Μπορεί το πλαίσιο λειτουργίας του τμήματος των δελφινιών στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο να έχει απασχολήσει μέχρι και αναρμόδια, σύμφωνα τουλάχιστον με το Πάρκο, υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, ωστόσο το κύμα αντιδράσεων που εξήγειρε η οικογενειακή επίσκεψη του υπουργού Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη, στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο το πρωί του Σαββάτου, φαίνεται πως κατευθύνεται περισσότερο στο ζήτημα της αδειοδότησης ή μη του χώρου. Την ίδια ώρα, αναπάντητο μένει για ακόμη μία φορά τι σημαίνει για μια δημοκρατία του 2022 το γεγονός ότι το συγκεκριμένο πλαίσιο υφίσταται εν γένει, και εν προκειμένω στη χώρα που μια δεκαετία πριν έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη και η δεύτερη στον κόσμο που απαγόρευσε δια νόμου το τσίρκο με ζώα.
Ο ίδιος ο υπουργός, κληθείς να τοποθετηθεί σχετικά κατά την παρουσία του σε εκπομπή της ΕΡΤ, υπερασπίστηκε την επιλογή του, καταφεύγοντας σε υπεραπλουστεύσεις και γενικόλογες συγκρίσεις, την ώρα που επικαλούταν την ύπαρξη αντίστοιχων πάρκων στο εξωτερικό και τις «χιλιάδες κόσμου» που βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στον χώρο.
«Να κρατούνται υπό αυτές τις συνθήκες, σας βρίσκει σύμφωνο;»
Η απάντηση είναι προφανής, φυσικά και οι συνθήκες αυτές βρίσκουν σύμφωνο τον υπουργό, διαφορετικά δεν θα είχε αποφασίσει να περάσει με την οικογένειά του το πρωινό του Σαββάτου σε χώρο όπου, μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον, εγκλωβισμένα ζώα διατίθενται ως θέαμα προς τέρψη της «τσέπης» του Πάρκου και όσων βαυκαλίζονται ότι πρόκειται για επιχειρηματικό εγχείρημα εκπαίδευσης σχετικά με τα ζώα της άγριας φύσης.
Ωστόσο ο Αδ. Γεωργιάδης δεν απάντησε αυτό. Αντιθέτως, προτίμησε να «πετάξει το μπαλάκι» σε παπαγάλους και καρδερίνες, ρωτώντας ειρωνικά τη δημοσιογράφο «οι παπαγάλοι πρέπει να είναι κλεισμένοι μέσα σε ένα κλουβί; Να τους έχουμε; Οι καρδερίνες; Πρέπει να είναι σε ένα κλουβί;». Και την ώρα που η ίδια προσπαθούσε να αρθρώσει ότι κατά την άποψή της όλα τα πλάσματα πρέπει να βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον, ο υπουργός πέρασε στην επόμενη γενίκευση, φέρνοντας τη λογική υπερθεάματος του Αττικού Πάρκου απέναντι στο κίνημα του αντισπισισμού, και προσπαθώντας να εκτρέψει τη συζήτηση προχώρησε σε αναφορές για επιθέσεις σε κρεοπωλεία και μελίσσια.
Κατά την πάγια τακτική του, μάλιστα, ισχυρίστηκε ότι δεν πρόκειται για ελληνική πραγματικότητα, καθώς ο ίδιος, όπως είπε, έχει παρακολουθήσει αντίστοιχα «σόου» (λέξη την οποία διόρθωσε στη συνέχεια αναφερόμενος σε «εικόνες») και σε πόλεις της Αυστραλίας και των ΗΠΑ, ενώ επικαλέστηκε την δυνατότητα επαφής με την άγρια ζωή που κατά την κρίση του δίνει το Πάρκο, σημειώνοντας σε έντονο ύφος πως «το συγκεκριμένο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, το οποίο παρεμπιπτόντως είχε πάρα πολύ κόσμο, χιλιάδες κόσμου, δίνει την ευκαιρία σε πολλούς ανθρώπους να δουν από κοντά ζώα που δεν μπορούν να τα δουν στην Ελλάδα, καλώς η κακώς».
Σημειώνεται ότι στα τέλη Ιουνίου το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο προχώρησε σε «αναγκαία εξουδετέρωση» ενός alpha male χιμπατζή, παρουσιάζοντας μάλιστα την θανατωση χιμπατζήδων με ανεβασμένη αδρεναλίνη ως μονόδρομο. Όπως ισχυρίστηκε «οι χιμπατζήδες ανήκουν στην κόκκινη και πιο υψηλή κατηγορία επικινδυνότητας, για αυτό και σύμφωνα με τα πρωτόκολλα ασφαλείας και την εκτίμηση κινδύνου από τους παρόντες και αρμόδιους κτηνιάτρους, που βλέπουν την συμπεριφορά του ζώου, προβλέπεται η εξουδετέρωσή τους».
