Κρίσιμης σημασίας είναι οι προεδρικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα, 25 Φεβρουαρίου 2023, στη Νιγηρία όχι μόνο για το μέλλον του πληθυσμού της, που ανέρχεται σε τουλάχιστον 217 εκατομμύρια άτομα, αλλά και για το μέλλον της ηπείρου. Γιατί; Μεταξύ άλλων, γιατί πρόκειται για τη μεγαλύτερη αγορά, τη μεγαλύτερη παραγωγό πετρελαίου και τη μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής. Μίας ηπείρου, που αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

Επομένως, ο νικητής των σημερινών εκλογών έχει σημασία όχι μόνον για το μέλλον της χώρας, αλλά και για την πορεία της αφρικανικής και παγκόσμιας οικονομίας.

Τα προβλήματα, που θα καθορίσουν την έκβαση αυτών των εκλογών είναι πολλά.

Η οκταετής παραμονή του ισλαμιστή προέδρου Μουχαμάντου Μπουχάρι στην εξουσία δεν άφησε θετικό αποτύπωμα ούτε στην οικονομία, ούτε στην κοινωνία της μεγαλύτερης οικονομίας της Αφρικής. Τα βασικά προβλήματα της Νιγηρίας είναι πολλά εκ των οποίων ξεχωρίζουν:

• Η φτώχεια που ταλανίζει πάνω από το 40% του πληθυσμού.
• Ο πληθωρισμός που ανέρχεται στο 22% και ανεβάζει το κόστος ζωής κάνοντας την επιβίωση αληθινή δοκιμασία.
• Η αντικατάσταση των παλιότερων χαρτονομισμάτων του εθνικού νομίσματος, νάιρα, με απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Νιγηρίας (CBN) με νέα προκαλεί εδώ και βδομάδες έλλειψη μετρητών. Τα παλιά νάιρα είναι άχρηστα, με αποτέλεσμα να επιβληθούν περιορισμοί στην ανάληψη μετρητών προκαλώντας τεράστια προβλήματα ρευστότητας στις συναλλαγές των πολιτών.
• Η ανεργία που μαστίζει το 42,5% των νέων μέρος των οποίων αναγκάζεται να μεταναστεύσει αφού δεν υπάρχουν εγχώριες καλές θέσεις εργασίας μεταξύ άλλων και λόγω έλλειψης βασικών υποδομών και υπηρεσιών.
• Η διαφθορά, η ανομία των νιγηριανών δυνάμεων «ασφαλείας» με πρώτες τις περιβόητες δυνάμεις των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, SARS που προκάλεσαν το 2020 θυελλώδεις διαδηλώσεις από εκατομμύρια Νιγηριανούς σε πολλές μεγάλες πόλεις της χώρας.
• Οι επιθέσεις τζιχαντιστών είτε της εγχώριας οργάνωσης «Μπόκο Χαράμ», είτε της εισαγόμενης του «Ισλαμικού Κράτους» και της «Αλ Κάιντα» σε σχολεία, ναούς και τεμένη, σιδηροδρομικούς σταθμούς, ανοικτές αγορές κ.λπ τροφοδοτούν το χάος και αυξάνουν την αβεβαιότητα.
• Η  υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος μίας χώρας πλούσιας σε φυσικό και ορυκτό πλούτο από την εγκληματική δράση ξένων πολυεθνικών πετρελαίου (κραυγαλέα εγκλήματα κατά αυτοχθόνων έχουν διαπράξει εταιρίες όπως η BP, SHELL, κ.α.).

Αυτά τα προβλήματα και κυρίως οι προτάσεις, που έχουν οι υποψήφιοι για την επίλυσή τους αναμένεται να καθορίσουν σε ένα βαθμό την έκβαση των σημερινών, κρίσιμων εκλογών.

Ο νέος ψηφοφόρος βγάζει πρόεδρο

Καθοριστικό παράγοντα σε αυτό αναμένεται να παίξει η ψήφος της νεολαίας και των νεαρότερων ηλικιών των παραγωγικών τάξεων καθώς το 40% του συνόλου των 93,5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων είναι νέοι μεταξύ 18 και 34 ετών. Στη Νιγηρία αυτή η γενιά αποκαλείται «γενιά του Soro Soke» (Soro Soke στη γλώσσα της φυλής των Γιουρούμπα θα πει «Μίλα»). Βαφτίστηκε έτσι λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλο που είχε στο κίνημα διαδηλώσεων του 2020 κατά της αστυνομικής αυθαιρεσίας και βίας (των κακόφημων ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, SARS).

Σε κάθε περίπτωση, οι νέοι ψηφοφόροι αναμένεται να έχουν πιο πολιτικά κριτήρια στην ψήφο τους και οι περισσότεροι στοιχίζονται πίσω από τον τρίτο υποψήφιο των προεδρικών εκλογών, τον Χριστιανό πρώην κυβερνήτη της νοτιοανατολικής πολιτείας Ανάμπρα, Πίτερ Ομπί.

