Η προσπάθεια της Δύσης να εξασφαλίσει την υποστήριξη κρατών της Νοτίου και γενικότερα της Λατινικής Αμερικής προς το καθεστώς Ζελένσκι απέτυχε εκ νέου. Ο καγκελάριος Σολτς που βρέθηκε αυτήν την εβδομάδα σε Αργεντινή, Χιλή και Βραζιλία πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη εισέπραξε ξανά την άρνηση των ηγετών των τριών χωρών προς το αίτημά του για παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Βραζιλία: Κοινή εθνική γραμμή και διεθνής ειρηνευτική πρωτοβουλία
Ειδικά η Βραζιλία αρνήθηκε την παροχή πυρομαχικών, τα οποία διαθέτει σε μεγάλες ποσότητες, τόσο για το αυτοκινούμενο αντιαεροπορικό σύστημα (FLAK) Gepard όσο και για βαριά άρματα μάχης Leopard 1, και τα δύο γερμανικής κατασκευής. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα δεν έκανε σε αυτό το θέμα κάποια έκπληξη καθώς ήδη από πέρσι τον Μάιο είχε καταστήσει τον Ζελένσκι συνυπεύθυνο για τη σύγκρουση, κάτι που επανέλαβε την περασμένη Τρίτη. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος εξέφρασε μεν τη διαφωνία της χώρας του με την είσοδο ρωσικών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια και τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων, κατέδειξε όμως τις ευθύνες του Κιέβου, το οποίο κατηγόρησε πως δεν δείχνει διάθεση αποδοχής των τετελεσμένων και δεν κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Να σημειώσουμε εδώ πως τη σκυτάλη στην τήρηση ουδετερότητας στο ουκρανικό ζήτημα πήρε ο Λούλα από τον προκάτοχό του Ζαΐχ Μπολσονάρου. Πρόκειται λοιπόν για γενικευμένη εθνική γραμμή, αν αναλογιστούμε τις τεράστιες πολιτικές διαφορές των δύο πολιτικών και των παρατάξεων των οποίων ηγούνται.
Μάλιστα ανακοίνωσε την ανάληψη ειρηνευτικής διπλωματικής προσπάθειας εκ μέρους της χώρας του μαζί με την Κίνα, την Ινδία και την Ινδονησία, χώρες με συνολικό πληθυσμό περίπου 2,3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, με τεράστια ΑΕΠ και εξαιρετικά βαρύνουσα σημασία στην παγκόσμια οικονομία.
Στο ίδιο μήκος κύματος εκφράστηκε για το θέμα ο πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες. O πρόεδρος της Χιλής Γκάμπριελ Μπόριτς αρνήθηκε επίσης να παράσχει η χώρα του στρατιωτικό υλικό, καταδίκασε για άλλη μια φορά τη Μόσχα και υποσχέθηκε πως μετά τον πόλεμο η Χιλή θα βοηθήσει την Ουκρανία να καθαρίσει το έδαφος από νάρκες. Η συγκεκριμένη στάση δεν αφορά μόνο τις τρεις αυτές χώρες: νωρίτερα ο πρόεδρος της Κολομβίας, μιας χώρας με μεγάλες πλουτοπαραγωγικές πηγές – και μεγάλα προβλήματα – Γκουστάβο Πέτρο είχε επίσης αρνηθεί να πουλήσει στην Ουκρανία στρατιωτικό υλικό σοβιετικής, ουκρανικής και ρωσικής κατασκευής που διαθέτει ο στρατός της χώρας του, ενώ στον Βορρά, και ο πρόεδρος του Μεξικού έχει καταστήσει από καιρό σαφές πως η χώρα του δεν προτίθεται να βοηθήσει στρατιωτικά το Κίεβο.
Ο Αντρές Μανουέλ Λοπέζ Ομπραδόρ, γνωστός ως ΑΜΛΟ, επανειλημμένα, έχει τοποθετηθεί ήδη από πέρσι τον Μάρτιο, ενώ έχει καταστήσει ρητά το ΝΑΤΟ υπεύθυνο για τη σύγκρουση χωρίς να διστάζει να δείξει κατανόηση για τους λόγους που επικαλέστηκε η Μόσχα προκειμένου να προβεί στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ο ΑΜΛΟ, ηγέτης μιας χώρας 125 εκατομμυρίων ανθρώπων, χωρίς να μετράμε τα δεκάδες εκατομμύρια Μεξικανών που ζουν στις ΗΠΑ, κάνει, όταν τοποθετείται σχετικά, τη σύγκριση μεταξύ της χώρας του, που συνορεύει με τις ΗΠΑ, με την Ουκρανία, η οποία συνορεύει με τη Ρωσική Ομοσπονδία. «Τι θα έκαναν οι ΗΠΑ αν οι Ρώσοι εγκαθιστούσαν πυραύλους στο Μεξικό;», αναρωτιέται δημόσια ο Ομπραδόρ.
