Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας, Μαρτσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, είπε ότι η χώρα του θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη και να αναλάβει την ευθύνη για τον ρόλο της στο διατλαντικό δουλεμπόριο, με αυτή τη δήλωση να αποτελεί την πρώτη φορά που ένας ηγέτης ενός έθνους της Νότιας Ευρώπης προτείνει μια τέτοια εθνική συγγνώμη.
Από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα, 6 εκατομμύρια Αφρικανοί απήχθησαν και μεταφέρθηκαν βίαια στον Ατλαντικό από πορτογαλικά πλοία και πωλήθηκαν ως σκλάβοι, κυρίως στη Βραζιλία.
Αλλά μέχρι στιγμής η Πορτογαλία έχει σπάνια σχολιάσει το παρελθόν της και λίγα διδάσκονται για τον ρόλο της στη δουλεία και τα δουλεμπόριο στα Πορτογαλικά σχολεία.
Αντίθετα, η αποικιακή εποχή της χώρας, η οποία υπέταξε χώρες όπως η Αγκόλα, η Μοζαμβίκη, η Βραζιλία, το Πράσινο Ακρωτήριο και το Ανατολικό Τιμόρ, καθώς και τμήματα της Ινδίας, θεωρείται συχνά ως πηγή υπερηφάνειας από τους περισσότερους Πορτογάλους.
Μιλώντας την Τρίτη στον ετήσιο εορτασμό της Πορτογαλίας για την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» του 1974, η οποία ανέτρεψε τη δικτατορία του Σαλαζάρ, ο Ρεμπέλο ντε Σόουζα είπε ότι η χώρα πρέπει να προχωρήσει πέρα από μια απλή συγγνώμη, αν και δεν έδωσε λεπτομέρειες.
«Το να ζητάς συγγνώμη είναι μερικές φορές το πιο εύκολο πράγμα: ζητάς συγγνώμη, γυρνάς την πλάτη σου και η δουλειά τελείωσε», είπε, προσθέτοντας ότι η χώρα θα πρέπει «να αναλάβει την ευθύνη» για το παρελθόν της για να οικοδομήσει ένα καλύτερο μέλλον.
Ο Ρεμπέλο ντε Σόουσα έκανε τις δηλώσεις αυτές αφού ο Βραζιλιάνος πρόεδρος, Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος βρισκόταν στην Πορτογαλία για την πρώτη του επίσκεψη στην Ευρώπη από την ανάληψη των καθηκόντων του, μίλησε στο πορτογαλικό κοινοβούλιο. Η Βραζιλία κέρδισε την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία το 1822.
Είπε ότι ο αποικισμός της Βραζιλίας είχε επίσης θετικούς παράγοντες, όπως η διάδοση της πορτογαλικής γλώσσας και κουλτούρας.
«[Αλλά] από την κακή πλευρά, ήταν η εκμετάλλευση των ιθαγενών… η σκλαβιά, η θυσία των συμφερόντων της Βραζιλίας και των Βραζιλιάνων», τόνισε ο Λούλα.
Η κορυφαία ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ευρώπης είπε προηγουμένως η Πορτογαλία έπρεπε να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει το αποικιακό παρελθόν και τον ρόλο της στο διατλαντικό δουλεμπόριο, προκειμένου να βοηθήσει στην καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων σήμερα.