Ο Πίτερ Ομπί είναι υποψήφιος του «Εργατικού Κόμματος» και θεωρείται ο πιο δημοφιλής ανάμεσα στους τρεις πρώτους σε δημοτικότητα υποψήφιους. Δεν αποκλείεται να νικήσει αν όχι σε αυτό τον γύρο, ίσως σε επόμενο εάν κανείς εκ των υποψηφίων δε συγκεντρώσει όχι μόνον την αριθμητική υπεροχή στις ψήφους αλλά και πάνω από το ¼ των ψήφων στα 2/3 των πολιτειών της Νιγηρίας, χώρα που αναμένεται ως το 2100 να ξεπεράσει σε πληθυσμό ακόμη και την Κίνα…

Οι άλλοι δύο ψηφοφόροι είναι ο Μπόλα Τινούμπου από το κυβερνών «All Progressive Congress» του απερχόμενου προέδρου Μουχαμάντου Μπουχάρι και ο υποψήφιος του αντιπολιτευόμενου «Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος», Ατίκου Αμπουμπακάρ. Οι δύο υποψήφιοι είναι εβδομηντάρηδες, (ηλικιακή κατηγορία ψηφοφόρων που απαρτίζει μόλις το 5,7% του συνόλου των 93,5 εκατ. ατόμων με δικαίωμα ψήφου που έχουν γραφτεί στους εκλογικούς ψηφοφόρους), ενώ ο συνυποψήφιός τους Πίτερ Ομπί είναι 61 ετών.

Υπό το πρίσμα των σχέσεων ΗΠΑ και Κίνας

Και σε αυτές τις αφρικανικές εκλογές, δε λείπει το «άρωμα» του σκληρού ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας για την αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής, που επιθυμεί κάθε μία να έχει στην Αφρική, της οποίας ο (κυρίως νεανικός) πληθυσμός αναμένεται να ξεπεράσει ως το 2100 τα 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους από 1,4 δισεκ. σήμερα.

Θα πρέπει να επισημανθεί πως η Νιγηρία εντάσσεται στο γεωπολιτικό παζλ επενδύσεων των σύγχρονων κινέζικων «δρόμων του μεταξιού» και στο γνωστό πρόγραμμα «Μία Ζώνη-Ένας Δρόμος» που εφαρμόζει εδώ και χρόνια η σινική ηγεσία υπό τον Προεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Τον Ιανουάριο ο απερχόμενος πρόεδρος Μπουχάρι εγκαινίασε το πρώτο λιμάνι βαθιάς θάλασσας, Lekki Deep Sea Port, στο Λάγκος που κατασκεύασε με κόστος 1,5 δις δολάρια η κινέζικη εταιρία China Harbor Engineering Corporation σε κοινοπραξία με τη σιγκαπουριανή «Totaram Group», την νιγηριανή ομοσπονδιακή κυβέρνηση και την πολιτεία του Λάγκος. Θεωρείται το μεγαλύτερο λιμάνι όχι μόνο από τα έξι μεγάλα λιμάνια που διαθέτει η Νιγηρία αλλά και σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική καθώς μπορεί να διαχειριστεί πάνω από 2,5 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια το χρόνο.

Το εμβληματικό έργο αναδεικνύει τις στενές οικονομικές και επενδυτικές σχέσεις μεταξύ Νιγηρίας και Κίνας, καθώς οι χώρες είναι από το 2006 στρατηγικοί εταίροι. Η Νιγηρία έχει επίσης, μεταξύ άλλων, προμηθευτεί και κινέζικα μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την καταπολέμηση της μάστιγας των τζιχαντιστών τύπων Wing Loong II, GH-4, CH-3 . Οι δε εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών από τον τζίρο των 384 εκατομμυρίων δολαρίων που είχαν το 1998, το 2019 ξεπέρασε τα 19,2 δις δολάρια.

Από την άλλη οι σχέσεις της Νιγηρίας με τις ΗΠΑ περνάνε κυρίως μέσα από την εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων της αφρικανικής χώρας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι αμερικανικές πολυεθνικές ChevronTexaco και ExxonMobil έχουν αναλάβει πάνω από το 50% της νιγηριανής παραγωγής πετρελαίου.

Παρόλα αυτά, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ως σήμερα μειώνονται σταθερά οι εξαγωγές νιγηριανού πετρελαίου στις ΗΠΑ αφού αυξάνεται η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ που επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ έφθασαν (λόγω της αξιοποίησης σύγχρονης τεχνολογίας στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου) να πάρουν τη θέση της Σαουδικής Αραβίας στην παγκόσμια κατάταξη παραγωγής πετρελαίου. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2020 η Νιγηρία εξήγε στις ΗΠΑ πάνω από 24 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου που αποτελεί μόλις το 1,1% των αμερικανικών εισαγωγών πετρελαίου και το 4,8% των νιγηριανών πετρελαϊκών εξαγωγών. Το 1993 η Νιγηρία κάλυπτε το 10,6% του εισαγόμενου πετρελαίου στις ΗΠΑ (που ήταν περίπου 263,6 εκατομμύρια βαρέλια). Από την άλλη, σε αντίθεση με την τακτική της Κίνας, οι επενδύσεις των ΗΠΑ στη Νιγηρία συνοδεύονται συχνά όχι μόνον από αυστηρούς οικονομικούς όρους αλλά και από πολιτικές απαιτήσεις, γεγονός που προοδευτικά μειώνει τις εξαρτήσεις της νιγηριανής οικονομίας από τις αμερικανικές επενδύσεις.

Μετά από όλα αυτά, είναι φανερό πως το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών θα έχει επιπτώσεις που ξεπερνούν τα αυστηρώς γεωγραφικά σύνορα της Νιγηρίας. Όποιος αναλάβει να διαχειριστεί τις τύχες της χώρας ως το 2027 θα κληθεί να απαντήσει όχι μόνον και σε θέματα που θα μειώσουν τις ανισότητες και θα βελτιώσουν τις υποδομές (που είναι μεγάλες σε αρκετούς τομείς) αλλά και σε θέματα που αφορούν το νέο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων που διαμορφώνεται κατά τον 21^ο αιώνα με τον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας να δίνει το πρόσταγμα μέρους κρίσιμων εξελίξεων…