Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει κάνει την Αρκτική πιο προσιτή και λιγότερο εχθρική, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στην περιοχή χωρίς μεγάλο κίνδυνο.
Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή έχει μετατραπεί ταχύτατα σε γεωπολιτικό σημείο ανάφλεξης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων που αποτελούν μέρος του Αρκτικού Συμβουλίου.
Aξιωματούχοι από τα κράτη-μέλη (ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς, Νορβηγία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία και Ισλανδία) θα συγκεντρωθούν την Τετάρτη στην ισλανδική πρωτεύουσα Ρέικιαβικ για μια διήμερη σύνοδο κορυφής.
Οι αξιωματούχοι θα επιδιώξουν να θεσπίσουν κανονισμούς και να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών, καθώς οι παγκόσμιες βιομηχανίες επιθυμούν να εκμεταλλευτούν το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα ορυκτά και τους φυσικούς πόρους της Αρκτικής που δεν αξιοποιούνται.
Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο θα εκδώσει μια τελική δήλωση με την έγκριση οκτώ κρατών-μελών, καθώς και ένα κοινό στρατηγικό σχέδιο για τα επόμενα 10 χρόνια.
«Το άνοιγμα του ωκεανού, αν θέλετε, δεν είναι ένα αμιγώς καλό πράγμα. Αντιπροσωπεύει επίσης έναν τεράστιο κίνδυνο», δήλωσε Μάρσια Μπέρνικατ, ανώτερο στέλεχος του υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ανέφερε ότι πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η Αρκτική θερμαίνεται «όχι με διπλάσιο ρυθμό, αλλά τριπλάσιο από τον υπόλοιπο κόσμο».
«Το όραμά μας… είναι σε μεγάλο βαθμό όραμα συνεργασίας», είπε ο απεσταλμένος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών στην Αρκτική, Τζιμ ντε Χαρτ, ενόψει της διετούς συνάντησης των οκτώ χωρών του Αρκτικού Συμβουλίου. «Αφορά τη δράση για την κλιματική αλλαγή. Αφορά τις καλές επιστημονικές πρακτικές… και τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή», συνέχισε.
Στη Μόσχα, ο ανώτερος αξιωματούχος του Αρκτικού Συμβουλίου, Νικολάι Κορτσούνοφ, σε ενημέρωση την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε ότι η Μόσχα και η Ουάσιγκτον θα έχουν έναν «πολύ εποικοδομητικό» διάλογο στο Αρκτικό Συμβούλιο.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν θέλει να χρησιμοποιήσει τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή για να διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας με τη Μόσχα, στην οποία θα ανατεθεί η εκ περιτροπής προεδρία του Αρκτικού Συμβουλίου για τα επόμενα δύο χρόνια.
Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες. Οι ανταγωνιστικές εξωτερικές πολιτικές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις συνομιλίες μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ. Ο Μπλίνκεν και ο Λαβρόφ θα συναντηθούν στη σύνοδο κορυφής.
Από τότε που ο Τζο Μπάιντεν ορκίστηκε ως ο 46ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών τον Ιανουάριο, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα έχουν συγκρουστεί για μια σειρά θεμάτων: τη ρωσική παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, την ανάμειξη της Μόσχας στην Ουκρανία και τη φυλάκιση του αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι, και την υποστήριξη ακτιβιστών κατά του Κρεμλίνου στη Ρωσία και τη Λευκορωσία από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εντονος ανταγωνισμός
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, προειδοποίησε τη Δευτέρα τις δυτικές χώρες να μην διεκδικούν δικαιώματα στην Αρκτική, λέγοντας ότι η Ρωσία είναι «υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας των αρκτικών μας ακτών».
«Έχει υπάρξει απολύτως σαφές για όλους εδώ και πολύ καιρό ότι αυτή είναι η επικράτειά μας, αυτή είναι η γη μας», είπε ο Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου στη Μόσχα.
Καθώς ο όγκος των πάγων της Αρκτικής μειώνεται χρόνο με το χρόνο, το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους φυσικούς πόρους της περιοχής, τις διαδρομές ναυσιπλοΐας και τη στρατηγική της θέση έχει αυξηθεί μεταξύ των μελών του Αρκτικού Συμβουλίου καθώς και της Κίνας.
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τα τελευταία χρόνια έχει καταστήσει την αρκτική περιοχή της Ρωσίας στρατηγική προτεραιότητα και διέταξε επενδύσεις σε στρατιωτικές υποδομές και εξόρυξη ορυκτών, επιδεινώνοντας τις εντάσεις με τα μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου.
Η Ρωσία ελπίζει να χρησιμοποιήσει το ναυτιλιακό κανάλι της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής για να εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε αγορές του εξωτερικού.
Ως εκ τούτου, η Μόσχα έχει επενδύσει σημαντικά στην ανάπτυξη της διαδρομής, η οποία επιτρέπει στα πλοία να μειώσουν τη διάρκεια του ταξιδιού προς τα ασιατικά λιμάνια κατά 15 ημέρες, σε σύγκριση με τη χρήση της παραδοσιακής διαδρομής της Διώρυγας του Σουέζ.
Τον Αύγουστο του 2017, το πρώτο σκάφος ταξίδεψε κατά μήκος της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής χωρίς τη χρήση παγοθραυστικών.
Η Μόσχα έχει επίσης αυξήσει τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή, ανοίγοντας ξανά και εκσυγχρονίζοντας αρκετές βάσεις και αεροδρόμια που είχαν εγκαταλειφθεί από το τέλος της σοβιετικής εποχής και αναπτύσσοντας συστήματα αεράμυνας S-400.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, έχουν αντιδράσει σε αυτό που θεωρούν ρωσική και κινεζική «επιθετικότητα» στην περιοχή.
Το 2018, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ανέπτυξε ένα αεροπλανοφόρο στη Νορβηγική Θάλασσα για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1980. Και τον Φεβρουάριο, η Ουάσιγκτον έστειλε στρατηγικά βομβαρδιστικά για εκπαίδευση στη Νορβηγία για να ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή.
Δεν είναι μόνο η Ρωσία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν τις μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες της Κίνας και τις επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Αρκτική. Παρ’ ότι δεν είναι μέλος του Συμβουλίου της Αρκτικής, το Πεκίνο ανακοίνωσε ότι είναι ένα έθνος «πλησίον της Αρκτικής» το 2018 και δήλωσε ότι επιθυμούσε να συμμετάσχει στη διακυβέρνησή της.
Κινέζοι επενδυτές προσπάθησαν ανεπιτυχώς να ανοίξουν ορυχεία στον Καναδά και τη Γροιλανδία, που σύμφωνα με το Ίδρυμα Γεωλογικών Ερευνών των ΗΠΑ έχουν τα μεγαλύτερα μη αναπτυγμένα κοιτάσματα ορυκτών σπάνιων γαιών στον κόσμο.
«Δεν λέμε όχι σε όλες τις κινεζικές δραστηριότητες ή στις κινεζικές επενδύσεις, αλλά επιμένουμε στην τήρηση των διεθνών κανόνων και στην τήρηση υψηλών προτύπων», δήλωσε ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Τζέιμς ντε Χαρτ. Ορισμένες κινεζικές δραστηριότητες, πρόσθεσε, προκαλούν «ανησυχία» στις Ηνωμένες Πολιτείες.
