Αρχικά, μία σύντομη αναδρομή στο περιβαλλοντικό και κλιματικό ιστορικό του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Όσο ήταν κυβέρνηση και υπουργός Περιβάλλοντος ήταν ο κ. Σταθάκης, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προωθήσει τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, δηλαδή πετρελαίου και αερίου, και τις έρευνες για τα κοιτάσματα αυτών στην Ήπειρο, το Ιόνιο, τον Κορινθιακό και την Κρήτη.
Τις έρευνες τις είχαν αναλάβει οι Total, ExxonMobil, Repsol, Edison, Energean και Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ), δηλαδή μερικοί από τους πιο κακόφημους καταστροφείς του κλίματος. Σε όλο τον κόσμο γίνονται δράσεις ενάντιά τους και οι ίδιες τους οι χώρες τους έχουν απαγορεύσει τις εξορύξεις σε αυτές, όπως στην Total στη Γαλλία και στη Repsol στην Ισπανία. Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε το διαβόητο Χρηματιστήριο Ενέργειας, δηλαδή το 100% της Ελληνικής ενέργειας δημοπρατείται στη διεθνή αγορά και η τελική τιμή είναι η υψηλότερη, του αερίου δηλαδή, ανεξάρτητα από τη μέθοδο παραγωγής. Ακόμα, πέρασε τις δημοτικές εταιρείες νερού στο Υπερταμείο, έστρωσε τον δρόμο δηλαδή για την ιδιωτικοποίηση του νερού και τη δημιουργία ρυθμιστικής αρχής από τη Ν.Δ.
Κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προωθήθηκε και επεκτάθηκε το δίκτυο του Φυσικού Αερίου (κανονικά πρέπει να το αποκαλούμε Ορυκτό Αέριο) ως μεταβατικό καύσιμο στην πράσινη μετάβαση. Αυτό είναι ένα ψέμα που έχει τροφοδοτηθεί από το πετρελαϊκό λόμπι. Ως αποτέλεσμα, μας κλείδωσε για πολλές δεκαετίες ακόμα σε ένα ορυκτό καύσιμο. Όταν διαρρέει ως μεθάνιο είναι, σε βάθος εικοσαετίας, 86 φορές πιο καταστροφικό για το κλίμα από το CO2 και τελικά, μόνο φθηνό δεν αποδείχθηκε.
Τέλος, απέτυχε να ολοκληρώσει τους δασικούς χάρτες και να εφαρμόσει τις περιοχές απόλυτης προστασίας – όπως τις Natura 2000-και να βρει μία λύση για τις χωματερές, όπως στον δήμο Φυλής, που είναι εξαιρετικά καρκινογόνες, καταστροφικές για το κλίμα και προκαλούν πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ρύπανσης του αέρα.
Ίσως όμως να έχουν μάθει από το παρελθόν. Στο επίσημο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης 2023-2027 που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, οι μόνες αναφορές στο περιβάλλον και την ενέργεια είναι οι ακόλουθες:
1) «Προωθούμε τις ενεργειακές κοινότητες και την αυτοπαραγωγή/αυτοκατανάλωση, με στόχο τουλάχιστον το 50% των νέων αδειών να αφορά ενεργειακές κοινότητες και αυτοπαραγωγή» .
2) «Μειώνουμε το κόστος της μηνιαίας κάρτας απεριορίστων διαδρομών στις Δημόσιες συγκοινωνίες από τα 27 στα 10 ευρώ».
3) «Ανακτούμε το δημόσιο έλεγχο στη ΔΕΗ, και ορίζουμε διοίκηση που θα έχει στόχο την προστασία των καταναλωτών και όχι να ηγείται η εταιρεία στο ράλι της αισχροκέρδειας».
4) «Επαναφέρουμε τις μετοχές των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο Δημόσιο».
