Στις εκλογές που διεξήχθησαν την περασμένη Κυριακή 24/4 στη Σλοβενία το φιλελεύθερο Κίνημα Ελευθερίας (GS= Gibanje Svoboda) υπό τον Robert Golob κατήγαγε μια σημαντική νίκη με 34,5% και 41 από τις 90 θέσεις στο Εθνικό Κοινοβούλιο έναντι της δεξιάς απερχόμενης κυβερνώσας παράταξης του Σλοβενικού Δημοκρατικού Κόμματος (SDS= Slovenska Demokratska Stranka) υπό τον Janez Janša, που έλαβε 23,6%.
Το εκλογικό αποτέλεσμα, που διαμορφώθηκε με συμμετοχή του συγκριτικά μεγάλου 70% του εκλογικού σώματος, σηματοδοτεί μία θέληση για αλλαγή, καθώς ο απερχόμενος πρωθυπουργός Janez Janša αποτελεί μία παραδοσιακή πολιτική δύναμη, έχοντας κυβερνήσει σε αυτή τη θέση το 2004-2008, 2013-2014 και 2020-2022. Έχοντας ξεκινήσει ως αντιφρονών (και μάλιστα φυλακισθείς) στο γιουγκοσλαβικό σοσιαλιστικό κόμμα του Slobodan Milošević στο τέλος της δεκαετίας του 1980, ο Janez Janša είχε επίσης αναλάβει Υπουργός Αμύνης στην κρίσιμη περίοδο 1990-1994 των γιουγκοσλαβικών εμφυλίων. Η τελευταία του θητεία έληξε άδοξα υπό το βάρος μαζικών λαϊκών διαμαρτυριών για τον τρόπο διαχείρισης του νερού.
Το ερώτημα είναι αν η εκλογική του ήττα συνιστά τέλος εποχής για μια πολιτική προσωπικότητα που είχε κυριαρχήσει στο πολιτικό σκηνικό της Σλοβενίας κατά τις τρεις δεκαετίες της ανεξαρτησίας της. Πάντως ο ίδιος ο 64χρονος πολιτικός δήλωσε ότι «το κόμμα του είναι έτοιμο να δουλέψει για το καλό της Σλοβενίας», παραπέμποντας πιθανώς στις ελληνικές καλένδες μία πρόωρη πολιτική συνταξιοδότησή του. Έχει εξάλλου επιβιώσει πολιτικώς από άλλες δύο απώλειες της πρωθυπουργίας στο παρελθόν το 2008 και 2014 και θεωρείται ότι διαθέτει επαρκή πολιτικό μηχανισμό που μπορεί να του εξασφαλίζει μία συγκεκριμένη πολιτική παρουσία. Εξαιρετικά χαμηλά ήταν τα ποσοστά της Αριστεράς, η οποία πιθανότατα θα τεθεί εκτός κυβερνητικού συνασπισμού, αναγκάζοντας τον ηγέτη της Luka Mesec σε παραίτηση.
Από ορισμένες απόψεις επρόκειτο για μία σύγκρουση ανάμεσα σε δύο πολύ διαφορετικές πολιτικές προσωπικότητες. Ο νικητής των εκλογών Robert Golob, που τυχαίνει να έχει βρεθεί θετικός στον κορονοϊό Covid-19, δήλωσε μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ότι «ο λαός θέλει αλλαγή και πιστεύει ότι εμείς είμαστε αυτοί που μπορούμε να τη φέρουμε». Το φιλελεύθερο κόμμα του θα χρειαστεί πάντως άλλον έναν κυβερνητικό εταίρο για να σχηματίσει κυβέρνηση και πιστεύεται ότι η αναμενόμενη κίνηση είναι να τον βρει στο Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που συγκέντρωσε το 6,8% των ψήφων. Η Σλοβενία έχει γενικά παράδοση κυβέρνησης από συνασπισμούς κομμάτων, καθώς είναι πολύ σπάνιο ένα μοναδικό κόμμα να υπερβεί το 30% των ψήφων.
Ο Robert Golob είναι επιχειρηματίας του χώρου της ενέργειας, που η έως τώρα κυβερνητική του θητεία περιορίζεται στην εκτέλεση χρεών υφυπουργού Ενεργείας το 1999-2002. Προεκλογικώς επαγγέλθηκε αυξημένη μέριμνα του κράτους για τα κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα, καθώς μάλιστα το κόμμα του έχει οικολογικές καταβολές. Το στοίχημα για τον Robert Golob είναι να πείσει ότι δεν αποτελεί διάττοντα αστέρα, αλλά παράγοντα σταθερότητας σε ένα ασταθές πολιτικό σκηνικό, εν όψει μάλιστα των σλοβενικών προεδρικών εκλογών που θα λάβουν χώρα τον Νοέμβριο του 2022. Από την άλλη, ο Janez Janša ανήκει στη συντηρητική δεξιά, διατηρώντας φιλικές σχέσεις με τον πρωθυπουργό της γειτονικής Ουγγαρίας Viktor Orbán και δηλώνοντας θαυμαστής του πρώην Αμερικανού Προέδρου Donald Trump. Γενικότερα θεωρείται ότι κυβέρνησε με αυταρχικό τρόπο την χώρα κατά την τελευταία διετία, παρουσιάζοντας προβλήματα ως προς την ελευθεροτυπία, ενώ οι θέσεις του Janša υποστηρίζονται κυρίως από τα μέσα Nova24TV, Planet TV και το εβδομαδιαίο περιοδικό Demokracija. Με τον Πρόεδρο Trump μοιράζεται και το πάθος για τη χρήση του Twitter, που του έχει χαρίσει το προσωνύμιο «στρατάρχης Twitto», λογοπαίγνιο με τον Γιουγκοσλάβο ηγέτη στρατάρχη Tito.
