγμένο Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Από την ανάληψη της Προεδρίας και μετά κάνει μια στροφή 180 μοιρών και υποστηρίζει πλέον την ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας και την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ πριν υποστήριζε περισσότερο εθνικιστικές απόψεις. Στη συνέχεια υπηρέτησε τη σερβική κυβέρνηση από πολλές διαφορετικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ενώ είχε αναλάβει και τις διαπραγματεύσεις για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου. Στις εκλογές του 2014 και 2016 εξελέγη πρωθυπουργός και στις προεδρικές του 2017 Πρόεδρος της Σερβίας.
Η πρόσφατη πολιτική του πορεία χαρακτηρίζεται από πραγματισμό, -ή «τυχοδιωκτισμό» σύμφωνα με τους κριτικούς του-, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ αφενός της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας και αφετέρου των παραδοσιακών φιλικών δεσμών με τη Ρωσία, αλλά και της δυναμικότατης πλέον παρέμβασης της Κίνας στη σερβική οικονομία. Οι κριτικοί των κυβερνήσεων Βούτσιτς επιμένουν στη διαφθορά που μαστίζει τη χώρα και σε εξαιρετικά αμφιλεγόμενες επενδύσεις που ξεσήκωσαν τη λαϊκή οργή και διαμαρτυρία, όπως αυτή της Rio Tinto που απείλησε με καταστροφή τα δάση της Σερβίας, αλλά και σχέδια ανασυγκρότησης του ιστορικού κέντρου του Βελιγραδίου που άλλαξαν με θεαματικότατο τρόπο τη φυσιογνωμία του και κατά πολλούς κατέστρεψαν την παραδοσιακή ομορφιά του.
Ίσως όμως το μεγαλύτερο και πλέον αιματηρό σκάνδαλο που ρίχνει τη σκιά του στις εκλογές είναι η μεγάλη τραγωδία που συνέβη την 1η Απριλίου από έκρηξη μεθανίου σε στοά του ορυχείου γαιάνθρακα «Soko» στην πόλη Σοκομπάνια στη νότια Σερβία, όπου έχασαν τη ζωή τους οκτώ άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 20. Μέλος της οικογένειας ενός από τους οκτώ νεκρούς ανθρακωρύχους δήλωσε: «Πήγαιναν συνειδητά στο ορυχείο για 10 μέρες, γνωρίζοντας ότι κινδύνευαν. Στη Σοκομπάνια διαμαρτυρήθηκαν μάταια για 10 μέρες, ξέροντας τον κίνδυνο που προέκυπτε από το ότι δούλευαν κάτω από τη λίμνη, όμως δεν εισακούστηκαν. Τελικά ο κίνδυνος επαληθεύτηκε, όμως έπρεπε να εργάζονται υπό αυτές τις συνθήκες θανάσιμου κινδύνου, για να μην απολυθούν». H υπουργός Ενεργείας και Ορυχείων Ζόρανα Μίχαϊλοβιτς δήλωσε ότι οι θάνατοι επήλθαν από ασφυξία λόγω του μεθανίου και ανακοίνωσε βοήθεια για τις οικογένειες των τεθνεώτων. Όμως το περιστατικό και η προηγούμενη αδιαφορία του κράτους, που δεν ορρωδεί προ καμίας θυσίας στον βωμό του κέρδους των εξορυκτικών επιχειρήσεων, έχει βαρύνει στο προεκλογικό σκηνικό.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι ο Βούτσιτς έχει στήσει ένα προσωποπαγές και αυταρχικό καθεστώς, θυμίζοντας αντίστοιχες δεξιές κυβερνήσεις στην Ουγγαρία (ή και στην Ελλάδα), με την έννοια ότι έχει κατορθώσει να ποδηγετήσει την πλειονότητα των συστημικών ΜΜΕ, ώστε να στηρίζουν την εξουσία του, αλλά διαθέτει και στρατιές «επιτελών» που στελεχώνουν το κράτος, όντας έτοιμες να τον στηρίξουν. Ο Βούτσιτς παραμένει πάντως ένας άνθρωπος των ελιγμών ή και των κυβιστήσεων. Κατά την προεκλογική περίοδο πάγωσε τα έργα της Rio Tinto, ύστερα από τη λαϊκή κατακραυγή για την καταστροφή των δασικών οικοσυστημάτων της κεντρικής Σερβίας, γεγονός που δεν θα τον αποτρέψει, όμως, από μια ενδεχόμενη νέα συμφωνία μετά την επανεκλογή του. Επίσης, στο πλαίσιο της κρίσης στην Ουκρανία ήταν σαφής ως προς το ότι η Σερβία δεν ενδιαφέρεται να εισέλθει στις μαζικές αντιρωσικές κυρώσεις νατοϊκής εμπνεύσεως. Ως προς αυτό, βεβαίως, ο Βούτσιτς δεν συγκρούεται με το σερβικό λαϊκό αίσθημα, αφού, όπως δείχνουν δημοσκοπήσεις, το 61% των Σέρβων θεωρούν ότι η απώτερη ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία βαραίνει το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ λόγω της θέλησης τους να επεκταθούν στα ανατολικά, ενώ 80% των Σέρβων δεν επιθυμεί την ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Καθώς, όμως, ο Βούτσιτς άσκησε τα τελευταία χρόνια μια πολιτική περίτεχνων εξισορροπήσεων μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, καθώς μάλιστα προέρχεται από εθνικιστικό πολιτικό περιβάλλον και άλλαξε θεαματικά τον πολιτικό προσανατολισμό του, το μέλλον της Σερβίας σε ένα φόντο διεθνούς ανταγωνισμού παραμένει ανοικτό και κρίσιμο.
