Καλλιθέα ή Μάλτεπε, Κρυοπηγή, Πολύχρονο, Πευκοχώρι ή Καψόχωρα και στη μύτη του κόλπου της Κασσάνδρας το Παλιούρι. Πρώτο πόδι Χαλκιδικής, το πρώτο από τα τρία που αναπτύχθηκε τουριστικά, οικοδομικά, οδικά και… αυθαίρετα. Εδώ οι Θεσσαλονικείς κάνουν βουτιές και διακοπές από τη δεκαετία του ’60, εδώ έγιναν τα πρώτα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τα πρώτα κάμπινγκ, οι πρώτες παραθεριστικές κατοικίες, τα πρώτα θερινά κλαμπ και τα πρώτα πολλά μα πάρα πολλά μπιτς μπαρ.
Από την εποχή της Λαγουδέρας με σήμα το τιμόνι, στα Μαμούνια των 90s, η Κασσάνδρα σείεται στα μπάσα τα καλοκαίρια και κάποιοι χάνουν τον ύπνο τους. Η πανδημία με τις μάσκες, τα αντισηπτικά και ο φόβος της νόσησης έκαναν την Κασσάνδρα κάπως πιο υποτονική για δύο χρόνια αλλά φέτος όλα δείχνουν ότι θα «βγουν τα σπασμένα».
Οι τουρίστες -Βαλκάνιοι και άλλοι- επέστρεψαν, οι ξαπλώστρες απλώθηκαν, τα τραπεζάκια βγήκαν έξω και τα ντεσιμπέλ δεν σταματούν. Κάτοικοι, με μόνιμες παραθεριστικές κατοικίες στο παραλιακό μέτωπο της Κασσάνδρας, δηλώνουν ότι φέτος από τις αρχές του Ιούνιου η κατάσταση έχει ξεφύγει, και ενώ διαμαρτύρονται για φαινόμενα ασυδοσίας, κανείς δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη. Επικοινωνήσαμε με κάτοικο της περιοχής, η οποία έχει ζήσει όλες τις «μεταλλάξεις» της Κασσάνδρας από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα και απεγνωσμένα ελπίζει όχι τόσο σε μια λύση για την ηχορύπανση της… ανάπτυξης αλλά για την εφαρμογή του νόμου από αυτούς που την έχουν αναλάβει.
«Καταρχάς να πω ότι όλοι μας σεβόμαστε απολύτως τις επενδύσεις κάποιων ανθρώπων. Δεν θέλουμε να τους διώξουμε, δεν θέλουμε να τσακωθούμε μαζί τους, ούτε να επιβάλλουμε εμείς την τάξη. Δεν μπορεί όμως να επικρατεί πλήρης ασυδοσία και να μετατρέπεται ένα κατάστημα εστίασης σε ελληνάδικο από τις 23.00 έως τα ξημερώματα. Πράγματι φέτος διακρίνω μια ‘χαλαρότητα’ μετά τα δύο χρόνια της πανδημίας. Τους αφήνουν να βγάλουν τα σπασμένα, αλλά δεν θα έπρεπε αυτό να ισχύει για όλους; Δηλαδή οι άνθρωποι που έρχονται στη Χαλκιδική για να ξεκουραστούν δεν πρέπει να βγάλουν τα σπασμένα δύο χρόνων κούρασης και ταλαιπωρίας; Είναι ανεπίτρεπτο να υπάρχουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι αγνοούνται συστηματικά. Προσωπικά γνωρίζω τη Χαλκιδική από τη δεκαετία του ’60. Εμείς τη στήσαμε, οι άνθρωποι που ήρθαμε και φτιάξαμε σπίτια. Δεν είναι δυνατό να μας αγνοούν, γιατί ξαφνικά κάποιοι ανακάλυψαν την ανάπτυξη που λέγεται ‘μπιτσόμπαρα’».
Η Κασσάνδρα είναι ένας δήμος των 20.000 κατοίκων τον χειμώνα και των 700.000 την καλοκαιρινή σεζόν. «Το τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης ακολουθεί και ακολουθείται τόσο από τους καταστηματάρχες όσο και από τους παραθεριστές», μας λέει η δήμαρχος Κασσάνδρας, Αναστασία Χαλκιά. «Μην ξεχνάτε ότι η Κασσάνδρα είναι η πρώτη επιλογή των Θεσσαλονικέων τα Σαββατοκύριακα. Έτσι το μοντέλο αυτό της τουριστικής διασκέδασης το διαμορφώνουν οι προτιμήσεις των παραθεριστών. Βέβαια, ο Δήμος, όπου υπάρχει παρεκτροπή ή ασυδοσία, παρεμβαίνει στα πλαίσια των δυνατοτήτων του και των αρμοδιοτήτων του συνδυαστικά».
