Του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού, Σάκη Αγοραστού, για την ατομική αξιολόγηση. Μας ήρθε στο μέιλ μας.

«Ο εκπαιδευτικός να παλέψει με αυτά που έχει και όχι παθητικά να βολεύεται πίσω από τις ελλείψεις των σχολείων σε προσωπικό και υποδομές. Να δημιουργεί και όχι να γκρινιάζει, όπως κάνουν οι συνδικαλιστές» – 2023, Ι. Αντωνίου, πρόεδρος του ΙΕΠ

Συμφωνούμε απολύτως με τον πρόεδρο του ΙΕΠ. Από σήμερα συνάδελφοι σας καλούμε να ξεκινήσετε να παλεύετε με αυτά που έχετε, να δημιουργείτε και να μην γκρινιάζετε.

Σας καλούμε να ξεχάσουμε όσα έχουμε διαβάσει για το πλαίσιο αξιολόγησης της Αμερικανικής Danielson Group που απλά μετέφρασαν και προσπαθούν να επιβάλουν εμμονικά στη χώρα μας πολιτικοί, οικονομολόγοι και δικηγόροι που η σχέση τους με ένα σύστημα δημόσιας παιδείας είναι απλά… ανύπαρκτη. Δεν θα λάβουμε υπ’ όψιν τα αποτελέσματα του ίδιου συστήματος αξιολόγησης που εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ, δεν θα λάβουμε υπ’ όψιν την πλήρη αποτυχία του που αναφέρει ως πρώην στέλεχος της κυβέρνησης Τζ. Μπους και καθηγήτρια πανεπιστημίου στην Νέα Υόρκη η Diane Ravitch, η οποία ως ειδική στο θέμα εξηγεί εδώ και χρόνια ότι:

•  η “ελεύθερη επιλογή σχολείων με voucher” όπως και η “λογοδοσία στο εκπαιδευτικό σύστημα ακουγόταν πολύ καλή στα χαρτιά, αλλά στην πραγματικότητα, απέτυχε πλήρως στην πράξη” γιατί φαίνεται ξεκάθαρα πως είναι… γκρινιάρα

Δεν θα λάβουμε υπ’ όψιν την γνώμη της πως:

•  «οι δείκτες αξιολόγησης ήταν τόσοι πολλοί, όμως ήταν αδύνατον να αποτυπώσουν στην πράξη την εκπαιδευτική πραγματικότητα. Η πολυπλοκότητα και η δυναμικότητα ενός σχολικού περιβάλλοντος ήταν πρακτικά αδύνατον να αποτιμηθούν με τους υπάρχοντες-προτεινόμενους δείκτες του πλαισίου αξιολόγησης. Το πλαίσιο κρίθηκε αποτυχημένο». 

Γιατί στις ΗΠΑ, το σύστημα-πλαίσιο αξιολόγησης μπορεί να απέτυχε και τα αποτελέσματά του να χειροτέρεψαν την πρόσβαση στο σύστημα εκπαίδευσης, την καθημερινότητα και τις ζωές των μαθητών και εκπαιδευτικών, αλλά εδώ… θα πετύχει, γιατί… το λένε/εύχονται οι «ειδικοί», οι οποίοι όμως συνεχίζουν να μην έχουν ουδεμία σχέση με την δημόσια εκπαίδευση και την σχολική τάξη.

Από σήμερα λοιπόν δεν θα γκρινιάζουμε για το ότι οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών προσπαθούν με νύχια και με δόντια να μας επιβάλλουν εμμονικά τις ιδεοληψίες τους περί ενός σχολείου του ανταγωνισμού, της αγοράς που προετοιμάζει πειθήνιους εργαζόμενους που θα αποφοιτούν έτοιμοι για την αγορά εργασίας, ταυτόχρονα δεν θα διεκδικούν δικαιώματα, αξιοπρέπεια και ανθρώπινη ζωή, αλλά… θα κάνουν ευτυχισμένους τους μάνατζέρς τους παράγοντας την μέγιστη υπεραξία με το χαμηλότερο δυνατό κόστος απολαμβάνοντας συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα.

