Αρχές Μάρτη του 2013:
«Νεκροί δύο φοιτητές από μαγκάλι στη Λάρισα, τρεις σε κώμα», «Δεν είχαν λεφτά για πετρέλαιο, δήλωσε η σπιτονοικοκυρά τους στον Αντένα».
Έξι μήνες μετά, 13 Αυγούστου, στο Περιστέρι ο 19χρονος Θανάσης Καναούτης πέφτει στο οδόστρωμα και σκοτώνεται μετά από πάλη με ελεγκτές επειδή δεν είχε εισιτήριο. Εφτά μήνες μετά, στις 18 του Σεπτέμβρη, ο 34χρονος Παύλος Φύσσας δολοφονείται από την παρακρατική ναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής στο Κερατσίνι.
Ένα χρόνο πριν:
Στις 12 Φεβρουαρίου του 2012, η μεγαλειώδης διαδήλωση στο Σύνταγμα συγκρούεται για ώρες με τις δυνάμεις καταστολήςꞏ θα σηματοδοτήσει εντούτοις το τέλος της περιόδου άμεσης-κεντρικής αντιπαράθεσης του λαού με το κράτος έκτακτης ανάγκης των μνημονίων.
Η άμπωτη των κοινωνικών αγώνων ενάντια στην αδικία και την απληστία, η ύφεση της αντιπαράθεσης από τη μεριά των υποτελών, μετατρέπεται νομοτελειακά σε φόρο αίματος. Είναι ένα μάθημα που πρέπει να κρατηθεί.
Το ασφυκτικό, και υψωμένο στον κύβο τα τρία τελευταία χρόνια της πανδημίας, θεαματικό πλαίσιο διαμόρφωσης και διαχείρισης του δημοσίου λόγου έχει φτιαχτεί ακριβώς ώστε όλα τα παραπάνω να μοιάζουν θαμμένα δεκαετίες πριν. Είναι οργανωμένο μεθοδικά έτσι ώστε να παράγει και να συντηρεί τη γενικευμένη λήθη. Το παρόν συγκροτείται με τη βία πλέον μόνο χωρικά ως ένα σύνολο εικόνων, επομένως οποιαδήποτε πολιτική σκέψη και πρακτική παραλύει μην έχοντας να πιαστεί από πουθενά.
Το αίμα όμως δεν είναι νερό και η μνήμη δεν είναι σκουπίδι. Υπάρχει μια συγκεκριμένη κοινωνική και οικονομική δομή που ζει και αναπαράγεται από το φόνο και την καταστροφή. Τον προηγούμενο χειμώνα οι νεκροί από τις «αστικές πυρκαγιές» στην Ελλάδα έφτασαν τους 72. Στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι, χωρίς να ξεχνάμε τα δύο αδέρφια 12 και 13 ετών που απανθρακώθηκαν στο Καματερό στις 14 Δεκεμβρίου. Η κερδοσκοπία πάνω στην ενέργεια από συγκεκριμένους κεφαλαιούχους φέρνει συγκεκριμένα μετρήσιμα αποτελέσματα. Αυτόν τον χειμώνα είναι ζήτημα αξιοπρέπειας η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της να μην αφήσει τη μοίρα της στις στατιστικές.
Αυτήν την αναγκαιότητα φαίνεται πως έχουν ήδη συνειδητοποιήσει οι Άγγλοι και οι Ιταλοί.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, πάνω από 1,7 εκατομμύρια νοικοκυριά στη Βρετανία σχεδιάζουν να σταματήσουν τις πληρωμές τους για θέρμανση από την 1η Οκτωβρίου. 190.000 άτομα έχουν μέχρι στιγμής υπογράψει την καμπάνια «Don’ t Pay», δηλώνοντας επώνυμα πως θα προβούν σε παύση πληρωμών από τον Οκτώβριο αν η κυβέρνηση δεν επιβάλλει την επιστροφή των τιμών ενέργειας στα επίπεδα του Απριλίου του 2021. Σύμφωνα με την καμπάνια, η παρούσα ενεργειακή κρίση έχει την αιτία της στα κερδοσκοπικά παιχνίδια με τις τιμές που κάνουν οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Την ώρα που, σύμφωνα με την οργάνωση National Energy Action, 10.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στη Μεγάλη Βρετανία από αιτίες σχετιζόμενες με την απουσία θέρμανσης (ανακοπή καρδιάς, εγκεφαλικά, βρογχίτιδα κ.ά.), οι ενεργειακοί κολοσσοί βλέπουν τα κέρδη τους να απογειώνονται. Η ΒP τριπλασίασε τα έσοδά της φέτος φτάνοντας τα 8,2 δισ., ενώ η Shell ανακοίνωσε τον Ιούλιο ρεκόρ κερδών με 11,3 δισεκατομμύρια λίρες. Την ίδια ώρα, η National Grid, που ελέγχει τις υποδομές μεταφοράς ενέργειας σε όλη τη χώρα, έχει αύξηση 107% των κερδών προ φόρων και η εταιρεία φυσικού αερίου Centrica πενταπλασίασε τα κέρδη της σε σχέση με πέρυσι.