Μέχρι πρότινος, αρμόδιος για την αδειοδότηση καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος με μουσική ήταν ο Δήμος. Το θέμα των αδειών είναι κομβικής σημασίας στο όλο πρόβλημα, μας λέει η ίδια κάτοικος. «Ένα σημαντικό ζήτημα είναι οι ποσοστώσεις. Δεν θα έπρεπε να δίνονται άδειες για τη λειτουργία κέντρων διασκέδασης και εστίασης που εγκλωβίζουν κατοικίες. Υπάρχει, για παράδειγμα, γείτονας με ένα διόλου αμελητέο ακίνητο, το οποίο έχει περικυκλωθεί από τρία μπαρ. Πείτε μου πώς θα ζήσει αυτός ο άνθρωπος εκεί πέρα και γιατί να υποβαθμίζεται με το έτσι θέλω η περιουσία του; Αυτός δεν έχει δικαιώματα; Τι είναι παράπλευρη απώλεια;»
Το δεύτερο ζήτημα είναι ο έλεγχος, ο οποίος έχει φύγει από τα χέρια της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το φορτίο των ελέγχων βαραίνει την αστυνομία. Η αστυνομία, όμως, δεν μπορεί εύκολα να διαπιστώσει εάν η μουσική ξεπερνά τα 80 ντεσιμπέλ σε κλειστούς χώρους και τα 35 ντεσιμπέλ σε ανοιχτούς, όπως προβλέπει η νομοθεσία. Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι άνδρες και οι γυναίκες της αστυνομίας είναι να διαπιστώνουν αν το κάθε κατάστημα διαθέτει άδεια μουσικής. Σε αυτή την περίπτωση, απλώς γίνεται μια προφορική σύσταση, καθώς –ελλείψει ηχόμετρου– η παράβαση δεν μπορεί να καταγραφεί και το περιπολικό απλά αποχωρεί.
«Ο τοπικός πληθυσμός, η αυτοδιοίκηση και η όλη εμπλοκή-διαπλοκή της είναι μείζονος σημασίας. Ο πρώτος που ξεκίνησε όλη αυτή την ‘ανάπτυξη’ ήταν ένας Αντιδήμαρχος, ο οποίος έφτιαξε διάφορα με την πλήρη ανοχή των τοπικών αρχών. Την ίδια ώρα η αστυνομία που γνωρίζει τους πάντες ποιεί τη νύσσα. Η Αστυνομία παίρνει εντολές. Μπορεί να γίνει αυστηρή, μπορεί να γίνει και διακριτικά αδιάφορη. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα: αφορά ένα μπαρ στην περιοχή μας που μεταμορφώνεται σε ελληνάδικο. Εμείς καλούμε την Αστυνομία γύρω στα μεσάνυχτα και μας λένε ‘Ναι, σας ακούμε αλλά το περιπολικό με το ένα ηχόμετρο είναι στη Φούρκα’. Μέχρι πέρυσι έλεγαν ότι δεν είχαν ηχόμετρο! Το ίδιο το κατάστημα δεν το πλησιάζεις γιατί φοβάσαι. Είναι κύκλωμα. Η διαπλεκόμενη τοπική κοινωνία, όχι όλη, κρατάει την κατάσταση σε ένα τέλμα και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται».
Η κ. Χαλκιά, ως δήμαρχος δεν λέει κάτι πολύ διαφορετικό: «Η ηχορύπανση και η επιβολή σχετικών προστίμων είναι αρμοδιότητα της ΕΛ.ΑΣ, η οποία και επιλαμβάνεται των σχετικών καταγγελιών. Ο Δήμος είναι ευαισθητοποιημένος σε θέματα σεβασμού των δικαιωμάτων του κάθε παραθεριστή. Συνιστά στους καταστηματάρχες των καφέ, χώρων εστίασης και διασκέδασης να σέβονται τους υπόλοιπους. Όπου είναι αρμοδιότητα του Δήμου, επεμβαίνει και επιβάλλει σχετικά πρόστιμα. Κατασταλτικό όμως έλεγχο διενεργεί η ΕΛ.ΑΣ.».
