Συμφωνία επιτεύχθηκε μεταξύ των αντιπροσωπειών Κοσόβου και Σερβίας σχετικά με το ακανθώδες ζήτημα των πινακίδων των οχημάτων. Η συμφωνία αυτή που επιτεύχθηκε στο «και πέντε» φαίνεται να εκτονώνει την κρίση που είχε δημιουργηθεί. Ως αποτέλεσμα της συμφωνίας, οι σερβικές αρχές θα πάψουν να εκδίδουν πινακίδες σερβικού τύπου στις περιοχές του βορείου Κοσόβου και οι Κοσοβάροι δεν θα ασκήσουν κυρώσεις εναντίον των ήδη υπαρχουσών.
Ας μη μας ξεγελάει το εκ πρώτης όψεως μικρό διακύβευμα. Οι δραματικές δηλώσεις του προέδρου της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς ομολογούν πως βρεθήκαμε ένα βήμα πριν από την ανάφλεξη στο Κόσοβο. Στην ουσία το ζήτημα των πινακίδων είναι ένα από τα πεδία που κρίνεται το επίπεδο αναγνώρισης μεταξύ των δύο οντοτήτων.
Στο βόρειο Κόσοβο, γύρω από τη Μιτρόβιτσα υπάρχει σερβική μειονότητα, η οποία είναι και πλειοψηφούσα σε αυτή την περιοχή. Οι κάτοικοι της περιοχής σε πολλά επίπεδα αρνούνται τη δικαιοδοσία των κοσοβάρικων αρχών και συνεχίζουν να βλέπουν εαυτούς ως πολίτες της Σερβίας. Ως εκ τούτου, συνεχίζουν να κυκλοφορούν με πινακίδες που έχουν εκδοθεί από τις σερβικές αρχές. Η κίνηση του Κοσόβου να πάψει να αναγνωρίζει αυτές τις πινακίδες και να απαιτήσει την επαναταξινόμηση των οχημάτων με κοσοβάρικες πινακίδες ουσιαστικά πίεζε στο να αναγκαστούν οι Σέρβοι του βόρειου Κοσόβου να αναγνωρίσουν την εξουσία της Πρίστινας.
Η Σερβία, που είναι η μόνη χώρα των Βαλκανίων που παραμένει τρόπον τινά σύμμαχος της Μόσχας, βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Πιθανή αποδοχή των απαιτήσεων του Κοσόβου θα έθετε προηγούμενο οιονεί αναγνώρισης αυτής που η ίδια θεωρεί μια αποσχισθείσα επαρχία και θα θεωρούταν προδοσία προς τους Σέρβους του Κοσόβου αλλά και την ίδια τη Σερβία. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Πρίστινα τράβηξε το σχοινί μέχρι σχεδόν να σπάσει, θεωρώντας πως ο χρονισμός είναι υπέρ της. Αλλά ταυτόχρονα ώθησε και τη Σερβία στα άκρα, καθώς μη θέλοντας να φανεί ενδοτικός, ο Βούτσιτς έθεσε το σερβικό στράτευμα σε κατάσταση ετοιμότητας, απειλώντας πρακτικά με επέμβαση, αν οι κοσοβάρικες αρχές προσπαθήσουν να επιβάλουν στους Σέρβους της Μιτρόβιτσα την αλλαγή των πινακίδων.