Για το βρετανικό κίνημα «Δεν πληρώνω», η κίνηση της πρωθυπουργού Λιζ Τρας την προηγούμενη εβδομάδα να επιβάλλει πλαφόν στους ετήσιους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών προσλήφθηκε ως μια πρώτη νίκη και ως απότοκο της πίεσης που έχει ήδη ασκήσει το πλήθος των μέχρι στιγμής υπογραφών. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, το ανώτατο όριο των 2.500 λιρών συνεχίζει να κινείται σε ύψη ρεκόρ και δεν είναι διαχειρίσιμο από τα νοικοκυριά. Θεωρούν επίσης πως, στην πραγματικότητα, οι κινήσεις των Τόρηδων μόνο στόχο έχουν τη «διάσωση» των ενεργειακών κολοσσών μέσω της τροφοδότησής τους με φρέσκο κρατικό χρήμα. Η προπαγάνδα τους για τις πανεθνικές πολύμορφες κινητοποιήσεις που θα λάβουν χώρα την 1η του Οκτώβρη συνεχίζεται.
Στην Ιταλία, μία από τις πιο ισχυρές ενώσεις καταναλωτών ανακοίνωσε μία ανάλογη καμπάνια με βασικό σύνθημα «Θα πληρώσουμε όταν μπορέσουμε», καλώντας τα νοικοκυριά να πληρώνουν μόνο το 20% των λογαριασμών ενέργειας, ενημερώνοντας τους παρόχους με ειδικό κείμενο-φόρμα που υπάρχει στο σάιτ της. Σύμφωνα με την ένωση «Codacons», ο επικείμενος διπλασιασμός των τιμών ενέργειας έρχεται να απειλήσει την ίδια την επιβίωση των οικογενειών και δεν επιτρέπει «στον εργαζόμενο και την οικογένεια να διασφαλίσει μια ελεύθερη και αξιοπρεπή ύπαρξη» όπως ορίζεται στο άρθρο 36 του ιταλικού Συντάγματος. Πρόκειται για μια πρώτη κίνηση, η οποία, σε αντίθεση με τη βρετανική περίπτωση, δεν εντάσσεται σε έναν ευρύτερο προσανατολισμό ούτε έχει την αφετηρία της σε μια πολιτική ανάλυση και στράτευση. Εντούτοις, αποτελεί μια «τροχιοδεικτική» βολή για τις εξελίξεις του φετινού χειμώνα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση, και ενάντια στο διαρκές καθημερινό πραξικόπημα που έχει ως στόχο την κοινωνική μνήμη, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως ανάλογες πρακτικές άνθησαν και παλιότερα στην Ευρώπη. Το 1967, στη γειτονιά Magliana της Ρώμης, περίπου 2.000 οικογένειες αποφάσισαν συντονισμένα να μειώσουν στο μισό το ενοίκιό τους, κίνηση που τροφοδότησε σύντομα ανάλογες πρακτικές στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στις παροχές ηλεκτρικού και τηλεφώνου. Στη Μεγάλη Βρετανία η άδικη οριζόντια φορολογία του «poll tax» που εισήγαγε η Μάργκαρετ Θάτσερ το 1987 αντιμετωπίστηκε με οργανωμένη και πολύμορφη πολιτική ανυπακοή. Συνολικά 18 εκατομμύρια πολιτών αρνήθηκαν να πληρώσουν τον φόρο.
Το σίγουρο είναι ότι η προκλητική κερδοσκοπία συγκεκριμένων μερίδων του κεφαλαίου αντλεί τη «νομιμοποίησή» της ακριβώς από την αδράνεια των πολιτών που υφίστανται τις επιπτώσεις της. Αποτελεί άμεση αναγκαιότητα να μπει ένα τέλος σε αυτήν την άναρχη αντικοινωνική κερδοφορία με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο.