Σας καλούμε να παλέψουμε με αυτά που έχουμε. Με την γνώση ότι υπάρχει και το παγκοσμίως αναγνωρισμένο ως άριστο, Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, για το οποίο ο διευθυντής του Κέντρου Εκπαίδευσης για την Διεθνή Κινητικότητα Pasi Sahlberg δήλωνε στην NY Times τα εξής:

• […]Σχετικά με την «υπαιτιότητα» των δασκάλων και των διοικούντων o Sahlberg απαντά σηκώνοντας τους ώμους: “Δεν υπάρχει λέξη για την λογοδοσία στη Φινλανδία” είπε αργότερα στο ακροατήριο του Teachers College του Πανεπιστημίου της Columbia. “Η λογοδοσία είναι αυτό που μένει όταν η ευθύνη έχει αφαιρεθεί”.
• […]Αυτό που μετράει είναι ότι στη Φινλανδία όλοι οι καθηγητές και οι διοικούντες έχουν κύρος, αξιοπρεπή μισθό και μεγάλη αίσθηση του καθήκοντος (είναι πολύ υπεύθυνοι). Απαιτείται μεταπτυχιακό για να μπορέσει κάποιος να μπει στο επάγγελμα και τα προγράμματα εκπαίδευσης δασκάλων είναι ανάμεσα στα πιο εκλεκτικά επαγγελματικά σχολεία στη χώρα. Αν ο δάσκαλος είναι κακός, είναι ευθύνη του διευθυντή να το παρατηρήσει και να το αντιμετωπίσει.
• […]Και ενώ οι αμερικάνοι λατρεύουν να μιλούν για ανταγωνισμό, o Sahlberg τονίζει ότι δεν υπάρχει τίποτα που να κάνει τους Φινλανδούς να νιώθουν πιο άβολα από αυτό. Στο βιβλίο του, αναφέρει το απόφθεγμα ενός Φινλανδού συγγραφέα του Samuli Paronen: “Οι αληθινοί νικητές δεν διαγωνίζονται”. Είναι δύσκολο να σκεφτείς μία πιο μη-αμερικανική ιδέα αλλά όταν μιλάμε για την εκπαίδευση, η επιτυχία των Φινλανδών δείχνει ότι η στάση τους ίσως έχει πλεονεκτήματα. Δεν υπάρχουν λίστες με κορυφαία σχολεία ή δασκάλους. Η κύρια ιδέα που οδηγεί την εκπαίδευση δεν είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ εκπαιδευτικών και σχολείων αλλά η συνεργασία.
• […]Δεκαετίες πριν, όταν το φινλανδικό σύστημα χρειαζόταν άμεσα μεταρρύθμιση, ο στόχος του προγράμματος που η Φινλανδία θεσμοθέτησε, και η οποία κατέληξε σε τόσο μεγάλη επιτυχία σήμερα, δεν ήταν ποτέ η αριστεία. Ήταν η αμεροληψία, η ίση μεταχείριση.
• […]Από το 1980, ο κύριος οδηγός της φινλανδικής εκπαιδευτικής πολιτικής ήταν η ιδέα ότι κάθε παιδί πρέπει να έχει την ίδια ακριβώς ευκαιρία να μάθει, ανεξάρτητα από το οικογενειακό ιστορικό, εισόδημα, ή γεωγραφική προέλευση. Η εκπαίδευση λογιζόταν κυρίως και πάνω απ’ όλα όχι ως ένα τρόπος να παράγει σταρ επιδόσεων, αλλά ως ένα όργανο για να εξισορροπήσει την κοινωνική ανισότητα.

Απευθυνόμενοι σε γονείς, μαθητές, συναδέλφους και στην ελληνική κοινωνία των ελεύθερων δημοκρατικών ανθρώπων, σας καλούμε να συν-δημιουργήσουμε, όπως μας προτρέπει ο πρόεδρος του ΙΕΠ, το ουτοπικό για τα μυαλά των κυβερνώντων, σχολείο που ονειρευόμαστε. Το σχολείο των ελεύθερων ανθρώπων, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της ισότητας, της συνεργασίας, της αγάπης και του αλληλοσεβασμού. Το σχολείο που δημιουργεί ολοκληρωμένους, χρήσιμους, σκεπτόμενους πολίτες με δεξιότητες κριτικής σκέψης που ασπάζονται αυτές τις αξίες. Το σχολείο που θα δημιουργεί Ανθρώπους με το “Α” κεφαλαίο. Ας αγωνιστούμε σύσσωμοι για ένα σχολείο εμπνευσμένο και προς την κατεύθυνση του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος, αντί ενός σχολείου της αγοράς και των διακρίσεων, όπως στην Αμερική. Ο αγώνας αυτός είναι δύσκολος αλλά θα πρέπει να είναι και διαρκής.