Συμφωνία Ε.Ε.-Mercosur
Η διπλωματική προσπάθεια του Όλαφ Σολτς να εμπλέξει στρατιωτικά τις τρεις χώρες που επισκέφθηκε, απέτυχε. Στο πεδίο της οικονομίας, αντικείμενο των συνομιλιών ήταν η αναθέρμανση των διαπραγματεύσεων σχετικά με την υπογραφή συμφωνίας δημιουργίας ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ε.Ε. και των τεσσάρων κρατών που αποτελούν την κοινή αγορά Βραζιλίας, Αργεντινής, Ουρουγουάης και Παραγουάης Mercosur (Mercosul στα βραζιλιάνικα). Συνδεδεμένες με τη Mercosur είναι επίσης, χωρίς να αποτελούν μέλη του πυρήνα της, η Χιλή, η Βολιβία, το Περού, το Εκουαδόρ, η Κολομβία, η Γουιάνα και το Σουρινάμ. Συνδεδεμένη ήταν επίσης και η Βενεζουέλα, της οποίας η σύνδεση ανεστάλη για πολιτικούς λόγους το 2016 κάτι που αναμένεται να αρθεί στο επόμενο διάστημα.
Συγκεκριμένα από το Μπουένος Άιρες ο πρόεδρος Φερνάντες και ο καγκελάριος Σολτς εξέφρασαν την επιθυμία τους να ενταθούν οι διαδικασίες, που θα οδηγήσουν στη συμφωνία αυτή, η οποία βαλτώνει εδώ και είκοσι χρόνια. Αυτό αποτελεί έκφραση της ανάγκης τόσο των χωρών της Ε.Ε. όσο και των χωρών της Νότιας Αμερικής για εμβάθυνση των οικονομικών σχέσεων με τη μορφή της δημιουργίας της μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο: 700 εκατομμύρια άνθρωποι, 20% της παγκόσμιας οικονομίας και 31% των παγκοσμίων εξαγωγών είναι τα μεγέθη της Ε.Ε. και των χωρών της Mercosur.
Η Αργεντινή για παράδειγμα μπορεί να παρέχει πλήθος προϊόντων όπως φυσικό αέριο, βόειο κρέας, σόγια ενώ η Χιλή, πέρα από τον χαλκό και το απαραίτητο για τα λιπάσματα νίτρο, μαζί με τη Βολιβία διαθέτουν σε μεγάλες ποσότητες το πολύτιμο για την κατασκευή μπαταριών λίθιο. Αυτό το υλικό είναι ιδιαίτερα επιθυμητό και από την αυτοκινητοβιομηχανία στη φάση του περάσματος στην ηλεκτροκίνηση. Η Βραζιλία εμπλέκεται επίσης βαθιά με την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία καθώς στο έδαφός της βρίσκεται μεγάλο εργοστάσιο της Volkswagen με παραγωγή 145.000 τον χρόνο καθώς και της Volvo, ενώ αποτελεί και πετρελαιοπαραγωγό χώρα. Χωρίς οι συναλλαγές να περιορίζονται σε αυτά τα προϊόντα οι αγορές του Νότου θα αποτελέσουν και ελκυστικό προορισμό για ευρωπαϊκές εξαγωγές κατά βάση βιομηχανικών προϊόντων.
Η στάση των χωρών αυτών σε πολιτικά ζητήματα που διαφοροποιείται σαφώς από τις επιθυμίες της Δύσης λειτουργεί ταυτόχρονα και σαν διαπραγματευτικό χαρτί ώστε η όποια συμφωνία να μην δημιουργεί ανισοβαρή σχέση με αποτέλεσμα την εκμετάλλευση του Νότου από τον πιο ανεπτυγμένο Βορρά, αλλά να θεμελιώνει μια ισότιμη σχέση πραγματικά αμοιβαίου οφέλους. Η «πολυπολικότητα», λέξη που περιγράφει τον στρατηγικό στόχο των χωρών του Παγκοσμίου Νότου για μια νέα παγκόσμια οικονομική και πολιτική οργάνωση και υιοθετείται από τον Σολτς ως αναδυόμενη πραγματικότητα και αναγκαία παραδοχή, θέτει υλικά όρια την κυριαρχία του ευρώ-ατλαντικού κόσμου (η λέξη «πλανητάρχης» για τον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν έχει χρήση πλέον) και κερδίζει έδαφος τόσο με τη στάση και δράση των χωρών της Νότιας Αμερικής, όσο και σε άλλων ηπείρων.
