Ο Κασέμ Σολεϊμανί, ο Ιρανός διοικητής της επίλεκτης Δύναμης Κουντς στο Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ξεκίνημα της ιρακινής αντίστασης κατά της κατοχής των ΗΠΑ και, στη συνέχεια, κατά του αυτοαποκαλούμενου χαλιφάτου του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Δολοφονήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του 2020 επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Πριν από λίγες ημέρες και με αφορμή την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων Τεχεράνης-Ριάντ με τη μεσολάβηση του Πεκίνου ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Νάσερ Κανανί, χαρακτήρισε τον εκλιπόντα Σολεϊμανί «αρχιτέκτονα» αυτής της ιστορικής συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία.
Σήμερα επίσης το Ιράκ συμπληρώνονται 20 χρόνια από την αμερικανική εισβολή στη χώρα και την καθαίρεση του Σαντάμ Χουσεΐν από την εξουσία. Σήμερα, παρά την εικόνα της κανονικότητας, οι Ιρακινοί ανησυχούν για το μέλλον τους.
_____
Η ιστορία της στρατιωτικής επιχείρησης που οδήγησε στην ήττα του ISIS ξεκίνησε με μια συνάντηση μεταξύ του Σολεϊμανί και του γενικού γραμματέα της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα στη Βηρυτό, ο οποίος αποφάσισε να καλέσει μια ομάδα αξιωματικών της Χεζμπολάχ που εδρεύουν στη Συρία και τον Λίβανο σε μια συνάντηση στη Δαμασκό. Εκεί θα συγκεντρώνονταν για να καθορίσουν πώς θα βοηθούσαν τους Ιρακινούς να νικήσουν τον ISIS. Ένας από αυτούς τους αξιωματικούς, ανώτερος στρατιωτικός διοικητής της Χεζμπολάχ που συνόδευε τον Σολεϊμανί και πολέμησε μαζί του σε πολλές μάχες, μοιράστηκε τις λεπτομέρειες αυτής της ιστορίας σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο The Cradle. Για να διατηρήσουμε την ανωνυμία του, χρησιμοποιήσαμε το όνομα Σατζέντ παρακάτω.
The Cradle: Με την εμφάνιση του ISIS, το όνομα του Κασέμ Σολεϊμανί άρχισε να εμφανίζεται πιο έντονα, τόσο παγκοσμίως όσο και στην περιοχή. Ωστόσο, η δουλειά του στο Ιράκ είχε ξεκινήσει πολύ πριν από αυτό. Ποιος ήταν ο ρόλος του στην ιρακινή αντίσταση κατά της αμερικανικής κατοχής του Ιράκ;
Σατζέντ: Ο Κασέμ ήταν ο διοικητής της Δύναμης Κουντς στο IRGC, ήταν βετεράνος του πολέμου Ιράν-Ιράκ και γνώριζε καλά το Ιράκ. Όταν οι Αμερικανοί κατέλαβαν το Ιράκ, ορισμένοι σχηματισμοί που δραστηριοποιούνταν ενάντια στο καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν αποφάσισαν να κατευθύνουν τις προσπάθειές τους στην αντίσταση στην κατοχή.
Ζήτησαν τη βοήθεια του Κασέμ Σολεϊμανί και δεν άργησε να απαντήσει. Βοήθησε στην οργάνωση αυτών των ομάδων, στη δημιουργία στρατοπέδων εκπαίδευσης και επόπτευε προσωπικά την παροχή υποστήριξης, εξοπλισμού και όπλων στις ιρακινές φατρίες αντίστασης.
The Cradle: Μετά την επέκταση του ελέγχου του ISIS, ο Σολεϊμανί άρχισε να εμφανίζεται πιο συχνά δημόσια. Σε μια από τις ομιλίες του, ο Νασράλα είπε ότι η Χεζμπολάχ ήταν στην πρώτη γραμμή όσων ήταν μαζί του. Ποιο ήταν το καθήκον που ανατέθηκε στη Χεζμπολάχ και στους αξιωματικούς του πεδίου από τον Σολεϊμανί, και ποιες ήταν οι οδηγίες και οι στόχοι που παρείχε ο Νασράλα;
Σατζέντ: Μετά από μια συνάντηση μεταξύ του Κασέμ και του Νασράλα, ελήφθη απόφαση να κληθεί μια ομάδα στελεχών της Χεζμπολάχ, μεταξύ 12 και 13 ατόμων, σε μια συνάντηση με τον Ιρανό υποστράτηγο στη Δαμασκό. Εκεί τους ενημέρωσε ότι θα πήγαιναν στο Ιράκ για να βοηθήσουν τα αδέρφια μας στην ιρακινή αντίσταση, μεταφέροντας τις εμπειρίες που απέκτησαν από την αντίσταση στην ισραηλινή κατοχή και στον πόλεμο της Συρίας.
