Η ηγεμονική μονοπώληση της Μέσης Ανατολής στο πλαίσιο της διαπάλης με άλλες διεθνείς δυνάμεις για παγκόσμια επιρροή χαρακτήρισε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες παρά τις πολυάριθμες προκλήσεις, καθώς οι Ρώσοι μπόρεσαν να διαπεράσουν αυτή την επιρροή και σε προηγούμενες περιόδους σε διάφορες χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ, η Υεμένη, η Λιβύη, η Αλγερία και η Αίγυπτος.
Τώρα, η ρωσική και κινέζικη επιρροή διευρύνεται σήμερα ξανά, όχι μόνον σε αυτές τις χώρες αλλά και αλλού, παρά τις αλλαγές που διαδραματίστηκαν εκεί με διάφορα αποτελέσματα και αιτίες που σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο του αμερικανικού οράματος για μία «Νέα Μέση Ανατολή» για την οποία μιλούσαν επί ένα τέταρτο του αιώνα.
Η επιρροή αυτή διευρύνεται ενόψει της αμερικανικής υποχώρησης έπειτα από την αποτυχία των στόχων που τέθηκαν κατά τη λεγόμενη «Αραβική ‘Ανοιξη», ιδιαίτερα στη Συρία, και την αποτυχία των σχεδίων για τη νέα Μέση Ανατολή ή το ΝΑΤΟ της Μέσης Ανατολής που σχεδιάστηκε με επικεφαλής το Ισραήλ σε ρόλο κατοχικής δύναμης. Αυτό συμβαίνει υπό το φως αλλαγών που διαδραματίζονται στο διεθνές σύστημα, όχι μόνον στις χώρες που θεωρούνταν σύμμαχοι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και σε νέες αραβικές χώρες που είχαν σχετιστεί εξ ολοκλήρου με το Δυτικό «στρατόπεδο». Υπάρχουν επίσης και άλλες χώρες στην περιοχή που πέτυχαν να βγουν από τον κύκλο της αμερικανικής επιρροής, όπως το Ιράν μετά την επανάσταση, που σήμερα όχι μόνον είναι ένας σημαντικός παίχτης στη Μέση Ανατολή, αλλά και σε διεθνές επίπεδο της υπάρχουσας σύγκρουσης και επιβάλλει τους όρους τους στην πορεία των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό του πρόγραμμα , όπως φαίνεται πως συνέβη πριν λίγες μέρες, με την έναρξη πιθανής νέας πρόσβασης στο πλαίσιο μίας συμφωνίας για την αποδέσμευση μέρους των ιρανικών κεφαλαίων που έχουν «παγώσει», στο πλαίσιο νέων συμμαχιών που επιβάλλουν τις (ιρανικές) θέσεις σε περιφερειακές και διεθνείς ισορροπίες.
Επίσης, η Τουρκία, παρά την ιδιότητα μέλους του ΝΑΤΟ που είναι εκτελεστικό εργαλείο των επεκτατικών πολιτικών των ΗΠΑ, έχει υιοθετήσει μία σχετικά ανεξάρτητη πολιτική και έχει επιτύχει, ιδιαίτερα κατά την προηγούμενη δεκαετία, τον περιορισμό της αμερικανικής και δυτικής επιρροής στη χώρα μετά την επιτυχή ανάπτυξη οικονομικών και στρατιωτικών δυνατοτήτων και την οικοδόμηση διεθνών σχέσεων ιδιαίτερα αυτών με τη Ρωσία. Η Τουρκία, λοιπόν, αναδύεται ως μεγάλος περιφερειακός παίχτης που διατηρεί τα συμφέροντά του, ασχέτως εάν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με την κυβέρνηση αυτής της χώρας, ιδιαιτέρως σε σχέση με τα όνειρα που θρέφει για την αποκατάσταση της δόξας της οθωμανικής αυτοκρατορίας ή της παράνομης κατοχής μέρους της Συρίας και της Κύπρου.
Αυτά συμβαίνουν, πέραν όσων βλέπουμε σήμερα σε σχέση με μία νέα Σαουδική Αραβία και το όραμά της για τον ρόλο και την επιρροή της σε χώρες του Κόλπου και άλλες αραβικές χώρες, και την επιθυμία της να αναδιατάξει την κατάσταση στην περιοχή σε σύγκλιση με τις ΗΠΑ υπό ένα διαφορετικό τρόπο από τις σχέσεις που είχαν στο παρελθόν. Διαφαίνονται διαφορετικές διεθνείς «εξισώσεις» με ισορροπίες και συμφωνίες στη βάση του υποτιθέμενου βάρους που έχουν στο πλαίσιο μεταβλητών που αναγκάζουν τώρα τους Αμερικανούς να συνειδητοποιήσουν πως η Σαουδική Αραβία εισέρχεται σε ένα επόμενο διεθνές στάδιο κατά το οποίο αποκτά μία νέα θέση που την βάζει ακόμη και απέναντι από το δυτικό στρατόπεδο.
Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί πως οι Αμερικανοί την τελευταία δεκαετία έχουν αρχίσει να δίνουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας και του ανταγωνισμού στην περιοχή του Ειρηνικού, αλλά και απέναντι στη Ρωσία, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ευρασίας, ώστε να αποτρέψουν τον περαιτέρω ανερχόμενο ρόλο τους. Επιχειρούν επίσης οι ΗΠΑ να σταματήσουν τα βήματα μετάβασης προς ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα, γι’ αυτό και οι ΗΠΑ μηχανεύτηκαν αυτό τον πόλεμο διά αντιπροσώπων κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και την περαιτέρω εξασθένιση του ανεξάρτητου ευρωπαϊκού ρόλου ώστε να παραμείνει η Γηραιά Ήπειρος σε αμερικάνικη τροχιά ενώ παράλληλα η ΕΕ γίνεται μάρτυρας της μεγάλης αντίδρασης των ευρωπαϊκών λαών που απειλεί την συναίνεση και το μέλλον της ίδιας της Ε.Ε.
Αυτό ίσως έχει εξασθενίσει, έστω και περιορισμένα, το βαθμό της αμερικανικής προσοχής στη Μέση Ανατολή αλλά δεν έχει επηρεάσει την ουσία της πολιτικής των ΗΠΑ, την οποία η Ουάσιγκτον επιθυμεί να συνεχίσει με τους πολέμους και την καταστροφή σε βάρος των λαών της περιοχής. Το αμερικανικό συμφέρον, που έχει ως βάση το ηγεμονικό όραμα, απαιτεί τη διατήρηση της περιοχής και του κόσμου μέσω σύγκρουσης και διατήρησης θερμών εστιών έντασης ώστε να μπορεί να διατηρεί το ρόλο της και το ρόλο του Ισραήλ ως κατοχική δύναμη με τις εξισώσεις που επιθυμεί στην περιοχή σύμφωνα με τους παράγοντες του κοινού τους οράματος. Ακόμη και όταν το Ισραήλ το ίδιο αντιμετωπίζει την αύξηση του φασισμού υπερορθόδοξων κομμάτων και του δεξιού Λικούντ, όπου εδώ ακόμη και οι ΗΠΑ χάνουν την κυριαρχία τους στην παρούσα ισραηλινή κυβέρνηση με διάφορους τρόπους.
Από την άλλη πλευρά, φαίνεται πως οι ΗΠΑ έχουν επίγνωση της πραγματικότητας των νέων θέσεων και πολιτικών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ιδιαίτερα στο φόντο της βαθιάς κρίσης που διαδραματίζεται στην ισραηλινή κοινωνία, την έκθεση του καθεστώτος Απαρτχάιντ και τη διαδεδομένη κριτική της κοινής γνώμης, των προοδευτικών δυνάμεων και των εβραϊκών κύκλων της Αμερικής απέναντι σε αυτό. Η Ουάσιγκτον ακόμη έχει επίγνωση των διαφορετικών προσεγγίσεων στις σχέσεις με πολλές αραβικές χώρες που πλέον δεν κάνουν όσα τους υπαγόρευε η αμερικανική ηγεμονία ενώ εντείνονται οι συζητήσεις και τα ερωτήματα που τίθενται από την επιβολή και τις διευρύνσεις των συμφωνιών του Αβραάμ, τις οποίες οι ΗΠΑ προωθούν μέσω ενός «ανανεωμένου οράματος» για τη «συμφωνία του αιώνα».
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η αναδυόμενη σινο-ρωσο-αραβική σχέση αναβαθμίζεται σε διάφορα επίπεδα, ενώ σήμερα ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος επισκέπτεται την Κίνα.
