Έχουν περάσει τρεις εβδομάδες από τότε που η θεία και η γιαγιά της Τουγκσέ Σερέν Γκιουλ σκοτώθηκαν στην Αττάκειας, όταν ένας καταστροφικός σεισμός έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία. Και, ωστόσο, κάθε βράδυ, περιμένει μέχρι τις 4.17 το πρωί, την ακριβή ώρα που χτύπησε η καταστροφή, για να προσπαθήσει να κοιμηθεί, αναφέρει το Reuters.
«Σκέφτομαι συνέχεια ότι θα χτυπήσει άλλη καταστροφή εκείνη την ώρα και απλώς περιμένω να περάσει», είπε η Γκιουλ, 28 ετών, η οποία κατάφερε να βγει τρέχοντας από το οικογενειακό της σπίτι με τη μητέρα της, λίγες στιγμές πριν οι τοίχοι του σπιτιού της καταρρεύσουν κατά τη διάρκεια των σεισμών.
Αφού έφτασε ξυπόλητη στο δρόμο, η Γκιούλ είδε τα πτώματα γειτόνων που σκοτώθηκαν από πτώση σκυροδέματος. Θυμάται τις κραυγές ανθρώπων παγιδευμένων σε κτίρια που κατέρρευσαν.
Η Γκιούλ είπε ότι η φρίκη είχε βαρύνει την ψυχική υγεία των επιζώντων που «έχασαν τα πάντα» στην πόλη της Αττάκειας, η οποία καταστράφηκε από τον σεισμό. Θέλει, μια μέρα, να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια για να αντιμετωπίσει το τραύμα, αλλά, προς το παρόν, η δημιουργία μιας νέας ζωής για την ίδια και την οικογένειά της είναι η μόνη προτεραιότητα.
Ο σεισμός μεγέθους 7,8 Ρίχτερ, ο πιο θανατηφόρος στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας, θα έχει βαθύ ψυχολογικό αντίκτυπο, λένε ειδικοί και αξιωματούχοι. Περισσότεροι από 44.300 άνθρωποι πέθαναν στη χώρα και πάνω από 1,5 εκατομμύριο έμειναν άστεγοι, σε συνθήκες παγετού. Εκατομμύρια έχουν χάσει μέλη της οικογένειάς τους, θέσεις εργασίας, αποταμιεύσεις ζωής και τις ελπίδες τους για το μέλλον.
Παιδιά σε κίνδυνο
Οι ειδικοί φοβούνται ότι τα παιδιά θα πληγούν περισσότερο. Το Διεθνές Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης για τα Παιδιά των Ηνωμένων Εθνών (UNICEF) δήλωσε ότι πολλά από τα περισσότερα από 5,4 εκατομμύρια παιδιά που ζουν στην περιοχή του σεισμού κινδυνεύουν να αναπτύξουν άγχος, κατάθλιψη και διαταραχή μετατραυματικού στρες.
«Γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η μάθηση και η ρουτίνα για τα παιδιά και την ανάρρωσή τους», δήλωσε ο Περιφερειακός Διευθυντής της UNICEF για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, Αφσάν Χαν, μετά από επίσκεψή του στην Τουρκία.
«Πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους και χρειάζονται επειγόντως ψυχοκοινωνική υποστήριξη για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν το τραύμα που έχουν βιώσει».
Σε έναν μεγάλο καταυλισμό εκτοπισμένων δίπλα στο στάδιο Hatay στα περίχωρα της Αττάκειας, ομάδες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης έχουν δημιουργήσει μικρούς χώρους παιχνιδιού και έχουν στήσει σκηνές γεμάτες με παιχνίδια. Τα παιδιά κάθονταν σε πολύχρωμες καρέκλες μπροστά από μια μεγάλη φορητή οθόνη που έπαιζε κινούμενα σχέδια. Μερικά παιδιά έπαιζαν κουτσό.
Ο Μεχμέτ Σάρι, υπάλληλος της κυβερνητικής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, είπε ότι αυτός και άλλοι στην ομάδα του έχουν εντοπίσει σημάδια τραύματος σε παιδιά. «Βλέπουμε ότι κάποια παιδιά δεν μπορούν να κοιμηθούν, άλλα δεν μπορούν να φάνε, άλλα έχουν αναδρομές στο παρελθόν και βρέχουν τα κρεβάτια τους», είπε στο Reuters.
Χρειάζονται μακροπρόθεσμη υποστήριξη για να αναρρώσουν από το τραύμα, είπε.
Το Υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικών Υπηρεσιών της Τουρκίας δήλωσε ότι έχει στείλει περισσότερους από 3.700 κοινωνικούς λειτουργούς για να στηρίξουν τους επιζώντες σε όλη τη ζώνη του σεισμού.
Εθελοντές με την ομάδα Sokak Sanatlari Atolyesi με έδρα τη Σμύρνη, ντύνονται με κοστούμια Σούπερμαν και κλόουν και οργανώνουν δραστηριότητες για παιδιά που ζουν σε σκηνές σε ένα καταφύγιο στην επαρχία Χατάι.
Ωστόσο, ένας μεγάλος σεισμός 6,4 Ρίχτερ την περασμένη Δευτέρα διέλυσε τις προσπάθειες να δοθεί στα παιδιά μια αίσθηση κανονικότητας, εν μέσω εβδομάδων τρομακτικών μετασεισμών.