Ήταν διαφόρων ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρησιακών διοικητών. Όλοι έμειναν έκπληκτοι που η αποστολή είχε μόλις ξεκινήσει και ότι επρόκειτο να ταξιδέψουν αμέσως στη Βαγδάτη. Μερικοί από αυτούς ζήτησαν την ευκαιρία να φέρουν τα προσωπικά τους αντικείμενα ή να αποχαιρετήσουν τις οικογένειές τους, αλλά ο Κασέμ επέμεινε ότι κάποιοι από αυτούς θα έφευγαν μαζί του το ίδιο βράδυ για τη Βαγδάτη, ενώ οι υπόλοιποι θα τον συναντούσαν εκεί λίγο αργότερα.
Η πρώτη παρτίδα έφυγε με τον Σολεϊμανί στην ίδια πτήση προς τη Βαγδάτη και πέρασαν την πρώτη τους νύχτα στο σπίτι του Αμπού Μαχντί αλ-Μουχαντίς (του αείμνηστου αναπληρωτή επικεφαλής των Μονάδων Λαϊκής Κινητοποίησης του Ιράκ ή PMUs). Μετά από αυτό, έφτασαν οι υπόλοιποι και ο αριθμός έφτασε τους 30. Ο Κασέμ μοίρασε προσωπικά ρόλους και αποστολές και είπε:
Όλοι σας συμμετείχατε σε μεγάλες επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ και κατά των τακφίρι στη Συρία. Αυτό που απαιτείται από εσάς είναι να μεταφέρετε τις εμπειρίες σας στους Ιρακινούς αδελφούς μας και να τους δείξετε το ίδιο πνεύμα με το οποίο πολεμήσατε τους Ισραηλινούς και υπερασπιστήκατε το ιερό της Sayyida Zainab (ο τόπος ταφής έξω από τη Δαμασκό της εγγονής του Προφήτη Μωάμεθ).
Με απλά λόγια, αυτή ήταν η αποστολή.
Μετά τη διανομή των εργασιών, ο καθένας κατευθύνθηκε προς την τοποθεσία που του είχε ανατεθεί. Αυτό ήταν πριν από το φετφά της ανώτατης σιιτικής αρχής στο Ιράκ, του Αγιατολάχ Αλί αλ-Σιστανί, στις 13 Ιουνίου 2014, που οδήγησε στον σχηματισμό του PMU, με στόχο την αντιμετώπιση της επέκτασης του ISIS και τον έλεγχό του σε μεγάλα τμήματα της Ιράκ.
Εκτός από τον ISIS εκείνη την εποχή, υπήρχαν και άλλες ένοπλες φατρίες [ευθυγραμμισμένες με την τρομοκρατική ομάδα] όπως το Στρατιωτικό Συμβούλιο, το οποίο περιλάμβανε διάφορες μαχητικές οργανώσεις, όπως η Εικοστή Επανάσταση, οι Ταξιαρχίες Σαλάχ αλ-Ντιν, η Ταξιαρχία του Αγγελιοφόρου του Θεού, οι Ταξιαρχίες Αλ-Κακαά και ομάδες από το Κόμμα Μπάαθ. Εκείνη την εποχή, [το ISIS] επέκτεινε κυρίως τον έλεγχό του προς τη δυτική Βαγδάτη, αφού είχε καταλάβει την πόλη της Μοσούλης και πλησίασε την πόλη Σαμάρα.
The Cradle: Δυτικά και ΜΜΕ του Περσικού Κόλπου προώθησαν την αφήγηση ότι ο Σολεϊμανί εφάρμοζε μια ιρανική ατζέντα στο Ιράκ. Συνεργαστήκατε στενά μαζί του – αληθεύει αυτό και ποιος ήταν ο πραγματικός στόχος του για την υπεράσπιση του Ιράκ και την επίτευξη της νίκης κατά του ISIS και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων;
Σατζέντ: Αυτή η ερώτηση πρέπει να απευθύνεται στους Ιρακινούς. Πιστεύω ότι όποιος έχει στόχο να εφαρμόσει μια ιδιωτική ατζέντα δεν θα φτάσει στο σημείο να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του. Πολλές φορές ο Κασέμ βρισκόταν στην πρώτη γραμμή των επιτιθέμενων ομάδων και θα μπορούσε να είχε πεθάνει ανά πάσα στιγμή.