Στις μαύρες σελίδες της ιστορίας του ανήκει και η καταδίκη του σε δύο χρόνια φυλακή το 2013 για διαφθορά, την οποία δεν χρειάστηκε να εκτίσει στην ολοκληρία της. O Janez Janša υποστήριξε επίσης σθεναρά την Ουκρανία στην εξελισσόμενη κρίση, ταξιδεύοντας μάλιστα ο ίδιος μέχρι το Κίεβο εν μέσω του πολέμου, αλλά και της προεκλογικής του περιόδου. Ανησυχία δημιουργείται από το γεγονός ότι η πλειονότητα του φυσικού αερίου αντλείται από την Ρωσία. Ωστόσο και ο εκλεγείς Robert Golob έχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί μια ακόμη μεγαλύτερη ευρωπαϊστική πορεία για τη Σλοβενία, ακολουθώντας μια εξωτερική πολιτική που θα την προσεγγίσει στον στενό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σημειωτέον ότι η πλήρης ένταση της προεκλογικής εκστρατείας του Golob κράτησε μόλις τρεις μήνες και το Κίνημα Ελευθερίας του έχει την αίγλη μιας νέας πολιτικής δύναμης που κυριάρχησε αιφνίδια στο πολιτικό σκηνικό, εκθρονίζοντας τις παραδοσιακές δυνάμεις της δεξιάς και της σοσιαλδημοκρατίας και θυμίζοντας, τηρουμένων των αναλογιών, την αντίστοιχη εμφάνιση του φιλελεύθερου σχηματισμού του Emmanuel Macron το 2017. Ο Golob ένιωσε την κλήση να κατέβει ως υποψήφιος μετά την απομάκρυνσή του με πρωτοβουλία του ίδιου του Janša από το συμβούλιο της κραταιάς εταιρείας ηλεκτρισμού GEN-I, στην οποία ήταν συνιδρυτής, αλλά είναι υπό κρατικό έλεγχο. Προηγουμένως ήταν απλώς μέλος του κόμματος Θετική Σλοβενία υπό τον Zoran Janković, δήμαρχο της Λουμπλιάνα. Η επιτυχία του όμως ήρθε κυρίως από όταν στράφηκε στον οικολογικό προβληματισμό, ανταποκρινόμενος στην αυξανόμενη σχετική ευαισθητοποίηση της κοινωνίας λόγω της οικολογικής υποβάθμισης που συμβαίνει στον χώρο της Πρώην Γιουγκοσλαβίας και γενικότερα των Βαλκανίων.
Σε κάθε περίπτωση η σταδιοδρομία του Golob είναι αυτή ενός επιχειρηματία καθώς και ενός ακαδημαϊκού διδασκάλου με μεταδιδακτορικές σπουδές στην Ατλάντα των ΗΠΑ, ο οποίος δεν προέρχεται από τους συμβατικούς κομματικούς σωλήνες, αλλά έχει πολλές διασυνδέσεις χάρη στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Η πολιτική σταδιοδρομία του Robert Golob μετά από την εργασία του στο Υπουργείο Οικονομικών το 1999 στην κυβέρνηση των Φιλελεύθερων έγκειται στη δραστηριοποίησή του στο κόμμα της Θετικής Σλοβενίας υπό τον επιχειρηματία Zoran Janković το 2011 και, μετά το σχίσμα που προέκυψε στο τελευταίο, στην αντιπροεδρία του κόμματος SAB της Alenka Bratušek το 2014. Στη συνέχεια, όμως, από το 2014 μέχρι το 2021 δεν είχε ενεργή ανάμειξη στην πολιτική στο εθνικό επίπεδο, ασχολούμενος με την προεδρεία της εταιρίας GEN-I. Μόλις τον Ιανουάριο του 2022 τέθηκε επικεφαλής ενός εξωκοινοβουλευτικού οικολογικού κόμματος, το οποίο μετέτρεψε σε ένα γενικότερο φιλελεύθερο κάλεσμα ως «Κίνημα Ελευθερίας».
Τηρουμένων των αναλογιών, βλέπουμε μία εξέλιξη ανάλογη με αυτήν στη Γαλλία όπου μια παραδοσιακή αντίθεση ανάμεσα στη δεξιά και τη σοσιαλδημοκρατία δίνει τη θέση της σε μια άλλη μεταξύ αφενός ιδεολογικά πολυσυλλεκτικών φιλελεύθερων κινημάτων νέας κοπής και, αφετέρου, μιας νέας μορφής λαϊκής δεξιάς. Ο συγκριτικά άφθορος από την πολιτική και προερχόμενος από την επιχειρηματική ζωή της χώρας Robert Golob κατόρθωσε να επικρατήσει την ίδια μέρα με τον Emmanuel Macron μέσα σε μία δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία όπου επαπειλείται και πάλι ανάφλεξη σε περιοχές της Πρώην Γιουγκοσλαβίας, ενώ για τον ίδιο τον Golob η προτεραιότητα είναι η προσήλωση σε μια κοινή ευρωατλαντική πολιτική.
