Νέο στάδιο του ουκρανο-ρωσικού πολέμου ορίζει η τρομοκρατική ενέργεια που στέρησε τη ζωή της 29χρονης Ντάριας Ντούγκινα, κόρης του υπερσυντηρητικού Ρώσου φιλοσόφου Αλεξάντρ Γκελγιέβιτς Ντούγκιν. Το Κρεμλίνο κατηγορεί ευθέως την ουκρανική κυβέρνηση για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της δολοφονίας της 29χρονης, η οποία έχασε τη ζωή της σε έκρηξη «παγιδευμένου» οχήματος την Κυριακή, 21 Αυγούστου, στο οποίο κατά σύμπτωση δεν επιβιβάστηκε και ο 60χρονος πατέρας της.
«Μπαμπά, αισθάνομαι πολεμιστής. Έτσι θέλω να είμαι. Δεν θέλω άλλη μοίρα. Θέλω να είμαι μαζί με τη χώρα μου, μαζί με τον λαό μου. Θέλω να είμαι στο πλευρό των δυνάμεων του φωτός». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια της 29χρονης, όπως ο ίδιος ανέφερε στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε στο πλαίσιο τελετής, παρουσία στενού κύκλου παρευρισκομένων.
Το Κρεμλίνο κατηγορεί ανοιχτά το Κίεβο για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της δολοφονίας της 29χρονης, με την ουκρανική κυβέρνηση, όπως άλλωστε αναμενόταν, να απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε εμπλοκή.
Με τις δύο πλευρές να παρουσιάζουν εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές και τη φερόμενη ως δράστης να έχει διαφύγει στην Εσθονία, θα ήταν μάλλον επισφαλές να καταφύγει κανείς σε οριστικές κρίσεις για την υπόθεση. Ωστόσο, από την εξέταση των γεγονότων και των μέχρι τώρα στοιχείων (μεταξύ άλλων, και ιδιότυπων «συμπτώσεων»), η δολοφονία της Ντάριας Ντούγκινα εγγράφεται, κατά τη γνώμη μας, σε ένα νέο επίπεδο του πολύμορφου, πλέον, πολέμου που διεξάγεται μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.
Ο μύθος περί «εγκεφάλου του Πούτιν» και το «συμπτωματικό» δημοσίευμα
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης στη συντριπτική πλειοψηφία τους έσπευσαν με πηχυαίους τίτλους να σκιαγραφήσουν το προφίλ του «εγκεφάλου του Πούτιν», παρουσιάζοντας τον Αλεξάντρ Ντούγκιν ως «γκουρού» του Ρώσου προέδρου. Αν και, ιδίως μετά το 2014, οι θέσεις του Ντούγκιν για την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας εν μέρει συνέπεσαν με τις αποφάσεις της ρωσικής κυβέρνησης, η δήθεν προσωπική σχέση επιρροής του φιλοσόφου προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ανήκουν εν πολλοίς στη σφαίρα της φαντασίας.
Ο Ντούγκιν αποτελεί κεντρική μορφή του συντηρητικού χώρου, ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ως το 1999 ως κεντρικό στέλεχος του ανοικτά εθνικοσοσιαλιστικού προσανατολισμού Εθνομπολσεβικικού Κόμματος, του οποίου η πολιτική δράση απαγορεύθηκε οριστικά το 2007, έπειτα από αλλεπάλληλες προσπάθειες της οργάνωσης να αναγνωριστεί ως νόμιμος πολιτικός φορέας. Παράλληλα με την πολιτική του δράση και την αρθρογραφία σε διάφορα έντυπα, συνεργάζεται με διάφορα πανεπιστήμια διδάσκοντας φιλοσοφία, κοινωνιολογία και διεθνείς σχέσεις, ενώ το 2002 ιδρύει το think tank της «Ευρασιατικής Κίνησης». Ακριβώς εκείνη την περίοδο αρχίζει να διαμορφώνει αυτοτελώς την ιδεολογικο-πολιτική πλατφόρμα που προέκρινε (και προκρίνει) ως σχέδιο δράσης για την ανανέωση της Ρωσίας. Επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από τη σκέψη του Ιταλού φιλοσόφου Ιούλιου Έβολα, έργα του οποίου μετέφρασε στα ρωσικά, πρότεινε την πλήρη απόσχιση της Ρωσίας από τον γεωπολιτικό και πολιτιστικό χώρο της Δύσης και την στροφή της προς τους πολιτισμούς και τα κράτη της Ασίας, στη βάση μιας «ενότητας του πνεύματος» έναντι «της παρακμής του υλιστικού πολιτισμού της Δύσης», όπως ο ίδιος αντιλαμβανόταν τη βασική τομή του διεθνούς πολιτικού συστήματος.
