Την καλησπέρα μου σε όλες τις απελπιστικά αγανακτισμένες υπάρξεις.
Αφηγούμαστε για να διατηρήσουμε τα λογικά μας. Οι ιστορίες μας βοηθούν να επιβιώσουμε. Καμιά φορά τις λέμε για να επιβάλουμε τα δικά μας ως λογικά και κάποια άλλα ως εντελώς παράλογα. Έτσι νοηματοδοτούμε την πραγματικότητα. Καμιά φορά μέσω της αφήγησης την κατασκευάζουμε κιόλας.
Αναζητούμε απεγνωσμένα εξορθολογήσουμε στυγερά εγκλήματα, αναζητούμε ηθικές διαστάσεις πίσω από δολοφονίες. «Τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε», λες και θα μπορούσε η αγάπη να σκοτώνει. «Τον σκότωσε γιατί μπήκε στο κοσμηματοπωλείο του. Προσέβαλε την ιδιοκτησία του εξωθώντας τον να πάρει τον νόμο στα ίδια του τα χέρια», λες και θα μπορούσαν τα χέρια ενός μόνο ανθρώπου να σηκώσουν το βάρος του νόμου, ή λες και θα μπορούσε το δικαίωμα στην ιδιοκτησία να έχει μεγαλύτερη αξία απ’ το δικαίωμα στη ζωή.
Έχουμε απελπιστικά ανάγκη κοινωνικές προφητείες και πολιτικούς μάρτυρες προκειμένου να δώσουμε αξία στην ανιαρή καθημερινότητα και να καταφέρουμε έτσι να βυθιστούμε πιο ακομπλεστάριστα στην αδράνεια και τη βολή μας.
Καμιά φορά όμως, αμφισβητούμε τα αφηγήματα στα οποία εναποθέτουμε την αναπαραγωγή της όποιας κανονικότητας. Αυτό συμβαίνει όταν αυτή η κανονικότητα παύει να μας φαίνεται πλέον κανονική.
Ειδικά εκείνη τη μέρα το σύμπτωμα της αφηγηματικής αποδόμησης είχε αναχθεί σε συλλογική κοινωνική συνθήκη. Στα Προπύλαια είχαν μαζευτεί χιλιάδες πολίτες. Όλοι τους αμφισβητούσαν το κυρίαρχο και παρανοϊκό αφήγημα της «Ευρώπης Φρούριο». Ειδικά εκείνη την μέρα το αφήγημα αυτό δεν έβγαζε κανένα απολύτως νόημα, όχι ότι τις προηγούμενες έβγαζε, αλλά ειδικά εκείνη την μέρα τα παιδιά που κατέβηκαν στους δρόμους είχαν βάλει σκοπό της ζωής τους να το αποδομήσουν. Η δική τους γενιά δεν αναζήτησε ποτέ προφήτες. Μέτραγε όμως δεκάδες συνομηλίκους της που μαρτύρησαν απ’ το μακρύ χέρι του κράτους. Αυτή η γενιά γύρευε να αρθρώσει τη δικιά της αφήγηση μέσα απ’ την αταξία και το χάος.
Την προηγούμενη μέρα στα ανοιχτά της Πύλου ένα πλοίο βυθίστηκε. Ήταν από κείνα που συχνά πυκνά και με πλήρη γνώση των ιθυνόντων διασχίζουν τα καταγάλανα νερά μας, που όταν δεν προβάλλονται στις διαφημίσεις του ΕΟΤ, αποτελούν το μεγαλύτερο νεκροταφείο προσφύγων στον πλανήτη. Το ναυάγιο αποκάλυψε αυτό που όλοι ξέραμε: πως η Μεσόγειος αποτελεί μεσοστράτι προσφυγικών ροών και πως η greek philoxenia δεν είναι απροϋπόθετη, δεν αφορά δηλαδή τους πρόσφυγες όσο αφορά τους τουρίστες. Το πλοίο αυτό, μετέφερε 750 ψυχές. Παραπάνω από ογδόντα άνθρωποι χάθηκαν στη θάλασσα. Αν ήταν λευκοί, δυτικοί τουρίστες ίσως και να ‘χαν σωθεί.
Η χώρα που διέθεσε εκατομμύρια για τη δημιουργία φράχτη στον Έβρο και την εξασφάλιση σύγχρονων οπλικών συστημάτων για τη φύλαξη των συνόρων τώρα κήρυττε τριήμερο πένθος. Ο δε κήρυκας του εθνικού μας πένθους πριν από σχεδόν τρεις μήνες είχε πάλι κηρύξει τριήμερο εθνικό πένθος για μια άλλη τραγωδία, που αφορούσε άλλου είδους μετακίνηση. Η πρόεδρος της Δημοκρατίας ανησύχησε τόσο για τις αδικοχαμένες ψυχές που κατήργησε από σύμβολο Δημοκρατίας της τον φρικαλέο φράχτη μπροστά απ’ τον οποίο φωτογραφιζόταν και πήγε στην Καλαμάτα να φωτογραφηθεί μπροστά απ’ το γαλάζιο της θάλασσας που συμβολίζει το φιλόξενο έθνος μας. Τίποτα δεν έβγαζε νόημα πια.
