Ελλείψει μίας ικανής και αξιόπιστης αντιπολίτευσης -όπως αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα των Περιφερειακών εκλογών, που χαρακτηρίστηκαν από τη μαζική αποχή κυρίως των αριστερών ψηφοφόρων- αλλά και των κινητοποιήσεων με δυναμικό χαρακτήρα, ίσως το μόνο, που μπορεί να κλονίσει τη νεοφασιστική κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι, να είναι ο ενδοταξικός πόλεμος ανάμεσα στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Έτσι, μετά τις πρώτες 100 ημέρες η Μελόνι βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρώτη μεγάλη κρίση. Μια κρίση, η οποία δεν προέρχεται από τις αντιδράσεις για την ακρίβεια, τη βαθύτερη και εντονότερη εμπλοκή στον πόλεμο στην Ουκρανία, ή την απεργία πείνας του αναρχικού Κόσπιτο κλπ. Όχι, ο πρώτος κλυδωνισμός της κυβέρνησής της προέρχεται από τη βούλησή της να καταργήσει το Superbonus, το επίδομα 110% για την ανακαίνιση ή κατασκευή ενεργειακών κατοικιών. Η Μελόνι «κόβει» ένα κερδοφόρο επίδομα σε έναν κλάδο, που επί δεκαετίες αποτελεί έναν σημαντικό σύνδεσμο στη ραχοκοκαλιά της ιταλικής οικονομίας.
Οι οικοδομικές εταιρείες πλέον βρίσκονται επί ποδός πολέμου μετά την απόφαση, που έλαβε ο Λεγκίστας υπουργός Οικονομίας, Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, να ακολουθήσει τη λογική της προηγούμενης δοτής κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πιο πιστός υπουργός του Ντράγκι και αρεστός στις Βρυξέλλες επιμένοντας στην τακτική της μείωση του ελλείμματος και συνεπώς του μελλοντικού δημόσιου χρέους, απομακρύνθηκε από τη χαρακτηριστική πολιτική της κεντροδεξιάς τύπου Μπερλουσκόνι, που έφερνε το δημόσιο να χρηματοδοτεί όλους ανεξαιρέτως τους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας και όχι μόνον τους στρατηγικούς . Άλλωστε πηγές της κυβέρνησης χαρακτηρίζουν έλλειμμα το εν λόγω επίδομα και όχι τις πιστώσεις, θέλοντας να υπονομεύσουν (μαζί με τις αιτιάσεις πως επιδίωξή τους είναι να σπάσουν τη «φούσκα» των κατασκευών) το μέτρο και να νομιμοποιήσουν την κατάργησή του.
Σε αυτή την προσπάθεια η κυβέρνηση της Μελόνι βρίσκει αρωγούς του γνωστούς καιροσκόπους του «Κέντρου» Κάρλο Καλέντα και Ματέο Ρέντσι, που σιγοντάρουν επίσης στην κατάργηση του ζωτικής σημασίας για πολλές οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, Κατώτατου Κοινωνικού Επιδόματος (reddito di cittadinanza). Και στις δύο περιπτώσεις, το επιχείρημα της κυβέρνησης και των δορυφόρων της είναι πως επωφελούνται οι πλούσιοι και οι τεμπέληδες ή οι μαφιόζοι, αγνοώντας τις τάξεις, που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν είτε στα κόστη κατασκευής/ανακαίνισης του σπιτιού τους, είτε στα κόστη της καθημερινότητας, τους χαμηλούς μισθούς ή την ανεργία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το μέτρο, που είχε νομοθετήσει η κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε συνεισέφερε στο 7,5% της αύξησης του ΑΕΠ και δημιούργησε 500.000 θέσεις εργασίας, είτε άμεσα, είτε έμμεσα (λογιστές, υπάλληλοι κλπ). Και κοντά σε αυτό θα πρέπει να υπολογισθούν οι επενδύσεις στο εσωτερικό του τομέα για την ανακαίνιση των μηχανημάτων, την αγορά υλικών -που αναζωογόνησε τον τομέα- και μείωσε τις εισαγωγές.
