Ένας πωλητής νουντλς στο Βιετνάμ, ο οποίος παρωδούσε έναν από τους ισχυρότερους υπουργούς της χώρας, φυλακίστηκε για πεντέμισι χρόνια για αντικρατική προπαγάνδα. Ο Μπούι Τουάν Λαμ έγινε διάσημος όταν δημοσίευσε ένα βίντεο το 2021 μιμούμενος τις χειρονομίες του κορυφαίου εστιάτορα Salt Bae με έδρα το Λονδίνο.
Ένας υπουργός είχε μαγνητοσκοπηθεί στο παρελθόν να τρώει μια μπριζόλα καλυμμένη με φύλλα χρυσού σε βίντεο Salt Bae, προκαλώντας σκάνδαλο. Να τονιστεί, ότι κυβέρνηση του Βιετνάμ είναι αυστηρά μισαλλόδοξη στη διαφωνία. Η δίκη και η καταδίκη του 39χρονου σε δικαστήριο διήρκεσε μόλις μία ημέρα.
Στο βίντεό του, ο Μπούι Τουάν Λαμ απλώνει πράσινα κρεμμυδάκια στις σούπες με χυλοπίτες, μιμούμενος τον Τούρκο σεφ διασημοτήτων, που συχνά ρίχνει αλάτι στη μπριζόλα με θεατρικό τρόπο. Ενώ, μέρες νωρίτερα, βίντεο με τον υπουργό Δημόσιας Ασφάλειας του Βιετνάμ να τρώει μια μπριζόλα 2.000 δολαρίων στο εστιατόριο του σεφ είχε προκαλέσει σάλο στο διαδίκτυο.
Πολλοί Βιετναμέζοι παρατήρησαν, την ασυμφωνία ενός κορυφαίου κομμουνιστή αξιωματούχου να τρώει ένα πιάτο που κοστίζει περισσότερο από τον μηνιαίο μισθό του και αμέσως μετά την επίσκεψη στον τάφο του Καρλ Μαρξ στο Λονδίνο.
Η αστυνομία ανέκρινε τον Μπούι Τουάν Λαμ και έκλεισε τον πάγκο του με νουντλς, που είχε γίνει πολύ δημοφιλής εδώ και λίγες μέρες, ενώ συνελήφθη τον περασμένο Σεπτέμβριο και από τότε κρατείται.
Ο Μπούι Τουάν Λαμ είναι πολιτικός ακτιβιστής για σχεδόν 10 χρόνια, κάτι που του κόστισε τη δουλειά του στην πόλη Χο Τσι Μι και τον ανάγκασε να πουλάει νούντλς στο Ντανάγκ, την πόλη του. Με το διαβατήριό του που έχει κατασχεθεί, δεν μπορούσε να φύγει από το Βιετνάμ από το 2014. Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη φορά που οι αρχές ασκούν δίωξη εναντίον του.
Το κατηγορητήριο τον κατηγορούσε, ότι δημοσίευσε 19 βίντεο στο Facebook και 25 στο YouTube που «επηρέασαν την εμπιστοσύνη του λαού στην ηγεσία του κράτους». Αν και δεν αναφέρθηκε η περίφημη παρωδία του Salt Bae, η αμηχανία που προκάλεσε στην κυβέρνηση του Βιετνάμ θεωρείται ευρέως ότι ήταν ο λόγος για τη σύλληψή του.
«Αν και οι κατηγορίες αφορούν προηγούμενες αναρτήσεις στο Facebook, κανείς δεν πρέπει να ξεγελαστεί», λέει ο Ρόμπερτσον στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
«Το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας επιδιώκει, εκδίκηση εναντίον του Μπούι Τουάν Λαμ επειδή τόλμησε να κοροϊδέψει τον Υπουργό Του Λαμ που τρώει μπριζόλες. Το βίντεο με το πράσινο κρεμμύδι που έγινε viral και ενθουσίασε τους ανθρώπους στο Βιετνάμ, έδειξε για άλλη μια φορά τη δημιουργικότητα ενός δημοκρατικού κινήματος που οι αρχές χρησιμοποιούν ωμή βία και ψεύτικες καταδίκες για να προσπαθήσουν να σβήσουν».
Ενώ βρισκόταν στη φυλακή, ο Μπούι Τουάν Λαμ δεν είχε πρόσβαση σε δικηγόρο μέχρι δύο εβδομάδες πριν από τη δίκη του, ενώ στη σύζυγό του δεν επετράπη να παρευρεθεί. Η βιετναμέζικη υπηρεσία του BBC δήλωσε, ότι η σύζυγός του και οι τρεις κόρες τους είχε επιτραπεί να τον δουν μόνο μία φορά από τη σύλληψή του και μόνο για 10 λεπτά.
«Δεν μπορούσαμε να πούμε πολλά, αλλά ο σύζυγός μου τραγούδησε ένα τραγούδι με τις κόρες μας πριν μας αποχαιρετήσει. Ο σύζυγός μου ήταν αυτός που μου είπε για τη δίκη, διαφορετικά δεν θα το ήξερα».
Πριν από τρεις ημέρες, η σύζυγός του έλαβε μια κλήση από έναν άγνωστο, που ήθελε να παραδώσει ένα γράμμα από τον σύζυγό της. Της είχε γράψει μηνύματα σε κομμάτια χαρτιού και τα πέταξε στο έδαφος με την ελπίδα να τα πάρει κάποιος και να της τα παραδώσει. «Σε ένα γράμμα που έγραψε ο σύζυγός μου τον Ιανουάριο, είπε ότι δεν θα παραδεχόταν ένοχος, καθώς πίστευε σε αυτό για το οποίο αγωνιζόταν. Μας ενθάρρυνε να είμαστε γενναίοι» δήλωσε στο BBC.
«Όσα χρόνια και να τον καταδικάσει το δικαστήριο, αντιλέγω πλήρως γιατί ο άντρας μου δεν φταίει σε τίποτα. Το ότι φυλακίζεται, μια μέρα, ένα χρόνο ή 10 χρόνια, είναι έγκλημα». Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν τουλάχιστον 170 άνθρωποι στη φυλακή στο Βιετνάμ επειδή εξέφρασαν απόψεις απαράδεκτες για το κομμουνιστικό κόμμα ή έκαναν οτιδήποτε θεωρείται απειλή για το μονοπώλιο του κόμματος στην εξουσία.
Τον περασμένο μήνα, ο αντιφρονών blogger Βαν Τάι, ο οποίος αναγνωρίστηκε ως πρόσφυγας από τον ΟΗΕ, απήχθη στην Ταϊλάνδη. Πιστεύεται ευρέως, ότι διενεργήθηκε από κρατικούς πράκτορες του Βιετνάμ, οι οποίοι ήταν επίσης πίσω από παρόμοιες απαγωγές σε άλλες χώρες.
Οι ακτιβιστές για το κλίμα, Καν, Μπαχ, Φαν Λόι και Ντογκ, οι οποίοι έκαναν εκστρατεία κατά της εξάρτησης του Βιετνάμ στην ηλεκτρική ενέργεια με καύση άνθρακα, καταδικάστηκαν επίσης για φοροδιαφυγή και φυλακίστηκαν τους τελευταίους μήνες, μια ποινή που σπάνια δίνεται σε άλλους φερόμενους φοροφυγάδες.