Ενώ την τελευταία βδομάδα το αθηναϊκό κλίμα χαρακτήριζε, η άπνοια, η συννεφιά και η μουντάδα, εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα φυσούσε σαν να προσπαθούσε ο καιρός να φουντώσει την οργή στις καρδιές των εξεγερμένων. Όσο για μένα; Η Πύλος, οι εκλογές, τα Τέμπη, η ίδια η ροή των γεγονότων είχε μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμουν την πραγματικότητα. Όλα τα αφηγήματα είχαν αποδομηθεί και τα εργαλεία της αφήγησης είχανε αχρηστευθεί και έτσι το μόνο που έχω να σας δώσω γι αυτή τη βδομάδα είναι ό, τι είδα, δηλαδή εικόνες-φλας, σκόρπιες, χωρίς πλοκή, χωρίς λογική διάταξη, σαν πλάνα αμοντάριστα.
Πανεπιστημίου και Σίνα μια φοιτήτρια ζήτησε από τον σύντροφό της να σταματήσουν προκειμένου να δέσει τα κορδόνια της. Φορούσε μωβ πουκάμισο, λαδί βερμούδα και μαύρα vans. Η κοπέλα κάθισε οριακά σε μια από τις ζαρντινιέρες του Μπακογιάννη, εκείνες που κοστίζουν όσο το νοίκι μου και που στέκουν πλέον ως μαραμένες θύμησες του πόσο λίγο εκτιμούμε τα έμβια όντα σ’ αυτή την πόλη ακόμα κι όταν πρόκειται για φυτά. Το αγόρι της έδεσε τα κορδόνια.
Κοντά στα Χαυτεία τρία κορίτσια μπροστά μας κουβέντιαζαν. Ήταν και οι τρεις μελαχρινές. Φορούσαν όλες μαύρα. «Έκανα το αγροτικό μου στη Σαντορίνη. Ξέρεις τι γίνεται εκεί με τα γαϊδουράκια; Λοιπόν στο διπλανό μου σπίτι έμενε ένας τύπος ο κύριος Λουκάς. Είχε έναν γάιδαρο αυτός, τον οποίο χρησιμοποιούσε για την μεταφορά των τουριστών. Οι αρθρώσεις και οι οπλές του ζώου ήταν εντελώς κατεστραμμένες από τις κακουχίες. Η μύτη του στεγνή και τα μάτια του μονίμως μισόκλειστα απ’ την κούραση. Το ζώο όπως φαντάζεστε ήταν αργό και κάθε που σταματούσε καταμεσής του δρόμου, ο δυνάστης του έβγαζε απ’ της τσέπες του ψωμί μουσκεμένο με ζάχαρη και του το ‘δινε προκειμένου να συνεχίσει το μαρτυρικό του ταξίδι, το οποίο φυσικά για τον κυρ Λουκά ήταν απολύτως επικερδές. Αυτό το τσόλι τον κυρ Λουκά, που κακό χρόνο να ‘χει θυμήθηκα όταν άκουσα πως το ελληνικό λιμενικό όταν προσέγγισε τη βάρκα των προσφύγων που εξέπεμπε σήμα κινδύνου τους προσέφερε νερό και φαΐ αντί για ασφαλή μετάβαση στη στεριά».
Πανεπιστημίου και Ομήρου νεαρός με full face κλοτσάει την ασπίδα ενός μπάτσου. Για πέντε λεπτά επικρατεί πανικός. Τρία μπλοκ σπάνε και τα μέλη τους βρίσκουν καταφύγιο στη στοά. Ένα 20χρονο αγόρι προειδοποιεί πως τόσο η είσοδος, όσο και η έξοδος της στοάς βρίσκονται επί της Πανεπιστημίου και πως αν γίνει έφοδος θα τους πνίξουν τα δακρυγόνα. Ένα άλλο λίγο μικρότερο πανικοβάλλεται. Είναι η πρώτη του πορεία. Στην Κολοκοτρώνη πέσανε δύο μολότοφ. Στα 10 επόμενα λεπτά μεταξύ των μπλοκ του εξωκοινοβουλευτικού χώρου είχε κυκλοφορήσει πως κατά την ρήψη της μολότοφ, το άτομο που την έριξε ούρλιαξε: «Κάψτε τη χώρα πριν σας πνίξει». Πραγματοποιήθηκαν συνολικά γύρω στις τριάντα προσαγωγές. Μια ντουζίνα πιτσιρικάδες με τις πλάτες στις λαμαρίνες των κλειστών καταστημάτων περίμεναν την κλούβα και την μεταφορά τους στη ΓΑΔΑ. «Κάψτε τη χώρα πριν σας πνίξει»: αυτή η φράση θα μπορούσε να συμπυκνώνει το δικό τους αφήγημα. Θα μπορούσε όμως το αντιαφήγημα που θα ανατρέψει το κυρίαρχο αφήγημα να είναι απλώς ένα χαϊκού;
Απ’ τα εξεγερμένα Εξάρχεια
Για το Κοσμοδρόμιο
Η Γειτόνισσα.