Η πρώτη διαφωνία ανάμεσα στους εταίρους της ακροδεξιάς κυβέρνησης είναι γεγονός και προήλθε από τον ίδιον τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι της Forza Italia (έναν επιχειρηματία άλλωστε που ξεκίνησε από τον οικοδομικό τομέα και που διατηρεί συμφέροντα και ισχυρούς φίλους σε αυτόν). Από το απεργιακό κώμα τους, μοιάζει να συνέρχονται λόγω του μέτρου οι κύριες συνδικαλιστικές ενώσεις, Cgil-Cisl-Uil, που απειλούν με κινητοποιήσεις, τη στιγμή που για άλλα σημαντικά κοινωνικά ζητήματα απλώς έχουν θέσει το όπλο παρά πόδα. Όσο για το σοσιαλφιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, που συμμετείχε ενεργά και στήριζε την προηγούμενη κυβέρνηση Ντράγκι, απλώς ειρωνεύτηκε το σχόλιο της Μελόνι πως «το επίδομα αυτό το επιβαρύνονται όλοι οι πολίτες», τονίζοντας ότι το ίδιο συμβαίνει και με τη φοροδιαφυγή, που η κυβέρνηση νομοθέτησε την προστασία της! Όπως υπογραμμίζουν πολλές πηγές, σε κάθε ευρώ της πίστωσης για το επίδομα, το κράτος εισπράττει 43 λεπτά σε φόρους, συν τα γενικότερα κέρδη, που συνδέονται με την κατανάλωση μέσω της απασχόλησης και των μισθών.
Βέβαια, η εν λόγω απόφαση αποτελεί τρανή απόδειξη του πόσο η κυβέρνηση της Μελόνι, παρά τις στομφώδεις υποσχέσεις της, συνεχίζει την πολιτικής της κυβέρνησης Ντράγκι. Η αποψίλωση του μέτρου για την επιδότηση στο 110% του κόστους για τις ανακαινίσεις κατοικιών, με στόχο να βελτιωθούν οι ενεργειακές αποδόσεις σε τουλάχιστον δύο κατηγορίες, είχε ξεκινήσει από τον Μάριο Ντράγκι. Ο Μάριο Ντράγκι είχε ήδη υπονομεύσει αυτό το μέρος της νομοθεσίας, μειώνοντας το μέγεθος του υπερμπόνους για ορισμένα είδη εργασιών, ούτως ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση του δημοσίου με πιστώσεις. Έτσι όμως κατόρθωσε να δημιουργήσει έναν κυκεώνα από γραφειοκρατικές διαδικασίες για να διαπιστώνεται ποιος έχει το δικαίωμα του μπόνους και πόση πίστωση δικαιούται.
Το αποτέλεσμα είναι να βαλτώνουν οι όποιες προσπάθειες ανάμεσα σε ιδιοκτήτες, κατασκευαστές, τράπεζες, φοροτεχνικούς, Δήμους κλπ. Και το χειρότερο είναι πως στην προσπάθεια να μην ακυρωθούν τα δρομολογημένα έργα, πολλές κοινότητες έσπευδαν να αγοράζουν πιστώσεις για οικοδομικά έργα, που οι τράπεζες δεν θεωρούσαν πλέον τόσο ασφαλείς. Φυσικά αυτό θα αύξανε το δημόσιο έλλειμμα, καθώς πολλοί δήμοι -που έχουν υποστεί δραστικές περικοπές στις μεταβιβάσεις από το κεντρικό κράτος- έχουν ήδη καταστροφικούς προϋπολογισμούς. Ένα εκθετικό χάος, που η νεοφασιστική κυβέρνηση προσπάθησε να το λύσει με τον δικό της τρόπο, σταματώντας τα πάντα.
Η κατάργηση του μέτρου από τον Τζορτζέτι κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα ακόμη και έργα, που έχουν δρομολογηθεί, και να προκαλέσει προβλήματα στις συμβάσεις, τα χρέη, τον τζίρο, τις προσλήψεις και τις παραγγελίες. Με εξίσου εμφανείς επιπτώσεις στις προβλέψεις για την απασχόληση και την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Και όλα αυτά την ώρα που ο Σύλλογος Εργοδοτών (Confidustria) προβλέπει καλύτερες του αναμενόμενου επιδόσεις σε πολλούς τομείς της βιομηχανίας, πλην των κατασκευών!
Στο μεταξύ, προ ολίγων ημερών η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε οριστικά τη λεγόμενη «πράσινη οδηγία», που θα υποχρεώνει τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, που θα πρέπει να φθάσουν σε ενεργειακή κλάση «Ε» έως το 2030 και σε «Δ» έως το 2033. Τη στιγμή, που για όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το θέμα της ενεργειακής μετάβασης, συνδεδεμένο μάλιστα με τα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αποκτά καίριο χαρακτήρα για τις επενδύσεις, η νεοφασιστική κυβέρνηση, που τόσο επαίρεται για τις προσπάθειές της να ενισχύσει το ‘Made in Italy’, καταργεί ένα μέτρο που έδινε δουλειά σε έναν από τους «παραδοσιακούς» τομείς της εγχώριας οικονομίας.