Η «αναγκαστική» θανάτωση του άγριου ζώου στις 25 Ιουνίου δεν ήταν η πρώτη για το Πάρκο, όπως επισημαίνεται σε σχετικό δημοσίευμα, με αφορμή τις αποφάσεις της διοίκησης στην περίπτωση του χιμπατζή. Κατά τη διάρκεια του 2022 κατέρρευσε οροφή με αποτέλεσμα να φύγουν 40 εξωτικά πουλιά, ενώ το 2018 θανατώθηκαν δυο ιαγουάροι, και στο δελφινάριο έχουν βρεθεί νεκρά 6 δελφίνια.
Κόλαφος υπηρεσίας υπό τον Βορίδη με ερωτηματικά περί αρμοδιότητας και ανακρίβειες
Επιδεικνύοντας εξαιρετική ταχύτητα, η Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς, η οποία σημειώνεται πως τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εσωτερικών και του Μάκη Βορίδη, ανακοίνωσε την Κυριακή πως επικοινώνησε με την ΕΛ.ΑΣ., προκειμένου «να πράξει τα δέοντα μετά τη δημοσιοποίηση οπτικοακουστικού υλικού με δελφίνια που φαίνεται να συμμετέχουν σε παράσταση κατά παράβαση του κανονιστικού πλαισίου 4830/2021 και μάλιστα σε δελφινάριο του οποίου έχει ανακληθεί η άδεια από το 2020».
Πράγματι, η άδεια που αφορά στη λειτουργία των εγκαταστάσεων για τα δελφίνια μπορεί να ανακλήθηκε με απόφαση του 2020 (υπ.αριθμ. 210618/13-03-2020), ωστόσο, όπως απαντά το ίδιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) σε σχετικό ερώτημα που είχε θέσει τον Απρίλιο του 2021 η βουλεύτρια του ΜέΡΑ 25, Μαρία Απατζίδη, το ίδιο έτος η Περιφέρεια Αττικής με νέα απόφασή της (υπ.αριθμ. 433345/24-06-2020) ενέκρινε την επαναλειτουργία του συγκεκριμένου τμήματος.
Στην απάντησή του, μάλιστα, το ΥΠΕΝ επισημαίνει ότι η άδεια από την Περιφέρεια δόθηκε «υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εκτελείται κανενός είδους διαδραστικό πρόγραμμα ή/και εκπαιδευτική παρουσίαση με την συμμετοχή δελφινιών παρουσία κοινού και δεν θα υπάρχει καμία ανακοίνωση προγράμματος δραστηριοτήτων των δελφινιών συμπεριλαμβανομένου και του ταΐσματος αυτών, είτε σε έντυπη μορφή είτε σε ηλεκτρονική, που να παραπέμπει σε προσέλευση κοινού».
Ενδιαφέρον προκαλεί, ωστόσο, το γεγονός ότι η Ειδικη Γραμματεία, παρά το γεγονός ότι έσπευσε όπως είχε καθήκον, να καταδικάσει το γεγονός, φαίνεται πως δεν γνώριζε τα σχετικά με την εκ νέου αδειοδότηση του συγκεκριμένου τμήματος. Ανακοίνωση του Πάρκου μάλιστα αφήνει έκθετη την Γραμματεία, σημειώνοντας πως παρά το γεγονός ότι η υπεύθυνη έλαβε γνώση της άρσης της ανάκλησης, αυτό δεν ανέστειλε την σχετική αναφορά στην ανάρτηση της υπηρεσίας, στην οποία μάλιστα ο Άδ. Γεωργιάδης δεν κατονομάζεται. «Εάν την είχε λάβει υπόψη, ενδεχομένως θα διατηρούσε επιφύλαξη πέραν των άλλων και ως προς την αρμοδιότητά της για το κανονιστικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται καθώς τα δελφίνια δεν αποτελούν ζώα συντροφιάς» αναφέρει το Πάρκο.
Αττικό Πάρκο σε γραμμή Γεωργιάδη
Την ίδια ώρα, η παράνομη συμμετοχή των δελφινιών σε δρώμενα, για την οποία εγκαλείται από την Κυριακή το Αττικό Πάρκο, λόγω του ίδιου του πλαισίου και της λειτουργίας που του έχει επιτραπεί, είναι εύκολα αμφισβητήσιμη, όπως επιχειρεί να αποδείξει μέσω της ίδιας ανακοίνωση το Πάρκο.
Συγκεκριμένα, η διοίκηση του Πάρκου ισχυρίζεται ότι «ο χώρος των θαλάσσιων θηλαστικών έχει διαμορφωθεί σε ένα ανοιχτό επισκέψιμο χώρο όπως ακριβώς και με όλους τους υπόλοιπους χώρους των ζώων που φιλοξενούνται στο Πάρκο μας. Οι φροντιστές τους εκτελούν τις ίδιες ρουτίνες απαραίτητες για την ευζωία τους και κατά τη διάρκεια των ταϊσμάτων των ζώων όπως ακριβώς συνέβαινε την περίοδο που ο χώρος των θαλάσσιων θηλαστικών δεν ήταν προσβάσιμος στο κοινό».