Η απόφαση για σφράγισμα μιας επιχείρησης μπορεί, έτσι όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, να ληφθεί πολύ δύσκολα, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς. Πρέπει ο ελεγκτικός μηχανισμός να προχωρήσει σε τρεις διαδοχικές μετρήσεις, χωρίς να προσδιορίζεται η μεταξύ τους χρονική απόσταση. Το πόσα αστυνομικά τμήματα στη χώρα είναι εξοπλισμένα με ηχόμετρο παραμένει άγνωστο, ενώ εικάζεται ότι ο αριθμός αυτών είναι τρομερά περιορισμένος σε σχέση με τις ανάγκες της καλοκαιρινής σεζόν.
Κάθε φορά που οι κάτοικοι προσεγγίζουν ή απευθύνονται στην τοπική αυτοδιοίκηση, λαμβάνουν την ίδια απάντηση: «Αυτό γίνεται 50 χρόνια τώρα». Αυτό τους εξοργίζει: «Τι να πεις, όταν μια δήμαρχος ευτελίζει τον τόπο της; Αυτός είναι ο πολιτισμός της Χαλκιδικής; Η νύχτα; Εμένα με θυμώνει, όταν ο τοπικός άρχων ενός τόπου παραδέχεται ότι η περιοχή του πρέπει να είναι ένα απέραντο ξενυχτάδικο».
Πήραμε τηλέφωνο για το θέμα το Αστυνομικό Τμήμα Κασσάνδρας. Πολύ ευγενικά μας παρέπεμψε στην Αστυνομική Διεύθυνση Χαλκιδικής. Καταθέσαμε γραπτώς το αίτημα για μια δήλωση και ακόμα περιμένουμε…
Ναι, η ακτή είναι ιδιοκτησία μας
Δεν είναι μόνο τα all day μπαρ που μετατρέπονται το βράδυ σε ελληνάδικα ή χώρους συναυλιών. Δεν είναι μόνο τα πυροτεχνήματα που σκάνε όποτε τους καπνίσει. Το «κακό» ξεκινά με την κατάληψη των παραλιών «με το έτσι θέλω, γιατί μπορώ». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Λαγόμανδρας στη Σιθωνία που έφτασε να γίνει… θέμα στη Βουλή.
Σε παραλία της Λαγόμανδρας εμφανίστηκαν φέτος το καλοκαίρι φουσκωτά παιχνίδια. Ο ιστότοπος parallaxi, που πρώτος ανέδειξε το θέμα της συγκεκριμένης παραλίας έγραψε επικαλούμενος τους κατοίκους της περιοχής, ότι επιχείρηση θαλάσσιων σπορ έχει εγκαταστήσει διάφορες αυτοσχέδιες κατασκευές μέσα σε δασική έκταση. Έβαλε μέσα στο δάσος παραβάν, χημική τουαλέτα, γεννήτρια παραγωγής ηλεκτρισμού, ακόμα και τροχόσπιτο. Οι κατασκευές αυτές, σύμφωνα με τους κατοίκους, για αρκετά χρόνια βρίσκονται στο σημείο, ωστόσο ούτε η δημοτική αρχή ούτε το δασαρχείο έχουν παρέμβει και αφήνουν το πρόβλημα να γίνεται ανεξέλεγκτο. Σε αυτήν την παραλία «απαγορεύεται το μπάνιο» αν δεν έχεις… ξαπλώστρα και τα παρελκόμενα του μπιτς μπαρ.
Ακολουθεί ο διάλογος πολίτη με τους ιδιοκτήτες του χώρου, όπως δημοσιεύτηκε στην parallaxi:
- Να πάρετε τα πράγματά σας και να φύγετε! Απαγορεύεται να κάνετε μπάνιο εδώ. Είναι παράνομο (Σημείωση: το σημείο που επελέγη για το μπάνιο βρίσκεται σε ελεύθερη ακτή και σε απόσταση τουλάχιστον 50 μέτρων από τις τελευταίες ομπρέλες και ξαπλώστρες του μπιτς μπαρ).
- Παράνομο;
- Ναι, η ακτή είναι ιδιοκτησία μας. Να φύγετε τώρα! Θα καλέσουμε την αστυνομία… Είναι ιδιοκτησία μας (η ακτή;). Απλώς δεν προλάβαμε ακόμα να βάλουμε ξαπλώστρες και στο υπόλοιπο.