Όταν εμείς θα μιλάμε και θα αγωνιζόμαστε για διδασκαλία, μάθηση, μαθητές, τάξεις κ σχολεία, όταν εμείς θα μαχόμαστε μέσα στις τάξεις για να κάνουμε καλύτερο τον κόσμο και να πραγματώνουμε τα όνειρα μας, ας αφήνουμε τους πολιτικούς ταγούς της κυβέρνησης που αδυνατούν να αντιληφθούν την κοινωνία και τους πολίτες της παρά μόνο με οικονομικούς όρους κόστους και κέρδους, στην μιζέρια και την γκρίνια τους. Ας τους αφήσουμε να απειλούν και να εκβιάζουν με εγκυκλίους, νόμους και υπουργικές αποφάσεις τους πολίτες της χώρας γιατί μόνο αυτό γνωρίζουν, εν ελλείψει επιχειρηματολογίας και οποιουδήποτε αισθήματος σεβασμού και εμπιστοσύνης προς τα πρόσωπα κ τις πολιτικές τους. Ας τους αφήσουμε να μας φοβούνται.

Κάπου εδώ, ίσως είναι απαραίτητο να σημειώσουμε και τα εξής προς αποφυγή αναπαραγωγής στερεότυπων απαντήσεων/σχολίων. 

– Η εκπαιδευτική κοινότητα δεν φοβάται την αξιολόγηση. –

– Η εκπαιδευτική κοινότητα δεν αρνείται ένα σύστημα βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου και συστήματος. –

Η εκπαιδευτική κοινότητα έχει καταθέσει προ πολλού εμπεριστατωμένες προτάσεις και προβληματισμούς σχετικά με τρόπους βελτίωσης των παραπάνω σε επιστημονικά συνέδρια και επιστημονικές εργασίες. Αγωνίζεται καθημερινά και σθεναρά για να στείλει στα σκουπίδια ένα σύστημα που έρχεται από τα παλιά, είναι εφαρμοσμένο αλλά έχει κριθεί πολλάκις αποτυχημένο σε άλλες χώρες ακριβώς επειδή είναι διαμετρικά αντίθετο με το σχολείο που ονειρευόμαστε και επιθυμούμε. Ένα σύστημα που στη χώρα μας προσπαθούν να μας το παρουσιάσουν σαν καινοτόμο και απαραίτητο. Ας μην ξεχνάμε πως αυτοί που προσπαθούν να το επιβάλλουν δεν έχουν ουδεμία σχέση με το δημόσιο σχολείο και την σχολική τάξη. Ούτε οι ίδιοι πήγαν σε δημόσιο σχολείο, ούτε στέλνουν τα παιδιά τους σε δημόσιο σχολείο. Επιτρέψτε μας να γνωρίζουμε καλύτερα, ακριβώς επειδή φροντίζουμε να μελετάμε, να συσκεπτόμαστε και να κρίνουμε το εν λόγω σύστημα, εκ της διεθνούς εμπειρίας και εκ της εξειδικευμένης επιστημονικής γνώσης που οι ίδιοι διαθέτουμε. Εν τέλει, σε κάθε δημοκρατικό πολίτευμα, η διαμόρφωση πολιτικών είναι απολύτως λογικό και απαραίτητο να διαμορφώνεται συλλογικά και δημοκρατικά. Το εν λόγω σύστημα αξιολόγησης όμως τέθηκε σε διαβούλευση μονάχα για τα μάτια του κόσμου. Κι επειδή ακριβώς έχει αποτύχει πλήρως να πείσει την εκπαιδευτική κοινότητα, επιβάλλεται εν τέλει με νόμους εν μέσω απειλών και εκβιασμών αντί εμπεριστατωμένων και επιστημονικών επιχειρημάτων.

Ας παλέψουμε λοιπόν!

Υ.Γ. Αλήθεια, αφού η υπουργός ποθεί τόσο πολύ την αξιολόγηση γιατί δεν φτιάχνει μια ακόμα πλατφόρμα όπου να καταχωρούμε εμείς οι πολίτες αξιολόγηση για την ίδια, την πολιτική ηγεσία της κυβέρνησης και τις πολιτικές τους κι έπειτα να δημοσιεύονται τα αποτελέσματα για μπορούμε να κρίνουμε την επάρκεια και την καταλληλότητα τους; Μπορεί να τους βοηθήσει να… βελτιωθούν! (ευσεβείς πόθοι)