Αξίζει, ως ειρωνεία της Ιστορίας, να σημειωθεί η συνύπαρξη του φιλοσόφου με τον σύμβουλο του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και άτυπου επικεφαλής του «πολέμου πληροφοριών» του Κιέβου Αλεκσέι Αρεστόβιτς σε συνέδριο της Ευρασιατικής Κίνησης στη Μόσχα το 2005. Τότε, ο Αρεστόβιτς αποκάλεσε το φιλοευρωπαϊκό κίνημα διαμαρτυρίας για την επανάληψη των εκλογών, που κατέληξε στην ανατροπή του αρχικά εκλεγμένου Βίκτορ Γιανουκόβιτς και την ανάδειξη του Βίκτορ Γιουστσένκο ως προέδρου της Ουκρανίας, ως «πορτοκαλί πανώλη», αντί «επανάστασης». Στον Αλεκσέι Αρεστόβιτς θα επανέλθουμε στη συνέχεια του άρθρου.
Ο φιλόσοφος δεν δίσταζε να επικρίνει σκληρά το Κρεμλίνο όσο και τις φιλελεύθερες ελίτ της χώρας του για φιλοδυτικές «παρεκκλίσεις» που αποτελούσαν εμπόδιο στην ολοκλήρωση της «ευρασιατικής» γεωπολιτικής στροφής, ωστόσο υποστήριξε την προσάρτηση της Κριμαίας, όσο και την εκκίνηση της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης». Όπως ο ίδιος γλαφυρά περιέγραψε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΜασκόφσκιΚομσολετς» η «φωτεινή πλευρά» του Β. Πούτιν νίκησε τη «σκοτεινή» (sic), με αποτέλεσμα να ληφθεί η απόφαση για τον «πόλεμο με τις ιδέες και τις αξίες της Δύσης».
Από τα ανωτέρω τεκμαίρεται μια «αντικειμενική» σύμπτωση θέσεων μεταξύ του φιλοσόφου και της εφαρμοζόμενης πολιτικής του Κρεμλίνου, ενώ η δήθεν προσωπική σχέση καθοδήγησης ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας, του εύπεπτου και ευπώλητου των τίτλων και των δημοσιογραφικών κλισέ, καθώς, φυσικά, και των αναγκών ενός παράλληλου προς το πεδίο των μαχών επικοινωνιακού πολέμου.
Ωστόσο, ιδιαίτερη σημασία, κατά τη γνώμη μας, αποκτά βίντεο-αφιέρωμα του ουκρανικού Τύπου μόλις μία ημέρα πριν τη δολοφονία της Ντάριας Ντούγκινα, στο οποίο σκιαγραφείται το προφίλ του «εγκεφάλου του Πούτιν» και του «ιδεολόγου του ρωσικού ρατσισμού και φασισμού» (αν και ο Ντούγκιν, όπως σημειώθηκε ανωτέρω, ιδίως από τις αρχές του 2000 προέκρινε τη διάκριση των κοινωνιών υπό το πρίσμα του «πνευματισμού», παρά της καθαρά εθνοτικής/φυλετικής διάκρισης).
«Καθοδηγεί τον Πούτιν», αναφέρει ο λιτός και περιεκτικός τίτλος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύντομο βίντεο-αφιέρωμα «ανέβηκε» στο κανάλι της δημοσιογραφικής ομάδας «Γκρόσι», που συνεργάζεται με ένα από τα κεντρικότερα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας, το «Τελεκανάλ 1+1».
