Το χάσμα ανάμεσα στη στάση της κοινής γνώμης και της κυρίαρχης πολιτικής στη Γερμανία σε σχέση με τις εξελίξεις στο ουκρανικό ζήτημα ολοένα και βαθαίνει. Δεμένη από την υποχρέωση εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων ελάχιστων κύκλων η γερμανική πολιτική προχωρά στο δρόμο της αυτοκαταστροφής, ουσιαστικά, μιας ολόκληρης κοινωνίας και ευρύτατων τομέων της οικονομίας, προκειμένου να συμμετάσχει στην υλοποίηση σχεδίων των ΗΠΑ και της Βρετανία.
Οι μεταλλαγμένοι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι, μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες και τμήματα του αριστερού κόμματος Die Linke ξεκινούν δειλά την τρίτη εκστρατεία κατάληψης της ουκρανικής πεδιάδας, όπως το 1914 και το 1941, και οι περισσότερες δυνάμεις εξ αυτών ονειρεύονται τανκς, κανόνια και αεροπλάνα να μακελεύουν Ρώσους. Όμως οι Σοσιαλδημοκράτες ειδικά περπατάνε πάνω σε τεντωμένο σκοινί, ενώ η κοινωνία οριζόντια και κάθετα νιώθει στο πετσί της τι ακριβώς, πόση ακρίβεια και κίνδυνο, σημαίνει αυτή η αντιπαράθεση από την οποία ποτέ, από τον Ναπολέοντα και μετά, κανείς δεν βγήκε νικητής ενάντια στη Ρωσία.
Η αντίθεση στη βαθύτερη εμπλοκή εκφράζεται πλέον δημοσκοπικά, ενώ μεγάλη απήχηση έχουν οι απόψεις περί μη στρατιωτικής εμπλοκής, που εκφράστηκαν από τον φιλόσοφο και κοινωνιολόγο Γιούργκεν Χάμπερμας, καθώς και η ανοιχτή επιστολή της εμβληματικής προσωπικότητας του γυναικείου κινήματος Άλις Σβάρτσερ, που καλούν σε πάση θυσία αποχή από την εμπλοκή και σε ενεργοποίηση του μέγιστου των διπλωματικών δυνατοτήτων, ώστε να εξευρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση στα ζητήματα που οδήγησαν την Ρωσία να επέμβει στρατιωτικά στην Ουκρανία. Η Σβάρτσερ μάλιστα χθες επανήλθε κατά του Ζελένσκι τον οποίο κατηγόρησε πως προκαλεί. Ο Ζελένσκι κάλεσε τον Σολτς να πάει σήμερα στο Κίεβο – τη μέρα που η Ρωσία γιορτάζει τη νίκη επί της Γερμανίας του Χίτλερ.
Αυτήν την προαναφερθείσα αμηχανία ήρθε να εκφράσει με τον τρόπο του στο χθεσινοβραδινό του διάγγελμα και ο καγκελάριος Σολτς με αφορμή τη Mέρα της Απελευθέρωσης, όπως ονομάζεται στη Γερμανία η 8η Μαΐου, ημέρα κατά την οποία η Βέρμαχτ συνθηκολόγησε άνευ όρων το 1945. Ο Σολτς προσπάθησε να ισορροπήσει πάνω στο σκοινί, καθώς από τη μια υποσχέθηκε όπλα για την Ουκρανία, όχι όμως τόσα ώστε να αποδυναμωθούν οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις. Από την άλλη τόνισε πως έχουν επιβληθεί πρωτοφανείς κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία αλλά αυτές δεν επιτρέπεται να βλάψουν τη Γερμανία και τους συμμάχους της περισσότερο από όσο θα πιέσουν τη Ρωσία. Έτσι η Γερμανία δεν θα προχωρήσει άμεσα σε εμπάργκο εισαγωγών ρωσικών υδρογονανθράκων. Και τόνισε πως η Γερμανία συνεργάζεται στενότατα με τους εταίρους της, αλλά δεν θα κάνει ποτέ κάτι που θα οδηγούσε σε παγκόσμιο πόλεμο.
Αυγά και γιούχα
Η στην πραγματικότητα αμήχανη στάση της γερμανικής κυβέρνησης έχει τις αιτίες της, και αυτές δεν είναι άλλες από το αίσθημα συγκράτησης και φόβου που διατρέχει τη γερμανική κοινωνία. Φόβος που δεν θα παραλύσει τη Γερμανία, όπως είπε απόψε ο Καγκελάριος. Και υπάρχει προϊστορία στην αντίθεση της κοινωνίας σε μια ενδεχόμενη βαθύτερη εμπλοκή.
