Το Περού ανακοίνωσε σε εθνικό επίπεδο κατάσταση έκτακτης ανάγκης την Τετάρτη, παραχωρώντας στην αστυνομία ειδικές εξουσίες και περιορίζοντας τις ελευθερίες, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος συνάθροισης, μετά από μια εβδομάδα φλογερών διαδηλώσεων που άφησαν νεκρούς τουλάχιστον οκτώ.
Οι διαμαρτυρίες πυροδοτήθηκαν από την εκδίωξη του πρώην προέδρου Πέδρο Καστίγιο στις 7 Δεκεμβρίου σε ψηφοφορία μομφής. Ο Καστίγιο, o αριστερός πρόεδρος που εξελέγη το 2021, συνελήφθη αφού προσπάθησε να διαλύσει το Κογκρέσο του έθνους των Άνδεων, την τελευταία από μια σειρά πολιτικών κρίσεων που αντιμετώπισε ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χαλκού στον κόσμο τα τελευταία χρόνια.
Οι εισαγγελείς την Τετάρτη δήλωσαν ότι ζητούν 18 μήνες προφυλάκιση για τον Καστίγιο, ο οποίος έχει κατηγορηθεί για εξέγερση και συνωμοσία. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Περού συνεδρίασε για να εξετάσει το αίτημα, αλλά αργότερα ανέστειλε τη συνεδρίαση μέχρι την Πέμπτη.
Η πρώην αντιπρόεδρος του Καστίγιο, Ντίνα Μπολουάρτε, ορκίστηκε μετά την απομάκρυνσή του και η προεδρία της έχει διχάσει άλλους ηγέτες της Λατινικής Αμερικής.
Η πολιτική αναταραχή έχει πυροδοτήσει οργισμένες και μερικές φορές βίαιες διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα των Άνδεων, ειδικά στις αγροτικές περιοχές και τις περιοχές εξόρυξης που ώθησαν τον πρώην αγρότη και δάσκαλο στο γραφείο τον περασμένο Ιούλιο.
Οκτώ άνθρωποι, κυρίως έφηβοι, έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με την αστυνομία, δήλωσαν οι αρχές. Τουλάχιστον έξι ήταν θύματα πυροβολισμών, σύμφωνα με οργανώσεις για τα δικαιώματα. Οι διαδηλωτές έχουν αποκλείσει αυτοκινητόδρομους, έβαλαν φωτιές σε κτίρια και εισέβαλαν σε αεροδρόμια.
«Συμφωνήσαμε να κηρύξουμε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη τη χώρα, λόγω βανδαλισμών και βίας», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Άμυνας του Μπολουάρτε, Αλμπέρτο Οταρόλα.
«Αυτό απαιτεί μια σθεναρή απάντηση από την κυβέρνηση», είπε, προσθέτοντας ότι θα σήμαινε την αναστολή ορισμένων ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του συνέρχεσθαι και της ελευθερίας διέλευσης, και θα δώσει στις αρχές τη δυνατότητα να εισέρχονται στα σπίτια χωρίς ένταλμα.
Η Μπουλουάρτε, μιλώντας σε δημοσιογράφους από το προεδρικό μέγαρο, κάλεσε για ειρήνη και είπε «δεν μπορούμε να κάνουμε διάλογο εάν υπάρχει βία μεταξύ μας».
Είπε ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να μεταφερθούν περαιτέρω για τον Δεκέμβριο του 2023 από τον Απρίλιο του 2024, ημερομηνία που είχε δεσμευτεί νωρίτερα. Η ψηφοφορία έχει προγραμματιστεί επί του παρόντος για το 2026 όταν η θητεία του Καστίγιο θα είχε τελειώσει.
Η κυβέρνηση της Μπουλουάρτε μίλησε επίσης με μια σειρά αξιωματούχων από την περιοχή την Τετάρτη, πιθανότατα προσπαθώντας να στηρίξει τη διεθνή υποστήριξη καθώς ο ηγέτης έχει αντιμετωπίσει κριτική από αριστερούς της Λατινικής Αμερικής όπως ο Μεξικανός Πρόεδρος Αντρες Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ.
Η Περουβιανή υπουργός Εξωτερικών, Ανα Σεσίλια Γκερβάσι, είπε ότι μίλησε την Τετάρτη με τους ομολόγους της από τη Χιλή, την Ουρουγουάη, την Κόστα Ρίκα και τον Ισημερινό. Την προηγούμενη ημέρα, η Μπουλουάρτε είχε συναντηθεί με αρκετούς ευρωπαίους πρεσβευτές.
Από τη σύλληψή του, ο Καστίγιο κρατείται στις αστυνομικές εγκαταστάσεις του Ντιρόες στη Λίμα. Κάλεσε τους υποστηρικτές του να προσέλθουν στη φυλακή, λέγοντας ότι θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος μετά τη λήξη της αρχικής επταήμερης περιόδου προφυλάκισης την Τετάρτη.
«Σας περιμένω όλους στις εγκαταστάσεις του Ντιρόες για να σας αγκαλιάσω», είπε ο Καστίγιο σε ένα χειρόγραφο μήνυμα που αναρτήθηκε στο Twitter, υπογράφοντας το ως «Συνταγματικός Πρόεδρος του Περού». Ο Καστίγιο έχει αρνηθεί τις κατηγορίες για εξέγερση και συνωμοσία.
Ο Καστίγιο κάλεσε επίσης το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να μεσολαβήσει για λογαριασμό του και δεκάδες υποστηρικτές συγκεντρώθηκαν στη φυλακή ζητώντας την απελευθέρωσή του.
Ωστόσο, πηγές από το γραφείο του εισαγγελέα και αναλυτές ανέφεραν ότι ο Καστίγιο δεν μπορεί να αφεθεί ελεύθερος ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο επιλύει το αίτημα των εισαγγελέων.
Το δικαστικό σώμα του Περού ανέφερε στο Twitter ότι θα πραγματοποιήσει ακρόαση μέχρι την Παρασκευή σχετικά με «αίτημα προφυλάκισης για 18 μήνες κατά του πρώην προέδρου Πέδρο Καστίγιο και του (πρώην πρωθυπουργού) Ανιμπαλ Τόρες, που ερευνώνται για εγκλήματα εξέγερσης και άλλα».