Η βουλευτής Χαλκιδικής του ΣΥΡΙΖΑ, Κυριακή Μάλαμα, παρενέβη και σε ανακοίνωση της ανέφερε: «Η Λαγόμανδρα δεν είναι γκρίζα ζώνη. Να εφαρμοστούν τώρα τα νόμιμα και να διενεργηθούν όλοι οι προβλεπόμενοι έλεγχοι. Μετά από τις συνεχείς καταγγελίες πολιτών για τις επιχειρηματικές και κατασκευαστικές αυθαιρεσίες σε δασική περιοχή και στον αιγιαλό της Λαγόμανδρας καλούμε άμεσα και την αστυνομία και την υπηρεσία δόμησης του Δήμου Σιθωνίας να προβούν σε εκτεταμένους ελέγχους».
Δεν γίνεται να ζούμε σ’ ένα ελληνικό πανηγύρι κάθε βράδυ
«Δεν θέλουμε να κάνουμε διακοπές με το άγχος ενός καθημερινού διαπληκτισμού. Μπορεί απλά η Πολιτεία να κάνει τη δουλειά της; Η τοπική κοινωνία, καλώς ή κακώς, ζει από όλο αυτό και δημιουργούνται σχέσεις εξάρτησης. Οφείλει η Αστυνομία να κάνει τη δουλειά της, τέλος».
Το πρόβλημα της «καλοκαιρινής» ηχορύπανσης είναι πανελλαδικό. Προσφάτως οι αρχές προχώρησαν σε συλλήψεις στην Ακράτα στην Πελοπόννησο, στην Κέρκυρα στο Ιόνιο, στη Σκιάθο στις Σποράδες αλλά και σε αστικά κέντρα, όπως η Θεσσαλονίκη. Το πρόβλημα είναι γνωστό, όλοι το παραδέχονται, όλοι το ανέχονται.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό που συμβαίνει κάθε χρόνο στην παραλία Αζάπικο. Μια παραλία που βρίσκεται στον κόλπο της Κασσάνδρας στη χερσόνησο της Σιθωνίας, γνωστή περισσότερο ως το δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής. Εδώ και δύο χρόνια το ΤΑΙΠΕΔ παραχωρεί την παραλία για ένα μουσικό πάρτι – φεστιβάλ και όλο το πρώτο πόδι απέναντι σείεται. Το πάρτι-φεστιβάλ έγινε και φέτος από 12 έως 16 Αυγούστου. Μάλιστα πολίτες παραπονέθηκαν στο ρ/σ ΡΑΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ότι δεν τους επετράπη η ελεύθερη πρόσβαση στην παραλία, παρά μόνο αν πλήρωναν το εισιτήριο των 150 ευρώ. «Με security και υπαλλήλους που βρίσκονται επάνω στον χωματόδρομο που οδηγεί στην παραλία, διώχνουν κόσμο», κατήγγειλαν.
«Υπάρχει πραγματικά μια δικτατορία της διασκέδασης απέναντι σε όλους τους άλλους. Είναι η νοοτροπία του μπροστά στο δικό μου θέλω εσύ δεν έχεις κανένα δικαίωμα», μας λέει η κάτοικος του πρώτου ποδιού και καταλήγει «άρα φεύγεις. Κάθε πολίτης που δεν αντέχει, φεύγει και δεν τους νοιάζει. Κάθε άδειο σπίτι είναι ένα επόμενο μπιτς μπαρ. Μαζί με εμάς δυσφορούν και οι τουρίστες, οι οποίοι για άλλο ‘πακέτο’ πλήρωσαν και άλλο παίρνουν. Αυτό δεν είναι η απόλυτη δυσφήμιση για τη Χαλκιδική;»
Ο Νόμος μας προστατεύει, ο Νόμος εφαρμόζεται;
Δυνατή, ενοχλητική για τους άλλους μουσική, μπορεί να προέρχεται είτε από το γείτονα, είτε από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Όσον αφορά το γείτονα, το αδίκημα τιμωρείται με πρόστιμο, ως πταίσμα, από τον Ποινικό Κώδικα, με το άρθρο 417 το οποίο μιλάει γενικά για τη διατάραξη της ησυχίας από κρότους και θορύβους, αλλά και από την Αστυνομική Διάταξη 3 του 1995, η οποία μιλάει ειδικότερα για τη λεγόμενη κοινή ησυχία, δηλαδή 3:00 με 5:30 το μεσημέρι και 11:00 το βράδυ με 7:00 το πρωί για τους θερινούς μήνες (1/4 με 30.9), και 3:00 με 5:30 το μεσημέρι και 10:00 το βράδυ με 7:30 το πρωί για τους χειμερινούς μήνες (1/10 με 31.3). Σύμφωνα με την Αστυνομική Διάταξη, τις ώρες κοινής ησυχίας απαγορεύονται σχεδόν τα πάντα που προκαλούν θόρυβο (εργασίες, ραδιόφωνα, χοροί, τραγούδια, φωνασκίες, διαπληκτισμοί), επαναλαμβάνω, όταν αυτά είναι θορυβώδη.
