Αντισυνταγματικό έκρινε το συνταγματικό δικαστήριο της Καρσλρούης το λογισμικό «πρόληψης» εγκλημάτων που χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια οι αστυνομικές αρχές στο γερμανικό κρατίδιο της Έσσης, κάνοντας χρήση μίας (τηρουμένων των αναλογιών) τεχνολογίας σαν και αυτή που έθιγε το γνωστό μυθιστόρημα του Φίλιπ Ντικ (1956), Minority Report, που γυρίστηκε το 2002 στην ομώνυμη ταινία από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Η τεχνολογία αυτή λοιπόν κρίθηκε αντισυνταγματική καθώς μπορεί να στοχοποιήσει αθώους πολίτες δίχως τον παραμικρό λόγο και αιτία.
Η απόφαση αφορά τη χρήση λογισμικού «πρόληψης» εγκληματικών δραστηριοτήτων, που λειτουργεί ουσιαστικά σταχυολογώντας «χρήσιμες» για τις αρχές πληροφορίες, από τα προσωπικά στοιχεία που προέρχονται από διάφορες επιμέρους βάσεις δεδομένων της αστυνομίας και άλλες ψηφιοποιημένες πηγές. Τα κατηγοριοποιεί, τα αξιολογεί, τα αναλύει και τα συνδέει μεταξύ τους βάσει αλγοριθμικών διαδικασιών, οδηγώντας έτσι τις αρμόδιες αρχές στην εξαγωγή συμπερασμάτων που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της αντιεγκληματικής δράσης.
Στο κρατίδιο της Έσσης έχουν πρόσβαση σε αυτό το λογισμικό πάνω από 2.000 αστυνομικοί, ενώ στον ίδιο δρόμο προχωρούν σύντομα και αστυνομικοί στο κρατίδιο του Αμβούργου που ενέκρινε πρόσφατα παρόμοιο σύστημα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Επίσης, τη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού εξετάζει αυτή την περίοδο και η Βαυαρία.
Σε ένα πολύ ενδιαφέρον, σχετικό ρεπορτάζ της γερμανικής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, DW, επισημαίνονται εύλογα ζητήματα που δημιουργεί η χρήση αυτών των λογισμικών «πρόληψης εγκλημάτων» από τις διωκτικές αρχές, όπως:
- Πόσο ασφαλής είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων για ενδεχόμενη τέλεση μελλοντικών αδικημάτων από τη συλλογή τυχαίων ψηφιακών δεδομένων;
- Πόσο συμβατή είναι με το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην προσωπικότητα η δημιουργία δυνητικά «εγκληματικών προφίλ», ακόμη και αν αυτό γίνεται με στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος ή της παιδικής πορνογραφίας;
Για όλους αυτούς τους λόγους προσέφυγαν κατά του επίμαχου νομοθετικού πλαισίου που επιτρέπει τη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού στην Έσση και το Αμβούργο νομικοί, δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι οργανώσεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην Καρλσρούη, εκφράζοντας επιφυλάξεις για τη συνταγματικότητά του.
Ειδικοί μάλιστα από τον χώρο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων εκτιμούν ότι η χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστρατήγηση θεμελιωδών δικαιωμάτων ενώ υπογραμμίζουν επίσης τον κίνδυνο να γίνουν «στόχοι» αστυνομικών ερευνών και εντελώς αθώοι πολίτες.
Οι συνταγματικοί δικαστές της Καρσλρούης έκριναν τελικά ότι πρέπει να αναθεωρηθεί άμεσα το νομικό πλαίσιο που επιτρέπει την εφαρμογή του συγκεκριμένου λογισμικού ώστε να είναι συμβατό με το γερμανικό Σύνταγμα και να διασφαλιστεί η προστασία της προσωπικότητας και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των πολιτών ως προς τη διαχείριση των προσωπικών τους δεδομένων.
Έκριναν εν ολίγοις ότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που επιτρέπει τη χρήση data-mining (σ.σ. «εξόρυξη» των κατάλληλων κάθε φορά πληροφοριών από μεγάλη βάση δεδομένων) δεν συμβαδίζει με το Γερμανικό Σύνταγμα και ως εκ τούτου πρέπει να αλλάξει σε κρίσιμα σημεία του, ρυθμίζοντας επακριβώς τις προϋποθέσεις χρήσης του συγκεκριμένου λογισμικού, προστατεύοντας παράλληλα τον σεβασμό συνταγματικών δικαιωμάτων.
Το κρατίδιο της Έσσης καλείται ως τον Σεπτέμβριο του 2023 να εναρμονίσει την επίμαχη νομοθεσία με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία θέτει πλέον το πλαίσιο και για άλλα κρατίδια που εξετάζουν την εισαγωγή παρόμοιων λογισμικών για την εξιχνίαση και πρόληψη εγκληματικών δραστηριοτήτων.