Να θυμίσουμε πως μερικούς μήνες πριν είχαμε ξαναβρεθεί στο σημείο μηδέν, με δυνάμεις και των δυο πλευρών να σπεύδουν στο βόρειο Κόσοβο και μάλιστα να στήνονται οδοφράγματα από Σέρβους και να ακούγονται πυροβολισμοί. Τότε με παρέμβαση της Ε.Ε. και των ΗΠΑ οι δύο χώρες είχαν συμφωνήσει σε δίμηνη παράταση για περαιτέρω διπλωματικές διαβουλεύσεις, η οποία και έληξε πριν από τρεις μέρες. Συνεπώς, αν δεν επερχόταν συμφωνία, οι κοσοβάρικες αρχές σε πρώτη φάση θα επέδιδαν πρόστιμα 150 ευρώ σε οδηγούς με σερβικές πινακίδες. Σε μια Μιτρόβιτσα που τις τελευταίες ημέρες είναι σημαιοστολισμένη με σημαίες της Σερβίας μια τέτοια ενέργεια θα οδηγούσε σχεδόν σίγουρα σε ανάφλεξη, γεγονός για το οποίο είχε μιλήσει ανοιχτά ο Σέρβος πρόεδρος.
Η επίτευξη της συμφωνίας πρέπει να πιστωθεί εν μέρει στην ΕΕ, που σε μια σπάνια στιγμή διπλωματικής επιτυχίας κατάφερε να πείσει τις δύο πλευρές για μια συμβιβαστική λύση. Ο Ζοζέπ Μπορέλ, άλλωστε, έσπευσε να πανηγυρίσει την επίτευξή της μέσω twitter. Βέβαια οι ευχαριστίες προς την αμερικάνικη πλευρά μάλλον θέτουν τα πράγματα στη σωστή τους βάση. Διότι, μπορεί η Ε.Ε. να είχε χίλιους λόγους να μην θέλει μια νέα ανάφλεξη στα Δυτικά Βαλκάνια εν μέσω ρωσο-ουκρανικού πολέμου, ενεργειακής κρίσης, πληθωρισμού, οριακής ύφεσης, κ.ο.κ., αλλά ήταν οι Η.Π.Α. αυτές που ανάγκασαν το πρωθυπουργό του Κοσόβου, Αλμπίν Κούρτι να δεχθεί την πρόταση των διαπραγματευτών. Φαίνεται πως ούτε η Ουάσιγκτον επιθυμεί νέες φασαρίες στα Βαλκάνια, ειδικά από τη στιγμή που θεωρεί πως ελέγχει σχεδόν εξολοκλήρου την περιοχή.
Σχετικά με τη συμφωνία καθαυτή, θα έλεγε κανείς πως είναι ένα ακόμα βήμα προς την αμοιβαία αναγνώριση. Η μη έκδοση από εδώ και στο εξής πινακίδων με σερβικά διακριτικά σημαίνει πως σταδιακά όλα τα οχήματα που κυκλοφορούν εντός του Κοσόβου θα έχουν κοσοβάρικες πινακίδες. Μπορεί η διαδικασία αυτή να έχει πισωγυρίσματα και να προχωρά πολύ αργά, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για οποιονδήποτε ηγέτη της Σερβίας να σερβίρει στον σερβικό λαό το πιάτο της πλήρους αναγνώρισης, αλλά de facto και οι δύο πλευρές γνωρίζουν πως βρίσκονται εκεί.
Οικονομικά το Κόσοβο παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από το Βελιγράδι και η οικονομική συνεργασία είναι επωφελής και για τις δύο πλευρές. ενώ παράλληλα η προοπτική της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον και για τους δύο.
Βέβαια τα πεδία εντάσεων κάθε άλλο παρά έχουν εξαλειφθεί. Μένει, παραδείγματος χάρη, να δούμε το τι θα γίνει με τους βουλευτές της «Σερβικής Λίστας», του κοινού εκλογικού μορφώματος της σερβικής μειονότητας που παραιτήθηκαν ομαδικώς από το κοσοβάρικο κοινοβούλιο, αλλά και με τους Σέρβους υπαλλήλους της αστυνομίας της περιοχής της Μιτρόβιτσα, οι οποίοι επίσης παραιτήθηκαν ομαδικά από τις θέσεις τους. Παρόλα αυτά, είναι σαφές πως μια μεγάλη κρίση αποφεύχθηκε. Το Κοσμοδρόμιο θα παρακολουθεί από κοντά για νεότερες εξελίξεις.