Για παράδειγμα, βρισκόταν σε ένα από τα Hummer που άνοιξαν το δρόμο προς τη Σαμάρα. Δεν νομίζω ότι η ατζέντα του Ιράν στο Ιράκ βασίζεται στο άνοιγμα ενός δρόμου προς μια πόλη και απαιτεί να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή ενός ηγέτη όπως ο Κασέμ Σολεϊμανί.
Η αποστολή του ήταν να θέσει όλες τις δυνατότητές του και τις δυνατότητες της Ισλαμικής Δημοκρατίας στο Ιράν στην υπηρεσία της ιρακινής κυβέρνησης. Σε όλες τις συναντήσεις του με τους Ιρακινούς, τους έλεγε:
Η απόφαση είναι δική σας. Είμαστε εδώ μόνο για να βοηθήσουμε και όποιος δεν συμμορφώνεται με τις εντολές σας μπορεί να κληθεί να φύγει αμέσως.
Ακόμη και σε επίπεδο συμπεριφοράς, δεν ήταν δυνατό να γίνει διάκριση μεταξύ αυτού και οποιουδήποτε από τους άλλους μαχητές.
The Cradle: Έχουμε ακούσει ότι ο Σολεϊμανί αποκαλείται ο «Άνθρωπος των Χαντακιών». Αυτό σημαίνει ότι ήταν παρών, στο έδαφος, σε κάποιες από τις μάχες; Πες μας για αυτό.
Σατζέντ: Μπορώ να πω ότι ο Κασέμ ήταν προσωπικά παρών σε όλες τις μάχες. Στις 31 Αυγούστου 2014 συμμετείχε στην άρση της πολιορκίας στην πόλη Αμερλί. Η πολιορκία της πόλης, που κατοικείται από σιίτες Τουρκμένιους, ξεκίνησε μετά την πτώση της Μοσούλης τον Ιούλιο του 2014. Οι μαχητές του ISIS κατέλαβαν όλα τα χωριά γύρω από το Αμερλί, απομονώνοντας την πόλη και στερώντας της νερό, τρόφιμα και φάρμακα για 80 ημέρες.
Ο Κασέμ ήταν στην πρώτη γραμμή της επιτιθέμενης συνοδείας για την άρση της πολιορκίας και έπεσε σε ενέδρα όταν εξερράγη εκρηκτικός μηχανισμός στο Hummer που ταξίδευε, σκοτώνοντας δύο από αυτούς που ήταν μαζί του και τραυματίζοντας άλλους δύο.
Κάτι παρόμοιο συνέβη στη μάχη του Τζουρφ αλ-Σακχάρ τον Οκτώβριο του 2014. Αυτή είναι μια πολύ σύνθετη γεωγραφικά περιοχή για κάθε επιτιθέμενη δύναμη λόγω των πυκνών φοινικόδεντρων που την περιβάλλουν, που χρησιμεύει ως κάλυμμα για τις δυνάμεις που την υπερασπίζονται. Είναι επίσης μια πολύ σημαντική περιοχή από στρατηγικής άποψης και αποτελούσε έναν θύλακα για το ISIS μέσω του οποίου μπορούσε να φτάσει στις ιερές πόλεις, όπως η Καρμπάλα και η Νατζάφ.
Μετά από δύο εβδομάδες επιθέσεων, οι επιτιθέμενες δυνάμεις δεν μπόρεσαν να κόψουν τον δρόμο και να φτάσουν στην όχθη του ποταμού μέχρι να έρθει ο Κασέμ. Ζήτησε να φέρει ένα θωρακισμένο Hummer για να κατευθυνθεί στην όχθη του ποταμού, που ήταν περίπου τρία χιλιόμετρα μακριά. Το να φτάσουμε εκεί σήμαινε πρακτικά την απελευθέρωση της περιοχής από τα χέρια του ISIS. Ήθελε να εξερευνήσει την περιοχή, γι’ αυτό ανέβηκε στο χωμάτινο έρεισμα, το οποίο δεχόταν πυρά από μεσαία όπλα.
Ένας από εμάς του είπε: «Θέλεις να πεθάνουμε;» Απάντησε: «Δεν θέλω να πεθάνουμε, αλλά αντ’ αυτού να ανοίξουμε το δρόμο». Τότε ο διοικητής των επιχειρήσεων Μπαντρ, Αμπού Μουνταζέρ, του είπε: «Θα το φροντίσω». Στο οποίο ο Κασέμ απάντησε: «Θα είμαι μαζί σου». Αλλά ο Αμπού Μουνταζέρ επέμεινε να προχωρήσει με μια ομάδα μαχητών και να ενταχθεί αργότερα ο υποστράτηγος.
