Η αστυνομία της Κολομβίας χρησιμοποίησε σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση, βασανιστήρια και εξαναγκαστική γύμνωση για να στοχεύσει γυναίκες και άτομα LGBTIQ+ καθώς κατέστειλε ένα πανεθνικό κύμα διαδηλώσεων το 2021, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.
Οι αστυνομικές μονάδες καταστολής των ταραχών διέπραξαν εκατοντάδες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με βάση το φύλο ως απάντηση στις διαδηλώσεις, αποκάλυψε η έρευνα της Αμνηστίας.
Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία, τουλάχιστον 28 άνθρωποι υπέστησαν σεξουαλικές επιθέσεις από αστυνομικούς κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων ενάντια στη διακυβέρνηση του τέως δεξιού προέδρου Ιβάν Ντούκε, από την 28η Απριλίου ως την 30ή Ιουνίου 2021.
«Έχοντας τεκμηριώσει σε βάθος 28 από αυτά τα περιστατικά, είναι σαφές ότι η βία με βάση το φύλο ήταν ένα εργαλείο καταστολής που χρησιμοποίησε η εθνική αστυνομία για να τιμωρήσει όσους τολμούσαν να μιλήσουν και να διαμαρτυρηθούν», δήλωσε η Ανιές Καλαμάρ, γενική γραμματέας της Αμνηστίας.
Η έκθεση της Αμνηστίας απηχούσε έρευνες από τοπικές ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένου του Temblores, μιας οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έδρα την Μπογκοτά, η οποία διαπίστωσε ότι οι αστυνομικοί είπαν ρητά στις γυναίκες ότι έπρεπε να είχαν μείνει στην κουζίνα αντί να εκφράζουν τις πολιτικές τους απόψεις στους δρόμους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι γυναίκες χωρίστηκαν από άνδρες διαδηλωτές, οδηγήθηκαν σε σκοτεινά κτίρια μακριά από αστυνομικά κέντρα και βιάστηκαν από ομάδες αστυνομικών, διαπίστωσε το Temblores.
Ο καταλύτης για την εθνική απεργία του 2021 ήταν μια βαθιά αντιδημοφιλής φορολογική μεταρρύθμιση, αλλά το κίνημα αναπτύχθηκε μετά από μια σκληρή απάντηση της αστυνομίας στις ειρηνικές διαδηλώσεις.
Η αστυνομική βαρβαρότητα πυροδότησε ένα κύμα δυσαρέσκειας που εξαπλώθηκε γρήγορα σε πόλεις από τον Ατλαντικό έως τις Άνδεις και δημιούργησε ένα κίνημα δημόσιας αντιπολίτευσης πρωτοφανούς κλίμακας τις τελευταίες δεκαετίες.
Παρά την απόσυρση της φορολογικής μεταρρύθμισης, η δημόσια αναταραχή συνεχίστηκε για μήνες, και πυροδοτήθηκε από την οργή για τους πυροβολισμούς ανθρώπων από την αστυνομία με σκοπό να διαλύσει τα πλήθη, τον ξυλοδαρμό διαδηλωτών και την αδιάκριτη χρήση πλαστικών σφαιρών και δακρυγόνων.
Τουλάχιστον 38 άμαχοι σκοτώθηκαν από κρατικές δυνάμεις –οι περισσότεροι από πυροβολισμούς– σύμφωνα με το γραφείο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κολομβία.
Εκατοντάδες άλλοι συνελήφθησαν αυθαίρετα από τις δυνάμεις ασφαλείας, οι οποίες συχνά εκτόξευαν δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ σε σπίτια και επιχειρήσεις όπου η χρήση τους είναι παράνομη, δήλωσε το Temblores, η οργάνωση που συνεισέφερε δεδομένα στην έκθεση της Αμνηστίας.
Οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν την κάλυψη της νύχτας για να πραγματοποιήσουν αντίποινα κατά των διαδηλωτών, απαγάγοντας και χτυπώντας τους στις γειτονιές της περιοχής τους, είπε η Λίνα Πόρρας, ερευνήτρια στο Τεμπλόρες.