Πράγματι, ο νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τις ενεργειακές κοινότητες ήταν τότε πολύ προοδευτικός και είναι θετικό ότι βρίσκεται και πάλι στο κυβερνητικό πρόγραμμα. Θετική είναι επίσης η μείωση του κόστους της κάρτας για τα ΜΜΜ, καθώς βοηθάει στη μείωση των ρύπων από τη χρήση αυτοκινήτων. Μιλάνε για την επιστροφή ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο Δημόσιο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ τις πέρασε στο Υπερταμείο, αλλά και αυτό το προσμετράμε στα θετικά. Όμως, πέρα από την αναφορά στη διοίκηση της ΔΕΗ, δεν κάνουν λόγο για την κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Επίσης λόγος δεν γίνεται για παύση όλων των εξορύξεων, ακόμα και για τα οικόπεδα που έχουν ήδη πάρει άδεια για ερευνητικές εκρήξεις. Μετά από το έγκλημα στο Μάτι, είχαν επικαλεστεί και την κλιματική κρίση. Χωρίς να επεκταθούμε στο τι συνέβη εκεί, πώς ακριβώς περιμένουν να αναχαιτιστεί η κλιματική κρίση που επικαλούνται, ενώ δεν μπορούν να είναι ξεκάθαροι ούτε για τα ορυκτά καύσιμα που είναι η πιο αποδεδειγμένη αιτία πρόκλησης της κλιματικής κατάρρευσης;
Σε άλλη ιστοσελίδα βέβαια, και όχι στο επίσημο αρχείο «Πρόγραμμα Διακυβέρνησης», γράφει: «Απεμπλεκόμαστε από την πολιτική εξόρυξης υδρογονανθράκων, με μη ανανέωση αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης και μη παραχώρηση νέων περιοχών». Φυσικά αυτό σημαίνει ότι οι άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και στις περιοχές όπου οι εταιρείες παραμένουν, όπως η ExxonMobil στην Κρήτη, θα συνεχίσουν κανονικά και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα βάλει κανένα εμπόδιο.
Λίγο πιο ξεκάθαρη ήταν η θέση του Αλέξη Τσίπρα στον ΣΚΑΪ πριν λίγες μέρες όπου είπε: «Αν υπάρξουν από τις έρευνες κοιτάσματα, αυτά θα αξιοποιηθούν» ενώ αμέσως μετά μίλησε για τις ΑΠΕ. Αυτά τα δύο δεν πάνε μαζί. Είτε κατανοεί κανείς την έκτακτη ανάγκη στην οποία βρισκόμαστε, είτε όχι. Ουσιαστικά όμως επιβεβαίωσε πως αν γίνουν κυβέρνηση, θα συνεχίσουν τη δολοφονική πολιτική των ορυκτών καυσίμων.
Σε άλλη ιστοσελία του ΣΥΡΙΖΑ αναγράφεται: «Αξιοποίηση του συνόλου των εγχώριων ενεργειακών πόρων συμπεριλαμβανομένου του λιγνίτη», κάτι που είναι εξωφρενικό αν σκεφτούμε τον αντίκτυπο στο κλίμα, αντί να εκπονηθεί ένα σχέδιο δίκαιης μετάβασης για τις/τους κατοίκους των περιοχών αυτών, που μάλιστα εμφανίζουν πολύ υψηλά ποσοστά καρκίνου. Σε άλλη σελίδα όμως αναφέρεται η δίκαιη μετάβαση. Γενικότερα επικρατεί μία αμφισημία, ένα μπέρδεμα θέσεων ώστε το κάθε άτομο να διαβάζει αυτό που θέλει και να νιώθει ότι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ το καλύπτουν. Αυτό όμως δεν είναι ώριμος διάλογος και υπεύθυνες πολιτικές θέσεις.