Μετά από λιγότερο από δέκα λεπτά, ο Κασέμ αποφάσισε να ξεκινήσει. Αμέσως, μόλις περάσαμε το δρόμο, ο Τζουρφ αλ-Σαχάρ ξέφυγε από τον έλεγχο του ISIS σαν διά μαγείας. Επίσης στη μάχη της Αλ-Ντουλουϊγιά, τον Δεκέμβριο του 2014, ο Κασέμ επέμενε να συνοδεύσει έναν νεαρό άνδρα με μοτοσικλέτα για να εξερευνήσει μόνος του εδάφη που ελέγχονταν από το ISIS. Αυτή η μάχη αποτέλεσε ένα κβαντικό άλμα στον πόλεμο κατά του ISIS, αφού απελευθέρωσε τον δρόμο μεταξύ Βαγδάτης και Σαμάρας από τους τρομοκράτες.
The Cradle: Υπάρχουν εκείνοι που ισχυρίζονται ότι ο Σολεϊμανί πολέμησε στο πλευρό των ΗΠΑ, με τους Αμερικανούς να παρέχουν αεροπορική κάλυψη ενώ ήταν στο έδαφος. Πόσο αληθινή είναι αυτή η υπόθεση;
Σατζέντ: Οι Αμερικανοί δεν συμμετείχαν σε καμία επιχείρηση για την απελευθέρωση του Ιράκ από τον ISIS. Στη μάχη του Τικρίτ, τον Μάρτιο του 2015, το PMU ολοκλήρωσε τις προετοιμασίες του για την απελευθέρωση της πόλης, αλλά οι Αμερικανοί παρενέβησαν με την ιρακινή κυβέρνηση για να αποτρέψουν το PMU από το να πραγματοποιήσει την επίθεση.
Ο πρωθυπουργός Χάιντερ αλ-Αμπάντι αποφάσισε να αναθέσει στις αντιτρομοκρατικές δυνάμεις και την ομοσπονδιακή αστυνομία να πραγματοποιήσουν την επιχείρηση και αμερικανικά αεροπλάνα βομβάρδισαν στόχους μέσα στην πόλη. Όταν μπήκαν οι κυβερνητικές δυνάμεις, δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν πολύ και αποδείχθηκε ότι οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί δεν προκάλεσαν μεγάλη ζημιά στο ISIS.
Ως αποτέλεσμα, η πόλη απελευθερώθηκε μόνο μετά τη συμμετοχή του PMU στη μάχη. Ο αμερικανικός στρατός δεν παρείχε αεροπορική κάλυψη για καμία από τις επιχειρήσεις του PMU, ούτε συμμετείχε σε καμία επιχείρηση για την απελευθέρωση του Ιράκ από το ISIS.
The Cradle: Μετά την ήττα του ISIS, υπήρχε μια ευρέως διαδεδομένη αφήγηση που απέδωσε τη νίκη στον συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και προσπάθησε να παρουσιάσει τον Σολεϊμανί ως διεθνή τρομοκράτη. Ποια είναι η αλήθεια;
Σατζέντ: Οι δυνάμεις του συνασπισμού δεν έχουν συμμετάσχει σε καμία επιχείρηση κατά του ISIS. Απέρριψε το αίτημα της κυβέρνησης του (πρώην πρωθυπουργού του Ιράκ) Μουρί αλ-Μαλικί να παρέμβει κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης και αρνήθηκε να παράσχει όπλα στον ιρακινό στρατό. Ο ιρακινός στρατός είχε μόνο τέσσερα άρματα μάχης χωρίς πυρομαχικά και χρησιμοποιήθηκαν μόνο ως κιάλια για νυχτερινή όραση.
Η μόνη μάχη στην οποία συμμετείχαν οι Αμερικανοί ήταν στη Μοσούλη. Για εμάς αντίσταση είναι αντίσταση στην κατοχή όποια κι αν είναι. Αλλά για τους Αμερικανούς, η αντίσταση είναι νόμιμη όταν είναι εναντίον, ας πούμε, του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, και γίνεται «τρομοκρατία» όταν είναι εναντίον του Ισραήλ.