Από την πλευρά της, η Ε.Ε. μέσω του Ιταλού επιτρόπου Οικονομίας Τζεντιλόνι επαίρεται πως η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας είναι κατά πολύ λιγότερο αντιευρωπαϊκή από ό,τι πιστευόταν. Άλλωστε, με την Μελόνι να αναδεικνύεται στον σημαιοφόρο του πολέμου της Δύσης στην Ουκρανία και την αδιάλλακτη συνέχιση της πολιτικής του Ντράγκι στο εσωτερικό της, πώς να μην την εμπιστεύονται οι Βρυξέλλες;
Στην Ιταλία ο τομέας των κατασκευών είναι πολυπλόκαμος. Πέρα από τα μεγάλα έργα και την κερδοσκοπία των μεγάλων οικιστικών συγκροτημάτων, τις μικρότερης κλίμακας κατασκευές ιδιοκτητών, υπάρχει και η τεράστια ιστορική κληρονομιά από ακίνητα, που χρονολογούνται από την Αναγέννηση και απαιτούν ειδικούς κανόνες, υλικά και τεχνικές για ανακαίνιση. Η φρενιτιώδης οικοδομική πολιτική, που ακολούθησε η χώρα τα τελευταία 40 χρόνια (με κατάργηση του μέτρου της κοινωνικής κατοικίας, την απορρύθμιση της αγοράς ενοικίων, τον έμμεσο «εξαναγκασμό» του όποιου θέλει κατοικία να πρέπει να την αγοράζει), έχει δημιουργήσει μία κατάσταση στην οποία το 80% του πληθυσμού κατέχει τουλάχιστον ένα διαμέρισμα, ανεξάρτητα από το εισόδημά του. Διαπλάθοντας ταυτόχρονα μία ψευδή συνείδηση, σχεδόν μία αυταπάτη, πως ως ιδιοκτήτης ανήκει στη «μεσαία τάξη», μόλο που οι καθηλωμένοι μισθοί, η ανεργία των νέων, πριονίζει διαρκώς το status που θεωρούν ότι κατέχουν. Με την κατάργηση του επιδόματος για την ανακαίνιση κλπ, η κατοικία τους η ίδια χάνει αξία, όπως και ο μισθός τους, όπως και το κοινωνικό τους status. Επιπλέον, βάσει του νέου νόμου για την εκποίηση ακινήτων, θα μείνουν με ένα σπίτι, που δεν πωλείται γιατί δεν πληροί τα ενεργειακά κριτήρια και την ασφάλεια.
Οι αντιδράσεις που έχουν ξεσηκωθεί έχουν αρχίσει να θορυβούν τη Μελόνι, η οποία καλεί τους ενδιαφερόμενους του κλάδου σε σύσκεψη και φαίνεται πως αρχίζει να εξετάζει το ενδεχόμενο να μετριάσει τους αποκλεισμούς και το μέτρο. Βέβαια, το κύριο επιχείρημα παραμένει το κόστος για τον φορολογούμενο και οι απάτες των κερδοσκόπων ή των μαφιόζων, που υποτίθεται σαν τον προπάτορά της Μουσολίνι κυνηγά απηνώς, αλλά η Ιστορία αποδεικνύει πως το κόμμα της συνεργάζεται ακόμη και με τα πλοκάμια της εγκληματικής οργάνωσης παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός εξασφαλίζει και κέρδη, αλλά και ασυλία ποινική στο μεγάλο κεφάλαιο.
Με την τεράστια κατασκευαστική βιομηχανία να πνέει μένεα κατά της Μελόνι, θα φάνταζε αστείο αν η κοινωνική εξέγερση ξεκινούσε μέσα από τη διάσπαση και τον ταξικό πόλεμο του «αντιδραστικού κεφαλαίου» και των μικροαστών. Με το Δημοκρατικό Κόμμα, τελματωμένο στην εσωστρέφεια των εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη του νέου ηγέτη του και τα συνδικάτα να είναι ακόμη άτολμα να πάρουν μέρος σε αγώνες στον δρόμο, η ιστορία μπορεί να δείξει πως υπάρχει και άλλος δρόμος για να ξεκινήσει μία πάλη. Όπως έλεγε σαρκαστικά παλιότερα στο θεατρικό του έργο ο Ντάριο Φο για τους εργατικούς αγώνες του 1911-1922 «όλοι ενωμένοι στον αγώνα, όλοι μαζί… μα, συγγνώμη αυτός δεν είναι το αφεντικό;»
