Το Κοσμοδρόμιο μίλησε με την ποιήτρια Μαρία Μπάκα για το παρόν και το μέλλον της slam εκδοχής του έμμετρου λόγου στην Ελλάδα.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα της ενασχόλησης με τη slam ποίηση;
Εγώ και ο έτερος ιθύνων νους Μάκης Μούλος ασχολούμασταν με την ποίηση ξεχωριστά. Κάποια στιγμή διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας, καθώς ο Μάκης είχε είδη ξεκινήσει το poetryslam.gr στην Ελλάδα το 2018 έχoντας ήδη μια εμπειρία αγγλόφωνου slam στην Ισπανία, ενώ εγώ συμμετείχα ως slamer τον πρώτο χρόνο κι έπειτα αφού μου άρεσε πολύ η όλη πρωτοβουλία μπήκα στη διοργάνωση. Εγώ είχα παρακολουθήσει κάποια σεμινάρια δημιουργικής γραφής και αποφάσισα ότι με ενδιαφέρει η slam πάρα πολύ.
Τι σε έχει δυσκολέψει στη μέχρι τώρα σου πορεία και τι σε εξιτάρει στη slam ποίηση;
Ο αυθορμητισμός και η έννοια της αμεσότητας με το κοινό είναι κάτι το ανεπανάληπτο. Σε αντίθεση με την πιο κλασική μορφή ποίησης –που ασφαλώς και αγαπάμε- υπάρχει πολύ έντονα η έννοια της αλληλεπίδρασης. Ως προς το τι με δυσκόλεψε ήταν να βγω από το comfort zone μου, να εκφραστώ όπως ήθελα. Στη γραπτή ποίηση έχεις μάθει να κρύβεσαι πίσω από τις λέξεις ενώ στη slam εκδοχή της λειτουργείς προφορικά και πρέπει το νόημα να εισπραχθεί με τη μία, δεν χρειάζεται να ενδυθεί με συμβολισμούς.
Υπάρχει η έννοια της δραματοποιημένης απαγγελίας ή αυτοσχεδιάζεις εν τη ρήμει του λόγου;
Ό,τι γίνεται δεν είναι αυτοσχεδιασμός πάνω στη σκηνή. Έχεις γράψει το κείμενό σου, το έχεις μάθει, έχεις δουλέψει την performance και τον τρόπο επικοινωνίας. Την τελευταία στιγμή επομένως μόνο κάποιες λέξεις μπορείς να αλλάξεις σε έναν ήδη διαμορφωμένο σκελετό.
Τον περασμένο Ιούνιο εκδόθηκε η πρώτη σου ποιητική συλλογή με τίτλο «Δανεικές Αναπνοές». Υπάρχει μια κοινή γραμμή που να συνδέει τις δύο μορφές ποιητικής έκφρασης εντός των οποίων κινείσαι;
Υπάρχει η ανάγκη της ίδιας της έκφρασης σε πρώτο επίπεδο και σε δεύτερο η θεματολογία που διέπει γραπτή και slam ποίηση, υπό αυτή την έννοια λειτουργώ και παράλληλα και ενιαία γιατί η ποίηση είναι μια. Και στις δύο περιπτώσεις είναι εύκολο να διαπιστωθεί επίσης μια κοινή θεματολογία που αφορά και προσωπικά βιώματα αλλά εμπεριέχει και έντονη την κοινωνική αναφορά. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το «Άκου Μπαμπά» που έχει μια έντονα φεμινιστική χροιά και το που φιλοδοξεί να εκφράσει τις ανησυχίες της γενιάς μας. Όσον αφορά την συλλογή κινείται ακριβώς ανάμεσα στις δύο εκφάνσεις της ποίησης που υπηρετώ και μου έδωσε μεγάλη χαρά να βλέπω μια διαδικασία δεκαετίας και πλέον να αποτυπώνεται και σε έντυπη μορφή.
Πώς είναι η κατάσταση για τη slam ποίηση στην Ελλάδα σήμερα και ποιο το μέλλον της;
Στον διαγωνισμό μας κληρώνονται προς συμμετοχή 10 συμμετέχοντες ανά μήνα. Στη σκηνή της Ελλάδας ως προς το διαγωνιστικό κομμάτι της slam είμαστε εμείς στην Αθήνα και πρόσφατα ξεκίνησε ακόμη μια προσπάθεια στο Ηράκλειο της Κρήτης. Εκτός από τον μηνιαίο διαγωνισμό μας όμως στην Αθήνα υπάρχουν εκδηλώσεις με open mic, όπως το Ταράτσα-Ποίηση που διοργανώνει ο Ζε Μήτσος, οι The Bad Poetry που κάνουν επίσης live εκδηλώσεις και το Μπαταρία Poetry Slam στο Communitism από το Mochi. Γενικά είμαστε αισιόδοξοι για τη νεότερη γενιά και πιστεύουμε ότι όσο γίνεται κομμάτι της δημιουργικής επικαιρότητας η slam ποίηση θα γίνεται ολοένα περισσότερο αποδεκτή και θα ελκύει διαρκώς περισσότερο κόσμο. Πρόκειται για μεγάλο άλμα αν σκεφτείς ότι πριν μια πενταετία μας έβλεπαν περισσότερο σαν εξωτικά πουλιά γιατί πρόκειται για μια μορφή τέχνης και ψυχαγωγίας στην οποία δεν έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα.
Συνιστά πολιτική πράξη το να γράφεις ή να κάνεις –στην περίπτωση της slam– ποίηση συνιστά πολιτική πράξη;
Σαφώς, γιατί πέρα από τις κοινωνικές αναφορές στην ποίηση το να δημιουργείται ένα safe space ελεύθερης έκφρασης, όπου ο καθένας μπορεί να πει ό,τι θέλει είναι ταυτόχρονα μια πράξη δημοκρατίας πέρα από μια πράξη δημιουργίας. Οπότε ναι, το να μιλάς για τα όσα συμβαίνουν γύρω σου σε επίπεδο κοινωνίας είναι μια πολιτική πράξη. Υπό αυτή την έννοια και η ποίηση γενικά και η slam εκδοχή της ειδικά δεν μπορούν να είναι κάτι άλλο παρά η φωνή της κοινωνίας.
Ποια τα σχέδια σας για την επόμενη περίοδο;
Συνεχίζουμε τα μηνιαία event μας με παλιούς και νέους ποιητές κάθε φορά. Στις 9 Ιουλίου είναι το επόμενο slam στο Μύρτιλλο στην Πανόρμου. Πριν λίγες μέρες κάναμε release σε spotify και youtube το «Άκου Μπαμπά» από το βιβλίο μου Δανεικές Αναπνοές, με μουσική του Βίκτωρα Φορλίδα και εικονογράφηση της Anna Danna και ετοιμάζουμε κι ένα επόμενο spoken word κομμάτι με τον Δημήτρη Σταμίρη.
