Η εκκλησιαστική σύγκρουση στην Ουκρανία έχει οδηγηθεί στα άκρα, καθώς η κυβέρνηση του Κιέβου αποφάσισε την πάση θυσία έξωση των μοναχών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από την πιο ιστορική μονή του σλαβικού κόσμου, τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου. Ίσως ακολουθεί και η οριστική απαγόρευσή της υπό τον μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο Εκκλησίας, η οποία ιστορικά υπαγόταν στο Πατριαρχείο Μόσχας, προς όφελος της μικρότερης και νεοϊδρυθείσας (2018) αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας υπό τον επίσης μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, που υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον αναγνωρίζουν όμως μόνο 4 από τις 15 συνολικά Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Παρά το γεγονός ότι η κανονική Ουκρανική Εκκλησία με ευρεία διεθνή αναγνώριση καταδίκασε εξαρχής την πολεμική επιχείρηση της Ρωσίας, συμπαρίσταται με κάθε μέσο στον ουκρανικό στρατό και προχώρησε σε πλήρη αυτονόμηση από το Πατριαρχείο Μόσχας παρασκευάζοντας μόνη μύρο για πρώτη φορά μετά από 100 χρόνια, οι πιο ακραίοι εθνικιστικοί κύκλοι τη χαρακτηρίζουν «όργανο της Μόσχας» και δηλώνουν ότι τώρα είναι ευκαιρία «να της κλείσουν το στόμα» (πώς άραγε;).
Λίγο πριν το Πάσχα ξεκίνησε νέο κύμα βίαιης αρπαγής ναών, συλλήψεων ιερέων ακόμη και για ιδιωτικές τους συνομιλίες, επιθέσεων και απειλών εναντίον όσων αντιστέκονται.
Δοκιμασμένα «εργαλεία» υλοποίησης της πολιτικής της κυβέρνησης του Κιέβου είναι, όπως καταγγέλλεται, οι χαλκευμένες διώξεις εναντίον ιερωμένων και δραστήριων ακτιβιστών, οι επιδρομές από υπηρεσίες ασφαλείας και η διεξαγωγή ερευνών σε μονές και ναούς, αλλά και το εθνικιστικό-νεοναζιστικό παρακράτος, που με τραμπούκικες μεθόδους δράσης και ομάδες κρούσης, συχνά μασκοφόρων, επιτίθεται σε απλούς πολίτες, αλλά και ιερωμένους.
Αν και το εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας αποτελεί μια μικρογραφία του εμφυλίου πολέμου στη χώρα, που διαρκεί από το 2014 και συνδέεται με αρκετά περίπλοκα δογματικά και εκκλησιολογικά προβλήματα, που έχουν προκαλέσει ρήγματα και διχασμούς στην παγκόσμια Ορθοδοξία, μια περίεργη «σιωπή» έχει επιβληθεί επί του θέματος.
Ο απαραίτητος ανοιχτός διάλογος μεταξύ των ορθοδόξων, την τάχιστη έναρξη του οποίου ζητούν σημαντικοί ιεράρχες και θεολόγοι παγκοσμίως, υποκαθίσταται έως τώρα από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις διπλωματών, επισκόπων και κυβερνητικών παραγόντων με κεντρικό συντονιστικό ρόλο να έχει αναλάβει η αμερικανική διπλωματία, που με ύφος πολλών… καρδιναλίων δεν κρύβει ότι είχε εξαρχής στόχο την παραχώρηση αυτοκέφαλου στην Ουκρανία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την επιτάχυνση της διεθνούς στήριξής του, την οποία έχουν εκφράσει έως τώρα μόνο η Αθήνα, η Λευκωσία και η Αλεξάνδρεια.
Συμβάλλοντας στην προώθηση του διαλόγου και της αλληλοκατανόησης, αλλά και στο σπάσιμο του «ειδησεογραφικού αποκλεισμού» για τους μεταξύ δύο πυρών Ουκρανούς ορθοδόξους, Έλληνες δημοσιογράφοι για πρώτη φορά μετά την έναρξη του πολέμου και το ξέσπασμα με νέα ορμή της εκκλησιαστικής κρίσης συνομίλησαν μέσω τηλεδιάσκεψης με τον πρύτανη της Θεολογικής Ακαδημίας και της Ιερατικής Σχολής Κιέβου αρχιεπίσκοπο Σίλβεστρο. Υπέβαλαν ερωτήσεις οι Λαμπρινή Θωμά, Πάρης Καρβουνόπουλος, Αιμίλιος Πολυγένης και Θανάσης Αυγερινός και συγκέντρωσαν σ’ αυτό το βίντεο το πιο ουσιαστικό τμήμα της συζήτησης, που φωτίζει αρκετές αθέατες πλευρές της πολυβασανισμένης ουκρανικής κοινωνίας, μας κάνει να ανησυχούμε για τις προοπτικές περαιτέρω κλιμάκωσης της εμφύλιας βίας εν μέσω πολέμου με τη Ρωσία, αλλά και να ελπίζουμε ότι ο ψύχραιμος διάλογος και ο αλληλοσεβασμός παραδόσεων, αξιών και θέσεων θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τους τόσο αναγκαίους συμβιβασμούς, αν θέλουμε να επανέλθει γρήγορα η ειρήνη στην ήπειρο.