Αντιμέτωποι λοιπόν με σφυρίγματα και γιουχαΐσματα στις πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις των συνδικάτων στο Ντίσελντορφ και στο Βερολίνο βρέθηκαν ο καγκελάριος και η δήμαρχος της γερμανικής πρωτεύουσας Φραντσίσκα Γκίφαϊ αντίστοιχα. Οι αποδοκιμασίες στρέφονταν ενάντια στην ακολουθούμενη πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης γενικότερα, και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος ειδικότερα, σχετικά με τη σύγκρουση στην Ουκρανία και το ζήτημα της παροχής βαρέων όπλων από τη Γερμανία στο στρατό της χώρας αυτής.
Τα συνδικάτα στη Γερμανία ελέγχονται κατά κανόνα από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Γι’ αυτόν τον λόγο ήταν μεγάλη η έκπληξη όταν ο κόσμος άρχισε να κάνει θόρυβο, να σφυρίζει και να αποκαλεί με χαρακτηρισμούς όπως «ψεύτες» και «πολεμοκάπηλοι» τους δύο πολιτικούς στις προαναφερθείσες συγκεντρώσεις. Στην περίπτωση του Βερολίνου μάλιστα κάποιο άτομο πέταξε ένα αυγό ενάντια στην επικεφαλής της κρατιδιακής κυβέρνησης, το οποίο όμως δεν την πέτυχε καθώς ένα μέλος της προσωπικής της φρουράς άνοιξε μια ομπρέλα για να την προστατεύσει. Η δήμαρχος της ομοσπονδιακής πρωτεύουσας πάντως μετά και από αυτό διέκοψε την ομιλία της στην Πύλη του Βρανδεμβούργου και κατέβηκε από το βήμα. Ο Σολτς στο κάστρο της σοσιαλδημοκρατίας, στο Ντίσελντορφ, αναγκάστηκε να ακούσει τις έντονες αποδοκιμασίες του πλήθους όταν αναφέρθηκε στην απόφαση της συντριπτικής πλειοψηφίας του κοινοβουλίου να αποστείλει βαρέα όπλα και άρματα μάχης στον στρατό που ελέγχει η κυβέρνηση του Ζελέσνκι. Ο καγκελάριος πάντως κατόρθωσε να ολοκληρώσει την ομιλία του.
Ομοβροντίες πολιτών και διασημοτήτων ενάντια στον εξοπλισμό της Ουκρανίας
Το τι συνέβη στις συγκεντρώσεις αυτές έρχεται να προστεθεί στις αντιδράσεις της (εντωμεταξύ διαμορφωθείσας) πλειοψηφίας της γερμανικής κοινής γνώμης στο ενδεχόμενο να σταλεί βαρύς οπλισμός στην Ουκρανία. Το ζήτημα των όπλων είναι το κυρίαρχο πολιτικό ζήτημα αυτή τη στιγμή. Ο πληθυσμός είναι πλέον ανοιχτά αντιμέτωπος με τον πληθωρισμό, την ξέφρενη ακρίβεια, αλλά και με τις εφιαλτικές προβλέψεις για το άμεσο μέλλον, δηλαδή για τις επόμενες εβδομάδες, μήνες, για τον ερχόμενο χειμώνα. Από την απειλή σοβαρότατης οικονομικής ύφεσης, που θα οδηγήσει σε ανεργία και φτώχεια μέσω της επαπειλούμενης ενεργειακής κατάρρευσης σε μια χώρα με έντονο κρύο, μέχρι τη συνειδητοποίηση του ότι ένας πυρηνικός πόλεμος είναι ενδεχόμενος, όλα αυτά έχουν ανατρέψει το κλίμα. Πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν ειρήνη με κάθε τρόπο. Από τους επωνύμους που προαναφέρθηκαν μέχρι τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ολοένα και κερδίζει έδαφος μια στάση που θέλει τη Γερμανία όχι απλά να μείνει έξω από τον πόλεμο, αλλά να δράσει ενεργά για τον τερματισμό του με διπλωματικά μέσα. Η καταδίκη της ρωσικής πολιτικής είναι δεδομένη, η στρατιωτική εμπλοκή όμως απορρίπτεται. Και το ζωνάρι σφίγγει για τον πληθυσμό χωρίς κανείς να μπορεί να πει τι θα συμβεί όσο η Μόσχα χρησιμοποιεί τα «πυρηνικά όπλα» που λέγονται ενέργεια, λιπάσματα και άλλες, πολλές, πάρα πολλές πρώτες ύλες.