Το καλοκαίρι του 2022 η Νεολαία Σύριζα με κάλεσε στο φεστιβάλ της να μιλήσω σε πάνελ για την κλιματική κρίση. Τους είπα ξεκάθαρα ότι ήταν τεράστιο λάθος της κυβέρνησης τους να δώσουν τα οικόπεδα για εξορύξεις και πως οφείλουν στις επερχόμενες εκλογές να είναι ξεκάθαροι. Προφανώς η ηγεσία δεν με άκουσε, όπως πιθανότατα δεν έχει ακούσει και άλλα άτομα, ακόμα και στο εσωτερικό του κόμματος. Ένα παράδειγμα ίσως είναι ο Ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης που έχει κρατήσει πολύ πιο ξεκάθαρη στάση για τις εξορύξεις και το κλίμα (δείτε εδώ και εδώ).
Εντύπωση προκαλούν οι περσινές δηλώσεις του Σωκράτη Φάμμελου, τομεάρχη Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ. Ουσιαστικά περηφανεύεται λέγοντας «οι συμβάσεις έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων ολοκληρώθηκαν από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ» και κατηγορεί τον Κ. Μητσοτάκη ότι «το μόνο που έχει να επιδείξει στη θητεία του είναι αποχωρήσεις εταιρειών και απόσυρση της στήριξης των ΗΠΑ στον αγωγό East Med, με δικαιολογία τις αντιδράσεις της Τουρκίας». Πραγματικά δεν θα μπορούσε να έχει κάνει πιο ξεκάθαρη αντι-περιβαλλοντική κριτική, και κριτική «από τα δεξιά» στη Νέα Δημοκρατία. Μάλιστα, πριν ένα μήνα ο Άδωνις Γεωργιάδης επιτέθηκε στον Σ. Φάμελλο στο twitter για μία νέα τοποθέτηση του για τις εξορύξεις. Ο Γεωργιάδης κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ πως θα σταματήσει τις έρευνες για αέριο και πετρέλαιο, ενώ η κριτική που θα έπρεπε να κάνουμε είναι γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει μόνο για τις νέες άδειες και δεν δεσμεύεται ότι θα σταματήσει και τις παλιές. Δεν λέει όμως ξεκάθαρα τίποτα από τα δύο.
Επικρατεί μία ενοχλητική ασάφεια που δεν βοηθάει τον ώριμο δημόσιο διάλογο, πόσο μάλλον για ένα θέμα τόσο κρίσιμο. Προκαλεί όμως και απογοήτευση καθώς ενώ λένε ότι αν γίνουν κυβέρνηση αυτήν τη φορά δεν θα έχουν τις δεσμεύσεις της ΕΕ και τα χέρια δεμένα, αφού θεωρητικά μας έβγαλαν από τα μνημόνια, και ζητάνε να τους δώσουμε τη ψήφο μας να κυβερνήσουν επιτέλους ελεύθεροι. Γιατί δεν μπορεί όμως ο ΣΥΡΙΖΑ να πει «τέλος» για όλες τις εξορύξεις;
Μάλιστα ο κ. Σταθάκης κάνει εκδηλώσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξή. Δηλαδή ο Υπουργός Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ που έδωσε τα οικόπεδα για εξορύξεις μιλάει για τη βιωσιμότητα. Είναι οριακά προσβλητικό.
Από την άλλη, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής έχει εκφράσει ιδιαίτερα προοδευτικές θέσεις, κυρίως μέσω του τομεάρχη ενέργειας Χάρη Δούκα.
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δεσμεύεται δημόσια, ώστε να διορθώσει όπως λέει, τα λάθη του παρελθόντος, να φέρει επιτέλους τη συζήτηση στις σωστές αναλογίες, και να απομονώσει τη Νέα Δημοκρατία ως τον μόνο καταστροφέα του κλίματος και του περιβάλλοντος;
Η 5η θεματολογία του σημερινού debate είναι «Περιβάλλον και Ενέργεια». Θα πουν ξεκάθαρα τέλος στις εξορύξεις; Ή θα προτιμήσουν την απήχηση στο πετρελαϊκό-ενεργειακό λόμπι και σε ένα φασιστικό και πολεμοχαρές ακροατήριο, αντί να κάνουν το σωστό για την προστασία του περιβάλλοντος, του κλίματος, της τσέπης μας, και της ίδιας μας της ζωής που είναι το πραγματικό διακύβευμα;