Η βία λόγω φύλου από την αστυνομία τρομοκρατούσε τους ανθρώπους να μείνουν στο σπίτι, αλλά ήταν επίσης μια εκδήλωση των συντηρητικών απόψεων για το φύλο από την αστυνομία, πρόσθεσε η Πόρρας.
«Αυτά δεν ήταν μεμονωμένα περιστατικά, αυτή ήταν μια πατριαρχική θεσμική απάντηση από τις δυνάμεις δημόσιας ασφάλειας που βλέπουν τα γυναικεία σώματα ως αντικείμενα πειθαρχίας, τρόπο προβολής εξουσίας και αντικείμενο σεξουαλικής βίας», λέει η Πόρρας.
Η Αμνηστία έλαβε εκατοντάδες αναφορές για βία λόγω φύλου σε μεγάλες πόλεις, αλλά είχε μόνο την ικανότητα να διερευνήσει πλήρως τις 28.
«Αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου για τη σεξουαλική βία», είπε ο Καλαμάρ. «Δεν μιλάμε για ένα μικρό αριθμό περιστατικών, μιλάμε για ένα μοτίβο».
Οι κρατικές δυνάμεις στόχευσαν επίσης Αφρο-Κολομβιανές και Ιθαγενείς κοινότητες, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άτομα LGBTIQ+ και δημοσιογράφους σε αντίποινα για την αμφισβήτηση των κοινωνικών κανόνων φύλου, κατέληξε η έκθεση της Αμνηστίας.
Παρά τις εκκλήσεις του ΟΗΕ και άλλων διεθνών παρατηρητών να εγγυηθούν ότι οι ένοχοι για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα λογοδοτήσουν, το δικαστικό σύστημα της Κολομβίας απέτυχε να διερευνήσει επαρκώς τις εκθέσεις, ανέφερε η Αμνηστία.
Μόνο μία υπόθεση, που αφορούσε τον βιασμό μιας νεαρής γυναίκας από δύο άνδρες αστυνομικούς, έχει προσαχθεί στο δικαστήριο και είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή τους και όχι την ποινική δίωξη. Πολλοί επιζώντες σεξουαλικής βίας δεν υπέβαλαν αναφορές από φόβο ότι θα οδηγούσε σε αντίποινα από τα θύματα τους.
Η εκτεταμένη αστυνομική βία κατά τη διάρκεια της εθνικής απεργίας του 2021 ενθάρρυνε εκ νέου τις εκκλήσεις για αναθεώρηση των δυνάμεων ασφαλείας της Κολομβίας. Οι επικριτές λένε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας σχηματίστηκαν για να αντιμετωπίσουν τις κομμουνιστικές εξεγέρσεις και δεν είναι καλά εξοπλισμένες για να διαχειριστούν ευαίσθητες καταστάσεις δημόσιας τάξης.
Το 2019, μια πλαστική σφαίρα που εκτοξεύτηκε από κοντινή απόσταση από την αστυνομία κατά των ταραχών σκότωσε τη 18χρονη Dilan Cruz, προκαλώντας εθνική οργή.
«Πρέπει να αναθεωρήσουμε τις δημόσιες δυνάμεις και τη στρατιωτική τους δυναμική που βλέπει τους διαδηλωτές ως εσωτερικούς εχθρούς», είπε η Πόρρας.
Η κυβέρνηση του Γκουστάβο Πέτρο είναι η πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην ιστορία της Κολομβίας και έχει προτείνει δύο αστυνομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά βρίσκονται στην αρχική φάση της συζήτησης στο Κογκρέσο.
«Πρέπει να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ μιας στρατιωτικής επιχείρησης και μιας αστυνομικής επιχείρησης και ειλικρινά, τα όρια είναι πολύ θολά αν υπάρχουν», είπε η Ανιές Καλαμάρ.
«Μια δύναμη ασφαλείας που είναι σχεδόν αποκλειστικά κατασταλτική δεν έχει θέση σε μια δημοκρατική κοινωνία και πρέπει να μεταρρυθμιστεί», πρόσθεσε η γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
