Ο Ούβε Μπόρνσοϊερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκράιφσβαλντ της Γερμανίας και η ομάδα ερευνητών του ανακάλυψαν πρόσφατα παίρνοντας δείγματα από εργοστάσιο πλαστικών ότι κάποια βακτήρια μπορούσαν να επιτρέψουν την φιλική προς το περιβάλλον ανακύκλωση πλαστικών καθώς ήταν σε θέση να αποσυνθέσουν την πολυουρεθάνη, μία ουσία που χρησιμοποιείται στην κατασκευή «αφρού» αθλητικών παπουτσιών, στρωμάτων και άλλων υλικών.
Ο καθηγητής μιλώντας πριν λίγες μέρες στην Ντόιτσε Βέλλε εμφανίστηκε ενθουσιασμένος για τις προοπτικές αξιοποίησης των ενζύμων που φέρουν τα βακτήρια τονίζοντας χαρακτηριστικά:
«Βάλαμε ένα κομμάτι πολυουρεθάνης μαζί με τα ένζυμα στο εργαστήριο. Αποσυντέθηκε πλήρως μετά από δύο ημέρες. Είμαι πολύ σίγουρος ότι με τις μεθόδους που αναπτύσσονται επί του παρόντος στο δικό μας ερευνητικό πεδίο, σύντομα θα υπάρξουν ένζυμα που θα μπορούν να το κάνουν σε λίγες ώρες». Εάν τα πολυμερή πλαστικά όπως η πολυουρεθάνη μπορούν να ανακυκλωθούν χρησιμοποιώντας αντίστοιχες βιοκαταλυτικές μεθόδους, θα μπορούσε να βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα των πλαστικών σε σύγκριση με τη μηχανική ανακύκλωση. Ταυτόχρονα πρόκειται για μια πιο αποτελεσματική, φιλική προς το περιβάλλον και λιγότερο ενεργοβόρα βιοχημική διεργασία».
Το ίδιο αισιόδοξος για τις προοπτικές αξιοποίησης των ενζύμων ορισμένων βακτηρίων εμφανίστηκε το ίδιο διάστημα και ο ερευνητής ενζύμων Σέζαρ Ραμίρες-Σαρμιέντο, που είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Βιολογίας και Ιατρικής Μηχανικής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής. Όπως ανέφερε, τα ένζυμα αποτελούντα από πολύπλοκα μόρια πρωτεΐνης που επιταχύνουν τις βιοχημικές αντιδράσεις. Με άλλα λόγια, «ενώνουν τα πράγματα ή τα διασπούν».
Ορισμένες εταιρίες πάντως έχουν σπεύσει να προχωρήσουν από τη θεωρία στην πράξη αξιοποιώντας την γνώση από τα ένζυμα βακτηρίων ενδιαφέροντος κατά των πλαστικών με στόχο την ανακύκλωση που είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η γαλλική εταιρεία Carbios, που χρηματοδοτείται από πανίσχυρες πολυεθνικές όπως η Nestlé και η PepsiCo αλλά και από εταιρείες ένδυσης και καλλυντικών όπως η Patagonia, η Puma και η L’ Oreal. Η Carbios διαθέτει εργοστάσιο στην περιοχή Κλερμόν-Φεράν της κεντρικής Γαλλίας, στο οποίο καταφέρνει (σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία) να διαχωρίσει δύο τόνους PET (σ.σ. τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο) μέσα σε δέκα ώρες με τη βοήθεια γενετικά τροποποιημένων ενζύμων.
Εκεί, τα απόβλητα PET μεταποιούνται σε σφαιρίδια, τα οποία διασπώνται από τα ένζυμα PETase σε μικρά μόρια, τα λεγόμενα μονομερή. Τα μονομερή μπορούν στη συνέχεια να επαναχρησιμοποιηθούν για την παραγωγή 100% ανακυκλωμένων προϊόντων PET. Σύμφωνα με την εταιρεία, αυτό επιτρέπει μια σχεδόν απεριόριστη παραγωγή νέου PET. Τα μίνι-μόρια μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή εντελώς διαφορετικών προϊόντων, όπως φαρμακευτικών προϊόντων.
Σε αυτή τη διαδικασία τα απόβλητα υλικά και τα ένζυμα καίγονται ταυτόχρονα. Η εταιρεία κατασκευάζει στο μεταξύ μια νέα μονάδα δυναμικότητας 50.000 τόνων ετησίως, που θα ισοδυναμούσε με δύο δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια. Έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία το 2025.
Πάντως, περιβαλλοντικές ομάδες αμφισβητούν την πρακτική αξιοποίηση των ενζύμων σε σχέση με τις τεράστιες ποσότητες πλαστικών που καταναλώνονται και πετάγονται κάθε χρόνο τονίζοντας ότι οι νέες τεχνολογίες ενζύμων για τη διάσπαση του πλαστικού δε θα κάνουν τη μεγάλη διαφορά αλλά η εξοικονόμηση πόρων και η απόφαση των καταναλωτών να χρησιμοποιούν λιγότερες ποσότητες πλαστικών.