Στο μεταξύ, υπάρχουν αλλαγές και στην αμερικανική πολιτική σε σχέση με διαδικασίες και εργαλεία που χρησιμοποιεί για να φροντίζει και να επιβάλλει τα συμφέροντα και τις παραμέτρους των πολιτικών της. Διαθέτει επίσης διαφορετικά υπόβαθρα στην κυβέρνηση και ρεαλιστικές ιδέες διαχείρισης αλλά και τους αμερικανικούς οικονομικούς όρους που δοκιμάζονται σήμερα από βαθιά κρίση σε ένα βαθμό από εξωτερικούς κινδύνους αλλά και από την αντιμετώπιση του διεθνούς ανταγωνισμού με μεγάλες και ιδιαίτερα με την Κίνα, τη Ρωσία και έναν αριθμό άλλων χωρών των BRIKCS και των χωρών της Συμφωνίας της Σαγκάης. Όμως και στη Λατινική Αμερική, τα συμφέροντα των ΗΠΑ επηρεάζονται από την πολιτική, στρατιωτική και οικονομική συμπεριφορά των χωρών της περιοχής που βιώνουν την άνοδο της αριστεράς όπως συμβαίνει σήμερα.
Εντούτοις, οι ΗΠΑ, κατά τη γνώμη μου, επέστρεψαν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και υπό ένα διαφορετικό πρίσμα που αντικατοπτρίστηκε πριν λίγες μέρες με την κοινή ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπίλνκεν, που αναγκάστηκε να κάνει στροφή 180 μοιρών σε προηγούμενες θέσεις των ΗΠΑ, ειδικά σε ό,τι αφορά την πρόσφατη αραβική σύνοδο και την επαναφορά της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, στον τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη, στην συμφωνία Σαουδικής Αραβίας-Ιράν στο Πεκίνο για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων και τις επιπτώσεις αυτής της συμφωνίας στις σχέσεις με γειτονικές τους χώρες, αλλά και σε ό,τι σχετίζεται με το παλαιστινιακό ζήτημα και τη λύση των δύο κρατών που προηγούμενα οι ΗΠΑ δεν είχαν αναφέρει σε σχετικές ανακοινώσεις τους.
Είναι επίσης σαφές πως η Σαουδική Αραβία εμμένει στην αραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία που η ίδια λάνσαρε πριν 23 χρόνια και στην λύση δύο κρατών στα σύνορα του 1967 αρνούμενη να συρθεί στην ομαλοποίηση σχέσεων με την κατοχική δύναμη του κράτους του Ισραήλ δίχως πρότερη επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος. Επέβαλε επίσης η Σαουδική Αραβία, με δική της επιμονή, την δική της θέση για τη μείωση της πετρελαϊκής παραγωγής μην υποχωρώντας στο αμερικανικό όραμα ενώ παράλληλα διατηρεί τη σχέση με τη Ρωσία στον ΟΠΕΚ και τη διεύρυνση των σχέσεων με την Κίνα ανοίγοντας προοπτικές για συνεργασία μαζί της ωθώντας τους Αμερικανούς να κάνουν αναθεώρηση των θέσεών τους.
Σε κάθε περίπτωση, το περιθώριο αλλαγής στην αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή παραμένει, κατά τη γνώμη μου, περιορισμένο με τρόπο που να επιτρέπει τη διαχείριση διαφόρων παραμέτρων με πρώτη και κύρια την προστασία του ισραηλινού κατοχικού κράτους και του ρόλου του στο ζήτημα από θέση αρχής, αλλά και της ευέλικτης αντιμετώπισης των εξελίξεων στην περιοχή με τρόπο που να εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα τους επιχειρώντας εμπόδια στην μετάβαση προς ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα .Όπως και να έχει, αυτό οι ΗΠΑ δεν θα σταθούν στο πλευρό του παλαιστινιακού λαού και στον αγώνα του κατά της ισραηλινής κατοχής ώστε να επιτευχθούν τα ιστορικά και πολιτικά μας δικαιώματα με κύρια εκείνα του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης στην ιστορική μας πατρίδα, αν και μπορεί να δράση με ρεαλισμό όταν οι άνθρωποι πετύχουν την επιβολή της θέλησής τους ή όταν γίνουν πράγματα αντίθετα με τα συμφέροντά τους. Παρόλα αυτά, γρήγορα αλλάζει θέση για την εξυπηρέτηση της πολιτικής τους μέσω της υποστήριξης όσων έχουν απομείνει από τους «συμμάχους» τους ή με διάφορα άλλα μέσα αποτυχίας ή και αναπροσαρμογής του πολιτικού συστήματος σύμφωνα με τα ηγεμονικά τους συμφέροντα.
Αλλά όταν οι χώρες αποφασίσουν να αντιμετωπίσουν αυτή την ηγεμονία και επιμείνουν στην επίτευξη της αξιοπρέπειάς τους, της ανεξαρτησίας, θα μπορέσουν να επιβάλλουν και τη θέλησή τους και να ακολουθήσουν τα μονοπάτια της δικής τους αναγέννησης, είτε αυτό αρέσει στις ΗΠΑ, είτε όχι.