Δεν ξεχνάνε το ΝΑΤΟ
Οι αντιδράσεις ήρθαν σε συνέχεια και των διαδηλώσεων για την ειρήνη (Ostermärsche) που πραγματοποιούνται σε όλη τη Γερμανία παραδοσιακά πριν και μετά το καθολικό και προτεσταντικό Πάσχα, το Μεγάλο Σάββατο και τη Δευτέρα του Πάσχα. Οι πορείες αυτές αποτελούν θεσμό στη Γερμανία ήδη από τη δεκαετία του 1960 και στόχο πάντα είχαν την καταγγελία του ΝΑΤΟ, τις νατοϊκές και αμερικανικές βάσεις στη χώρα, ενώ το κλασικό σύνθημα είναι «Να κάνουμε ειρήνη χωρίς όπλα» (“Frieden schaffen ohne Waffen”). Στο διάστημα από τα μέσα του 1960, όλο και πιο πολύ στη δεκαετία του 1970 και με αποκορύφωμα τη δεκαετία του 1980, όταν το κίνημα ειρήνης στη Γερμανία ήταν πολύ ισχυρό, οι πορείες αυτές είχαν σημαντική μαζικότητα. Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και μετά ατονούσαν διαρκώς, είχαν μετατραπεί σε ένα είδους αριστερό ή/και φιλειρηνικό εθιμοτυπικό.
Όπως επισημαίνει ο παλαίμαχος κομμουνιστής και συγγραφέας Βίκτορ Γκρόσμαν, ο άνθρωπος που στα 24 του το 1952 ως στρατιώτης των ΗΠΑ στην Αυστρία διέσχισε κολυμπώντας τον Δούναβη για να ζητήσει και να βρει άσυλο στην κάποτε Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, οι φετινές πορείες ήταν μεγαλύτερες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Οι διοργανωτές των κατά τα άλλα αποκεντρωμένων αυτών εκδηλώσεων δήλωσαν ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή. Η συμμετοχή δεν έφτασε επ’ ουδενί το μέγεθος που έλαβαν οι διαδηλώσεις καταδίκης της Ρωσίας κατά τις πρώτες εβδομάδες διεξαγωγής της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία. Εδώ πρόκειται για εκατοντάδες τοπικές μικρές διαδηλώσεις. Και για αυτό έχουν σημασία, καθώς αποτυπώνουν κάποιες δυναμικές σε όλη τη χώρα. Οι διοργανωτές των διαδηλώσεων, μολονότι κατά κανόνα καταδικάζουν τη ρωσική επέμβαση, παρέμειναν ωστόσο γενικά στο πλαίσιο αποδοκιμασίας του ΝΑΤΟ, ενώ ξεκάθαρα ήταν τα συνθήματα ενάντια στην παροχή γερμανικού οπλισμού για τον πόλεμο αλλά και ενάντια στην αύξηση του προϋπολογισμού για τις στρατιωτικές δαπάνες.
Αυτή η τοποθέτηση οδήγησε από τη μεριά του τον φιλελεύθερο πολιτικό, στέλεχος του συγκυβερνώντος FDP, Αλεξάντερ Γκραφ Λάμσντορφ να γράψει χωρίς περιστροφές πως οι διαδηλώσεις αυτές είναι η πέμπτη φάλαγγα του Πούτιν, στρατιωτικά και πολιτικά. Κριτική για την στάση τους εισέπραξαν οι διαδηλωτές και από τις τάξεις του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος: ο Βερολινέζος πολιτικός και πρώην πρόεδρος της ομοσπονδιακής βουλής Βόλφγκανγκ Τίρζε χαρακτήρισε υπεροψία το να ζητά κανείς να μη δοθούν βαριά όπλα στον στρατό του Κιέβου, ενώ σε παρόμοιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο αντικαγκελάριος Χάμπεκ από τους Πράσινους. Ο Τίρζε κι ο Χάμπεκ βέβαια έχουν πώς να πληρώσουν το ρεύμα και δεν θα σταθούν στην ουρά για να αγοράσουν τη μια συσκευασία λάδι και αλεύρι που τους αναλογούν…
Στον αντίποδα στάθηκε η πρώην επικεφαλής της Ευαγγελικής Εκκλησίας Μάργκοτ Κέσμαν η οποία υπερασπίστηκε τις διαδηλώσεις, λέγοντας πως τα όπλα δεν προσφέρουν τίποτε στην κατεύθυνση της ειρήνης.
Μπορεί η Μπούντεσταγκ να αποφάσισε να αποστείλει τελικά επτά αυτοκινούμενα πυροβόλα και μερικά άλλα τεθωρακισμένα, που δεν τα έχει όμως στείλει ακόμα, η απόφαση αυτή όμως μένει αφενός να εφαρμοστεί και αφετέρου πυροδοτεί τεράστιες αντιδράσεις και διχογνωμία χωρίς προηγούμενο. Δεν είναι λογικό για ένα λαό που ξεκίνησε κάποτε να κατακτήσει χωράφια μέχρι το Βόλγα και κατέληξε να κόβει δέντρα αιχμάλωτος στη Σιβηρία, μετρώντας εφτά εκατομμύρια νεκρούς και κουβαλώντας τη ντροπή για τις πράξεις του;