Δεύτερη «σύμπτωση» που αξίζει να αναφερθεί, είναι η πρόβλεψη του Αρεστόβιτς για τη δημιουργία «γεγονότων» στο εσωτερικό της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Συγκεκριμένα, σε προσωπική του ανάρτηση στο Twitter, κάλεσε τους Ουκρανούς πολίτες να μετριάσουν τις ρωσοφοβικές υπερβολές, καθώς σύντομα, κατά τη γνώμη του» θα δημιουργηθούν «γεγονότα» που θα αναδείξουν ως εφεδρεία των Ουκρανικών δυνάμεων αντιπολιτευόμενες φωνές στη Ρωσία.
«Γεγονότα», αντιπολιτευόμενες φωνές, όπερ και εγένετο η εμφάνιση του αυτοαποκαλούμενου «Εθνικού Ρεπουμπλικανικού Στρατού», της οργάνωσης που ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία της Ντούγκινα, με τη ρωσική πλευρά να αποκλείει την εκδοχή του Κιέβου και να κάνει λόγο για οργάνωση-σκιάχτρο.
Νατάλια Βοβκ: Τα μέχρι τώρα δεδομένα
Η Μόσχα επιμένει να κατηγορεί ανοικτά το Κίεβο για τη δολοφονία της Ντάριας Ντούγκινα, θεωρώντας βασική ένοχο την 43χρονη Νατάλια Βοβκ.
Η Μόσχα κάνει λόγο για πρόσωπο που υπηρετεί στις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις και, συγκεκριμένα, στο περιβόητο τάγμα Αζόφ. Η Βοβκ, σε βίντεο που δημοσίευσαν οι ρωσικές αρχές, φέρεται να εισήλθε στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως πρόσφυγας. Έχοντας αλλάξει εμφάνιση (από ξανθά, έβαψε τα μαλλιά της μελαχρινά) νοίκιασε διαμέρισμα στην ίδια πολυκατοικία με το θύμα, ενώ κυκλοφορούσε με ένα πολυτελές Mini Cooper. Είναι χαρακτηριστικό πως η ύποπτη άλλαξε τις πινακίδες του αυτοκινήτου, χρησιμοποιώντας για τις μετακινήσεις της στη Μόσχα πινακίδες του Καζακστάν. Στο δε, ασφαλιστικό συμβόλαιο εμφανίζεται ως κάτοχος μια κάτοικος του Καλίνινγκραντ, ονόματι Γιούλια Αλεξάντροβνα.
Ο πατέρας της υπόπτου, άλλωστε, μίλησε στο ρωσικό μέσο Ρία Νόβαστι και επιβεβαίωσε πως η κόρη του υπηρέτησε στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας, αλλά όχι στο τάγμα Αζόφ, όπως ισχυρίζεται η ρωσική πλευρά, ενώ σε τηλεφωνική επαφή ανέφερε στον πατέρα της πως βρίσκεται στη Λετονία.
Εξυπακούεται πως η ουκρανική πλευρά σταθερά απορρίπτει την εκδοχή του Κρεμλίνου.
Κατασκευή του «τέλειου στόχου» και ενδεχόμενη νέα φάση σύγκρουσης
Από τα ανωτέρω προκύπτει μια τεχνητή αναγωγή του Ντούγκιν ως «μέντορα» του Πούτιν, που πολύ μικρή σχέση έχει με τα πραγματικά δεδομένα. Επιχείρηση, δε, που έλαβε χώρα τόσο πριν όσο και μετά τη δολοφονία της κόρης του, η οποία παρουσιάζεται ως «ρωγμή» στην ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Βίντεο, δε, της πρωτοεμφανιζόμενης τρομοκρατικής ομάδας του «Εθνικού Ρεπουμπλικανικού Στρατού» προβάλλονται στα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης, προωθώντας μια εικόνα αποσταθεροποίησης και ύπαρξης μετώπου στα «μετόπισθεν» της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Ο φιλόσοφος δε, κατέχει περίοπτη θέση στη λίστα «Μιροτβόριετς» («Ειρηνοποιός», κατά ειρωνικό τρόπο) του Ουκρανού πολιτικού Γκεόργκι Τούκα. Η συγκεκριμένη ουκρανική ΜΚΟ, όταν δεν δημοσιεύει φωτογραφίες με πτώματα Ρώσων στρατιωτών, καταρτίζει λίστες με ονόματα αντιφρονούντων, οι οποίοι, κατά τη γνώμη των συντακτών, δρουν ως πράκτορες της Ρωσίας. Στη λίστα βρίσκεται, μεταξύ 100.000 πολιτών διαφόρων εθνοτήτων, και ο θρυλικός frontman των Pink Floyd, Roger Waters. H κόρη του εμφανίζεται πλέον στο σάιτ με την επιγραφή «εξουδετερώθηκε». Δεν είναι, άλλωστε, το πρώτο πρόσωπο της λίστας που δολοφονείται. Ο πολιτικός Ολέγκ Καλάσνικοφ και ο δημοσιογράφος Ολές Μπουζίνα βρέθηκαν επίσης δολοφονημένοι το 2015, έχοντας εισέλθει στη λίστα προγραφών του Μιροτβόρετς.