Ένα βίντεο, που παρέχεται από τον Ερντάλ Κομπάν, έναν από τους εθελοντές και τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Sokak Atolyesi, δείχνει τις επευφημίες και το τραγούδι των παιδιών να μετατρέπονται σε ουρλιαχτά.
«Μείνε ήρεμος», φώναξε ο ένας καθώς ο άλλος κρατούσε ένα μικρό παιδί.
«Συνεχές, χρόνιο στρες»
Ο Τουρικός λαός είχε ήδη δεχτεί σημαντική πίεση, δήλωσε η Άισε Μπίλγκε Σελτσούκ, ψυχολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο MEF, λόγω της αυξανόμενης φτώχειας και των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19. Τώρα, ο σεισμός το πήγε στο επόμενο επίπεδο.
«Το άγχος είναι χρόνιο και συνεχές και τώρα είναι πέρα από ένα επίπεδο που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε», είπε η Σελτσούκ. «Για να σταθεί ξανά στα πόδια του αυτό το έθνος, πρέπει να βρούμε αυτή τη δύναμη μέσα μας και αυτό ξεκινά από την ψυχολογία μας», πρόσθεσε.
Ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει δεσμευτεί να ανοικοδομήσει τα σπίτια μέσα σε ένα χρόνο, αλλά θα περάσουν ακόμα πολλοί μήνες μέχρι να αφήσουν χιλιάδες σκηνές ή κοντέινερ και καθημερινές ουρές για φαγητό και να μετακομίσουν σε μόνιμες κατοικίες, κλειδί για να αποκτήσουν την αίσθηση της ομαλότητας και της ασφάλειας που έχασαν.
Οι άνθρωποι φαίνονται μουδιασμένοι, πιθανότατα ένας αμυντικός μηχανισμός για την αντιμετώπιση του ανυπέρβλητου στρες, σύμφωνα με την Σελτσούκ. Το άγχος, η αδυναμία και η κατάθλιψη είναι πιθανό να είναι κοινά και οι νέοι μπορεί να αισθάνονται μια αίσθηση οργής.
Οι προσπάθειες ανοικοδόμησης θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ψυχική υγεία, είπε η Σελτσούκ, προτρέποντας την κυβέρνηση να παράσχει χρηματοδότηση για εκπαιδευμένους ψυχολόγους που θα σταλούν στη ζώνη του σεισμού και θα παραμείνουν εκεί. «Η συντήρηση είναι το κλειδί. Δεν πρέπει να αποσύρουμε την προσοχή μας τρεις μήνες αργότερα», είπε.
Ο Ερντογάν ζητά συγχώρεση για τις καθυστερήσεις διάσωσης από τον σεισμό
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε από τους ανθρώπους σε μια σφοδρή πληγείσα περιοχή της Τουρκίας κατανόηση σχετικά με τις καθυστερήσεις διάσωσης, εν μέσω αυξανόμενης οργής για την απάντηση της κυβέρνησης, αναφέρει το BBC.
Σε επίσκεψή του στο Αντιγιαμάν, ο κ. Ερντογάν είπε ότι οι σεισμικές δονήσεις και η κακοκαιρία σήμαιναν ότι «δεν μπορούσαμε να δουλέψουμε όπως θα θέλαμε». «Για αυτό, ζητώ συγχώρεση», είπε.
Υπήρξαν τέσσερις νέοι σεισμοί και 45 μετασεισμοί μεγέθους 5-6 Ρίχτερ μετά τους δύο ισχυρούς σεισμούς στις 6 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης της Τουρκίας (AFAD).
Ο επικεφαλής της AFAD Ορχάν Τατάρ το περιέγραψε ως «πολύ εξαιρετική δραστηριότητα».
Η Παγκόσμια Τράπεζα λέει ότι οι σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου προκάλεσαν περίπου 34 δισεκατομμύρια δολάρια άμεσες ζημιές στην Τουρκία, αλλά το κόστος της ανοικοδόμησης μπορεί να είναι περίπου διπλάσιο από αυτό. Εν τω μεταξύ, η αξιωματούχος της Παγκόσμιας Τράπεζας Άνα Μπγιέρντε δήλωσε ότι η κατάσταση στη Συρία ήταν «πραγματικά καταστροφική».
Ο κ. Ερντογάν – ο οποίος επιδιώκει να επανεκλεγεί πρόεδρος στις κάλπες που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο – έχει περιοδεύσει σε ορισμένες από τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο. Η επίσκεψή του στο Αντιγιαμάν έγινε μετά από έντονη κριτική για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης εκεί από τους ντόπιους.
«Δεν είδα κανέναν μέχρι τις 14:00 τη δεύτερη μέρα του σεισμού», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μεχμέτ Γιλντιρίμ, κάτοικος του Αντιγιαμάν, νωρίτερα αυτό το μήνα.
«Ούτε κυβέρνηση, ούτε κράτος, ούτε αστυνομία, ούτε στρατιώτες. Ντροπή σας! Μας αφήσατε μόνοι μας».
Η καταστροφή άφησε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους άστεγους και πολλές χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν χωρίς στέγη ή εγκαταστάσεις υγιεινής. Υπάρχουν ελλείψεις σε σκηνές για επιζώντες.