The Cradle: Ποιο ήταν το σημείο καμπής στον πόλεμο που σηματοδότησε την αρχή της ήττας του ISIS;
Σατζέντ: Η μάχη του Μπαϊτζί από τα τέλη Δεκεμβρίου 2014 έως τα τέλη Οκτωβρίου 2015 ήταν η αποφασιστική μάχη που επέτρεψε στην αντίσταση να πάρει τον έλεγχο του αυτοκινητόδρομου από τη Βαγδάτη προς το Μπαϊτζί και να χρησιμοποιήσει το Μπαϊτζί ως βάση για να ξεκινήσει μια αντεπίθεση στη Μοσούλη. Η πτώση της Μοσούλης ξεκίνησε όταν το PMU έκοψε το δρόμο μεταξύ Μοσούλης και Συρίας και εμπόδισε τις προμήθειες να φτάσουν στους τρομοκράτες της πόλης. Αν και οι Αμερικανοί συνέβαλαν στη μάχη της Μοσούλης, ήταν υπεύθυνοι για το 99 τοις εκατό των απωλειών που υπέστησαν οι δυνάμεις της αντίστασης.
The Cradle: Πώς ευθύνονταν οι ΗΠΑ;
Σατζέντ: Τα περισσότερα από τα θύματα προκλήθηκαν από βομβιστές αυτοκτονίας. Οδηγούσαν αυτοκίνητα γεμάτα εκρηκτικά, θωρακισμένα και κλειστά από όλες τις πλευρές, για να μην βλέπουν οι οδηγοί τους τον δρόμο. Ήταν τα drones τους που τους καθοδήγησαν στα μονοπάτια που έπρεπε να ακολουθήσουν και εδώ δεν είδαμε αμερικανικά αεροπλάνα ή συσκευές παρεμβολής των ΗΠΑ να τους σταματήσουν.
The Cradle: Περιορίζονταν το PMU μόνο σε Σιίτες;
Σατζέντ: Φυσικά όχι. Υπήρχαν και υπάρχουν Σουνίτες, Χριστιανοί και Γιαζίντι.
The Cradle: Υπάρχουν περίπου 5.000 μέλη του ISIS στις φυλακές που ελέγχονται από τους Κούρδους σήμερα. Σε περίπτωση διευκόλυνσης της διαφυγής τους, υπάρχει πιθανότητα να αναβιώσει η οργάνωση;
Σατζέντ: Εάν συμβεί αυτό, το παιχνίδι θα εκτεθεί. Ωστόσο, οι 5.000 είναι ένας πενιχρός αριθμός σε μια χώρα όπως το Ιράκ. Νομίζω ότι είναι αδύνατο να μπορέσουν να σχηματίσουν έστω και ένα μικρό εμιράτο.
The Cradle: Παρά τον ρόλο που διαδραμάτισε το Ιράν στην επίτευξη της νίκης επί του ISIS, υπάρχουν αρνητικά συναισθήματα για αυτό σε μεγάλο αριθμό Ιρακινών – γιατί συμβαίνει αυτό;
Σατζέντ: Ο λόγος είναι η μηχανή των μέσων ενημέρωσης που κατηγόρησε την Ισλαμική Δημοκρατία για την εκτεταμένη διαφθορά στο Ιράκ, μια φορά με το πρόσχημα της υποστήριξής της στην κυβέρνηση του Νουρί αλ-Μαλικί και ξανά με το πρόσχημα της υποστήριξής της στην κυβέρνηση του Χαϊντέρ al -Αμπαντί.
Ναι, το Ιράν υποστήριξε την ιρακινή κυβέρνηση, αλλά δεν ευθύνεται για την πολιτική που υιοθέτησε αυτή η κυβέρνηση. Οι υποστηρικτές των ΗΠΑ και οι οπαδοί τους στο Ιράκ κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες στα μέσα ενημέρωσης για να θεωρήσουν το Ιράν υπεύθυνο για όλα τα λάθη που διέπραξαν οι Ιρακινοί πολιτικοί, προκειμένου να στρέψουν τους Ιρακινούς εναντίον των Ιρανών.
The Cradle: Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το κίνητρο πίσω από τη δολοφονία του Σολεϊμανί στο ιρακινό έδαφος;
Σατζέντ: [Οι ΗΠΑ] ένιωσαν ότι η παρουσία του Κασέμ θα ήταν εμπόδιο στην υιοθέτηση της νίκης επί του ISIS. Ήταν ένα μεγάλο εμπόδιο στο αμερικανικό σχέδιο στη Δυτική Ασία, όπως ο Χατζ Αμπού Μαχντί αλ-Μουχαντίς ήταν ένα σημαντικό εμπόδιο στο ίδιο έργο στο Ιράκ.