«Επί της ουσίας στον χώρο των δελφινιών και σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας Αττικής, δε διεξάγονται πλέον εκπαιδευτικές παρουσιάσεις, έχουν απομακρυνθεί οι κερκίδες και δεν υπάρχουν παρουσιάσεις από τους φροντιστές προς το κοινό, ούτε μεγαφωνικές εγκαταστάσεις ή οποιοδήποτε άλλο μέσο που μπορεί να παραπέμπει σε παρουσίαση, ενώ προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν ανακοινώνονται ούτε οι ώρες ταΐσματος των συγκεκριμένων ζώων» υποστηρίζεται επίσης στην ανακοίνωση.
Στην ίδια γραμμή είχε κινηθεί το πρωί της Δευτέρας και ο υπουργός Ανάπτυξης, ερωτηθείς σχετικά με τα δρώμενα στα οποία, από την ανάρτησή του στο facebook, φέρεται να συμμετέχουν τα δελφίνια.
– Συμφωνείτε εσείς με το να υπάρχουν τα δελφίνια και να δίνουν τέτοιες παραστάσεις υπό αυτές τις συνθήκες; Τα όποια ζώα;
– Δεν ήταν παράσταση αυτό που είδαμε εμείς, περπατάει ο κόσμος, ούτε ειδικό εισιτήριο υπάρχει, ούτε τίποτα, τα δελφίνια είναι εκεί.
Πράγματι, τα δελφίνια βρίσκονται εκεί, και η όποια παράσταση, ειδικά αφότου ξηλώθηκαν οι κερκίδες που υπήρχαν παλαιότερα στον χώρο, παρουσιάζεται ως μέρος της καθημερινής τους φροντίδας από το προσωπικό του Πάρκου. Άλλωστε, για όσους απολαμβάνουν τις επισκέψεις σε κάθε αντίστοιχο χώρο, «παράσταση» αποτελεί και μόνο η ύπαρξη των ζώων αυτών στο συγκεκριμένο καθεστώς αιχμαλωσίας. Όταν είναι διατεθειμμένοι να καταβάλλουν χρήματα για να δουν εγκλωβισμένα πλάσματα να ξυπνάνε, να τρώνε, να κινούνται και ακόμη και να παλεύουν να κοιμηθούν σε δημόσια θέα, το χορευτικό θέαμα συγχρονισμένων δελφινιών, αποτελεί τουλάχιστον αξιοσημείωτο δρώμενο.
Άλλωστε, η ουσιώδης διαφορά του Αττικού Πάρκου με τα καταφύγια έγκειται στο οικονομικό όφελος που αποκομίζει το Πάρκο με πρόσχημα την επαφή και εκπαίδευση πολιτών σχετικά με την άγρια φύση, παρουσιάζοντας ως ευχάριστο τον αγώνα ζώων που ανήκουν σε κλίματα παντελώς άγνωστα στα ελληνικά δεδομένα να επιβιώσουν στις συνθήκες που επιβάλλει ο περιορισμός τους σε μια έκταση των Σπάτων.
Την ώρα που η πρόσβαση σε κάθε πληροφορία είναι εξαιρετικά άμεση και τα σχολικά βιβλία περιέχουν αμέτρητες πληροφορίες ακόμη και για τα ζώα της άγριας δύσης, οποιοδήποτε επιχείρημα υπέρ της διατήρησης ζώων σε αιχμαλωσία για «να τα δούμε από κοντά» δεν υπακούει παρά στην αναζήτηση ενός υπερθεάματος, εγείροντας ερωτήματα για το κατά πόσο η χώρα βρίσκεται πραγματικά μακριά από την λογκή του τσίρκου, τα οποία απαγορεύτηκαν το 2012, με την Ελλάδα να αποτελεί την πρώτη χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο που προχώρησε σε αντίστοιχο μέτρο για την προστασία των ζώων.
Παρομοίως καταρρέει και το επιχείρημα της εκπαίδευσης, καθώς όπως πολύ εύστοχα σημειώνεται στον ιστότοπο της οργάνωσης PETA (People for the Ethical Treatment of Animals) μετά τη θανατωση καμηλοπάρδαλης σε ζωολογικό πάρκο της Κοπεγχάγης, «το να παρουσιάζεις σε παιδιά ζώα που βαριούνται, έχουν κατάθλιψη και περιφέρονται νευρικά στους περιφραγμένους χώρους τους, δεν προσφέρει καμία απολύτως ενημέρωση για την άγρια ζωή. Φανταστείτε να πηγαίνατε τα παιδιά σας σε φυλακή, για να τα διδάξετε για την ανθρώπινη συμπεριφορά».
Πέρα από το κρίσιμο ζήτημα της όποιας κανονιστικής παράβασης, ένα ερώτημα παραμένει κομβικό και επίμονο: σε ποια κοινωνία η ανθρώπινη διασκέδαση μπορεί ακόμη να προκύπτει από την αιχμαλωσία και κατ’ επέκταση την υποβολή σε βασανισμό (ή και ενίοτε τη θανάτωση) πλασμάτων.
