Μέσα σε όλες τις καταστροφές που επέφερε η πυρκαϊά στην Πεντέλη, είναι και το ότι έκαψε και το στούντιο / σπίτι του συνθέτη Βαγγέλη Κατσούλη, το στούντιο Spectrum στην Παλλήνη, ένα ιστορικό δημιουργικό spot εντός του οποίου έχει γραφεί ένα σημαντικό μέρος της σύγχρονης μουσικής δημιουργίας από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 ως τις μέρες μας και, φυσικά, το σύνολο της δημιουργίας του ξεχωριστού αυτού συνθέτη.
Κάθε που καίγεται ο κόσμος, τελευταία, ακούμε και το εκνευριστικό εκείνο «ευτυχώς που δεν θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα». Κι αυτό, συνήθως, το ακούμε από ανθρώπους που δεν θα χαλάλιζαν ένα δάκρυ ακόμα κι αν έβλεπαν την ίδια τους τη μάνα να καίγεται!
Πριν από μερικές μέρες, μέσα σε ένα πακέτο που μου έστειλε ο φίλος Θανάσης Συλιβός των εκδόσεων «Μετρονόμος» ήταν και το καινούριο άλμπουμ του Βαγγέλη Κατσούλη, με τίτλο “Allusion” και με ερμηνευτές το τρίο του πιανίστα Τάκη Φαραζή – με Πέτρο Βαρθακούρη στο κοντραμπάσο και Θάνο Χατζηαναγνώστου στα ντραμς. Ηχογραφημένο τον Οκτώβριο του 2020 στο Studio Spectrum στην Παλλήνη.
Studio Spectrum στην Παλλήνη – τόσο απλά; Ένας χώρος, δουλειάς και ζωής, που εδώ και χρόνια έχει φτιάξει με αγάπη και λειτουργεί ο Βαγγέλης Κατσούλης, σε κάποια στιγμή παραδίδεται στις φλόγες και την επόμενη στιγμή παύει να υπάρχει; Αυτό ακριβώς συνέβη με την πρόσφατη πυρκαγιά στην Πεντέλη – όπου ναι μεν μπορεί να μην θρηνούμε ανθρώπινα θύματα αλλά, έτσι κι αλλιώς, η ζωή λιγοστεύει όλο και πιο πολύ.
Ο Βαγγέλης Κατσούλης είναι ένας από τους πλέον σημαντικούς σύγχρονους συνθέτες μας. Άνθρωπος με βαθιά γνώση και αίσθηση του τι σημαίνει “σύγχρονη μουσική”, με ξεχωριστό γούστο και υψηλή αισθητική, δημιουργεί από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 ως τις μέρες μας μουσικές που πιάνουν μιαν ευρεία γκάμα του “σύγχρονου”, από την ηλεκτρονική και την αβάν γκαρντ ως την σύγχρονη τζαζ και την αντίστοιχη ambience, ξεχωρίζοντας με αυτό που κάνει τους πραγματικά σπουδαίους δημιουργούς να ξεχωρίζουν: την καλλιτεχνική ταυτότητα που έρχεται να σφραγίσει κάθε δουλειά του Βαγγέλη, σε όλη την πορεία του. Ήδη από παλιά τον ξεχωρίζαμε ως έναν εξαιρετικό μινιμαλιστή συνθέτη και ήταν μοναδική απόλαυση ν’ ακούμε τις μουσικές του.
Το “Allusion”, όπως μπορεί να καταλάβει κανείς, είναι ένα σύγχρονο τζαζ άλμπουμ, με πιάνο τρίο και έρχεται να σφραγίσει την συνεργασία του συνθέτη με τον Τάκη Φαραζή, συνεργασία που μετράει κάποια χρόνια και εδώ παίρνει μια ιδιαίτερη μορφή, με κομμάτια από προηγούμενους δίσκους αλλά και καινούρια. Τόση ομορφιά που, σε κάθε περίπτωση, σε κάνει να είσαι σχεδόν σίγουρος πως αντικατοπτρίζει τον πραγματικό κόσμο!