Χρονικά, εντάσσεται σε μια φάση όξυνσης του πολέμου με πλήγματα στις υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές, καθώς μπαράζ βομβιστικών ενεργειών σημειώνονται ήδη από τον Ιούλιο στην περιοχή της Κριμαίας. Οι ρωσικές αρχές σε αρκετές περιπτώσεις αναφέρουν «ατυχήματα στη φύλαξη πολεμικού υλικού», χωρίς να καταφέρνουν πειστικά να επικυρώσουν όσα διαβεβαίωναν για την ασφάλεια της Κριμαίας κατά την πρώτη φάση της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης». Ο Β. Ζελένσκι, σε διάγγελμά του δήλωσε πως η Ουκρανία θα επιχειρήσει την επιστροφή της Κριμαίας «με κάθε δυνατό μέσο», ενώ για τον επαπειλούμενο πυρηνικό όλεθρο στη Ζαπορίζια αξίωσε την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων, ενώ δέχεται την παρέμβαση της Διεθνούς Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας μόνο υπό την προϋπόθεση η αποστολή να παραμείνει στις περιοχές που ελέγχει το Κίεβο.
Ο ανελέητος βομβαρδισμός του Ντονμπάς, άλλωστε, μονοπωλεί τον ρωσικό τύπο, ενώ κάτοικοι της περιοχής και ανταποκριτές καταγγέλλουν τον διασκορπισμό ναρκών κατά πεζικού σε κατοικημένες περιοχές.
Η σημειολογία της δολοφονίας Ντούγκινα, από όποιο κέντρο και να σχεδιάστηκε και να εκτελέστηκε, είναι εμφανής: Κέντρο διεξαγωγής επιθέσεων, ενδεχομένως και «τυφλών» τρομοκρατικών ενεργειών, καθίσταται και η ρωσική πρωτεύουσα. Η δε δολοφονική έκρηξη έγινε σε μικρή από πάρκο, στο οποίο διοργανώνεται το φεστιβάλ φολκλόρ «Τραντίτσια», με τη συμμετοχή οικογενειών και, εν γένει, απλών πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Άλλωστε οι Ντούγκιν, εν αντιθέσει με αξιωματούχους και πρόσωπα της ρωσικής κυβέρνησης, κυκλοφορούσαν χωρίς προσωπική φρουρά. Όσο για την επιλογή του θύματος, ελπίζουμε να τονίστηκε επαρκώς, πως το εύρος της έννοιας «άνθρωπος του περιβάλλοντος Πούτιν» επεκτείνεται σημαντικά και περικλείει, πλέον, πρόσωπα διαφόρων ιδεολογικών αφετηριών, που εξέφρασαν υποστήριξη των ρωσικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία.
Το μέλλον θα δώσει απαντήσεις τόσο για τη δολοφονία Ντούγκινα, όσο και για τη σύνδεσή της με το ευρύτερο πλαίσιο που επιχειρήσαμε να περιγράψουμε. Τα γεγονότα, όσο και οι συνθήκες είναι διαφορετικές, δεν παύουν να ξυπνούν μνήμες από τον κύκλο τρομοκρατικών ενεργειών στο πλαίσιο του αιματηρού πολέμου της Τσετσενίας, με αποκορύφωμα τα τραγικά γεγονότα στο Θέατρο Πολιτισμού της Μόσχας το 2002. Κατά παράδοξο δε, τρόπο η λήξη του πολέμου και η σταδιακή αποκατάσταση της τάξης ήταν το πρώτο πολιτικό «λάφυρο» στα χέρια του νυν προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, πριν μία εικοσαετία…