Επίσης απαγορεύεται και σε ώρες μη κοινής ησυχίας η με μεγάφωνα διαλάληση εμπορευμάτων ή καλλιτεχνικών και άλλων εκδηλώσεων.
Αρμόδια για την τήρηση των παραπάνω είναι η αστυνομία, δηλαδή ο πολίτης παίρνει το 100 και κανονικά πρέπει να έρθει το περιπολικό και να επιβάλει το πρόστιμο. Θα δούμε μετά εάν αυτό εφαρμόζεται.
Όσον αφορά τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα πράγματα είναι αυστηρότερα: Εδώ υπάρχει μια ειδική Υπουργική Απόφαση – Υγειονομική Διάταξη, η Α5 του 1985 αναλυτική και διεξοδική. Κατ’ αρχάς, για να παίζουν μουσική τα καταστήματα, πρέπει να έχουν τη λεγόμενη άδεια μουσικών οργάνων, η οποία και αναφέρει μέχρι και πόσα ντεσιμπέλ μπορούν να φτάσουν. Μέγιστο επιτρεπόμενο όριο είναι τα 100 ντεσιμπέλ για τα κέντρα διασκέδασης (τα μπουζούκια και τα κλαμπ) και 80 ντεσιμπέλ για όλα τα άλλα.
Εδώ λοιπόν είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε το εξής: Νομίζει ο πολύς κόσμος και δυστυχώς πολλές φορές και οι αστυνομικοί, ότι ένα κατάστημα παραβιάζει το νόμο όταν είσαι απ’ έξω και δεν μπορείς να σταθείς από το σαματά και τη φασαρία. Αυτό είναι λάθος. Ο Νόμος λέει ότι επιτρέπεται να ακούγονται μέχρι 80 ντεσιμπέλ εντός του κτιρίου. 80 ντεσιμπέλ εντός του κτηρίου σημαίνει ότι έξω δεν πρέπει να ακούγεται σχεδόν τίποτα.
Για τους παραβάτες υπάρχουν δύο μορφών κυρώσεις: Πρώτα απ’ όλα, εδώ και ένα χρόνο η παράβαση της Υπουργικής Απόφασης είναι πλημμέλημα. Δηλαδή ο παραβάτης συλλαμβάνεται και πάει αυτόφωρο, τιμωρούμενος με ποινή φυλάκισης έως ενός έτους και χρηματική ποινή τουλάχιστον 5.000 ΕΥΡΩ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρμόδια για την εκτέλεση της Υπουργικής Απόφασης – Υγειονομικής Διάταξης είναι τόσο τα αστυνομικά όσο και τα υγειονομικά όργανα σε όλη τη χώρα.
Εξίσου όμως σημαντική κύρωση είναι ότι, σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 180/79, εάν μέσα στο έτος βεβαιωθούν από τα αστυνομικά όργανα τρεις παραβάσεις στο κατάστημα για ηχορρύπανση ή για άλλους σημαντικούς λόγους, ή αν εκδοθούν, μετά από μηνύσεις ιδιωτών, τρεις καταδικαστικές αποφάσεις από το Δικαστήριο για τα ίδια αδικήματα, ο Δήμος οφείλει να σφραγίσει αμέσως το κατάστημα για διάστημα από 10 έως 60 ημερών.
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Νόμος τα λέει ωραία και πράγματι προστατεύει τον πολίτη.
Εδώ μάλιστα θα ήθελα να κάνω και μια επισήμανση: Μέχρι τώρα βλέπουμε το πρόβλημα από τη σκοπιά του πολίτη, ο οποίος είναι έξω από το μαγαζί και ενοχλείται. Υπάρχει όμως και η πλευρά του εργαζομένου στο θορυβώδες κατάστημα, ο οποίος για να βγάλει το μεροκάματο, χάνει, χωρίς να το θέλει, σταδιακά την ακοή του. Συνεπώς, το πρόβλημα αγγίζει και αυτόν.
Νομική πλευρά του θέματος της Ηχορρύπανσης, Εισήγηση του Α. Γουργουλιάτου στο Φόρουμ ανάπτυξης 23/11/2013