Έρχεται όμως μια στιγμή που όλα αυτά τα ανατρέπει και τα σβήνει. Το στούντιο / σπίτι του Βαγγέλη Κατσούλη στην Παλλήνη κάηκε. Μαζί με πιάνο, όργανα, μηχανήματα, αρχεία, ηχογραφήσεις – όχι μόνο του Βαγγέλη αλλά και άλλων μουσικών που είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί του. Και νιώθεις προς στιγμήν, ένα κομμάτι ιστορίας να φεύγει και να χάνεται, να γίνεται στάχτη. Αλλά, πάλι, πως μπορεί να σβήσει η ιστορία που ο Βαγγέλης Κατσούλης έχει γράψει με τις μουσικές του – από την “Minimal Suite” του 1986 ως το “If Not Now When” του 2017. Από τα ουτοπικά έργα “The Slipping Beauty” και “Whispers of Immorality” που έστηνε μαζί με μουσικές άλλων στα τέλη της δεκαετίας του ’80 στο ανεξάρτητο δισκογραφικό label Utopia που είχε μαζί με τον Θύμιο Παπαδόπουλο ως την όπερά του, “Orfeo”, το 2013. Από τα σπουδαία διεθνικά του τζαζικά projects “Through the Dark”, “Silent Voyage”, “An Unbearably Short Glance”, “The Exile of Dreams” στα πιανιστικά του έργα. Από τις “Sleeping Beauties” και τις “Παραφράσεις” του στις “Εσωτερικές εικόνες” του. Από τα ηλεκτρονικά στα κινηματογραφικά του. Ένας ολόκληρος κόσμος που τοποθετεί στον Βαγγέλη Κατσούλη σε μια ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη μουσική μας δημιουργία, ένας κόσμος μουσικός και όμορφος όσο λίγοι γύρω μας και εντός μας. Όλα αυτά, φυσικά, δεν καίγονται και δεν καταστρέφονται. Και όσα γκρεμιστούν, μπορούν πάντα να ξαναχτιστούν.
Αυτή είναι μια σύντομη αναφορά στον σπουδαίο συνθέτη Βαγγέλη Κατσούλη που είχε φτιάξει τον δημιουργικό του χώρο, το στούντιό του, όπου έγραφε και φύλαγε τις συνθέσεις του, τις μουσικές του. Μέσα από αυτό, το Spectrum, βγήκαν από τα μέσα της δεκαετίας μουσικές, όχι μόνο δικές του αλλά και άλλων, comrade in arms συνθετών που διαμόρφωσαν όχι μόνο ένα μοντέρνο αλλά και ένα κυριολεκτικά μεταμοντέρνο πρόσωπο της σύγχρονης μουσικής μας δημιουργίας. Ανατρέχω, καθώς γράφω, σε ιστορικούς δίσκους όπως το «Keyboard Music» (με ηλεκτρονικές μουσικές των Βαγγέλη Κατσούλη, Λένας Πλάτωνος, Μιχάλη Γρηγορίου, Μηνά Αλεξιάδη) ή σε συνθέσεις όπως το «Through the Door into a Dream» που, κυριολεκτικά, άνοιξαν δρόμους σε μετα-τζαζ δημιουργικές συνθετικές τεχνοτροπίες που δείχνουν να στέκουν διαχρονικά, άφθαρτες από οτιδήποτε.
Επιστρέφοντας στο άλμπουμ «Allussion», η εταιρία Μετρονόμος ανακοίνωσε ότι όλα τα έσοδα από την πώληση του άλμπουμ θα πάνε στη στήριξη του Βαγγέλη Κατσούλη και της αναδημιουργίας του στούντιο Spectrum. Θα είναι μόνο μια αρχή…
