Η προκλητική εμπορευματοποίηση του αιγιαλού δημιουργεί πλέον συναισθήματα αγανάκτησης και οργής σε κατοίκους και επισκέπτες.
Η έκφραση της αγανάκτησης όμως δεν αρκεί! Δεν αρκούν οι γκρίνιες και τα παράπονα για τις ακριβές ξαπλώστρες και την έλλειψη ελεύθερου αιγιαλού και ηρεμίας, εάν οι αντιδράσεις αυτές δεν πάρουν οργανωμένη υπόσταση ώστε να ασκηθεί πίεση στις αρμόδιες αρχές.
Την αρχή απέναντι στις αυθαίρετες και παράνομες κατασκευές που συχνά αναδιαμορφώνουν ριζικά το τοπίο με ανατίναξη βράχων, με καταπάτηση ή και καταστροφή αρχαιολογικών χώρων, έκανε στα τέλη του περασμένου Μαΐου στη Ρόδο μία μικρή ομάδα μόλις έξι πολιτών. Πάνω στο τραπέζι έπεσε η ιδέα για τη δημιουργία ενός δικτύου ανθρώπων που νοιάζονται για τον τόπο τους και διεκδικούν το δικαίωμα στις ελεύθερες παραλίες, με αποτέλεσμα την δημιουργία της ροδίτικης οργάνωσης «Ομπρέλα».
Η Ομπρέλα κατάφερε να κάνει αισθητή την ύπαρξή της από τις πρώτες κιόλας μέρες στη Ρόδο, ταράζοντας τα νερά όχι μόνον του νησιού αλλά και άλλων τουριστικών περιοχών της χώρας καθώς σημαντικό μέρος του κόσμου ευαισθητοποιήθηκε μπροστά στην άναρχη εμπορική εκμετάλλευση των παραλιών, έπειτα και από τον βάρβαρο ξυλοδαρμό του αρχαιολόγου Μανώλη Ψαρρού στη Μύκονο από μπράβους επιχειρηματιών του νησιού τον περασμένο Απρίλιο.
Η νέα αυτή συλλογικότητα έκανε την εμφάνισή της και στο Facebook κερδίζοντας μέσα σε περίπου ένα μήνα πάνω από 3.100 μέλη σε Ρόδο και άλλες περιοχές της χώρας.
Μέσα σε μερικές βδομάδες η συλλογικότητα αυτή ανέπτυξε πλούσια δράση αναδεικνύοντας όχι μόνον τα προβλήματα της υπερεκμετάλλευσης των παραλιών από ντόπια και αλλότρια επιχειρηματικά συμφέροντα αλλά και τις δυσμενείς επιπτώσεις σε περιβάλλον (ντόπια χλωρίδα και πανίδα) και κοινωνία.
Επισημάνθηκαν οι γενικευμένες παρανομίες και το καθεστώς ανομίας και ατιμωρησίας που προκαλεί η άναρχη ανάπτυξη των επιχειρηματικών συμφερόντων σε κεντρικές παραλίες του νησιού, που κάποτε οι κάτοικοι και οι επισκέπτες απολάμβαναν ελεύθερα.
Η Ομπρέλα ανέδειξε επίσης τις άσχημες επιπτώσεις από την βραδύτητα ή απροθυμία των αρχών να «διαταράξουν» τις υπάρχουσες δραστηριότητες και τα επόμενα, «μεγαλεπήβολα σχέδια» επιχειρηματιών σε βάρος του δημόσιου χώρου και του ελεύθερου αιγιαλού με αποτέλεσμα αλυσιδωτές συνέπειες σε σειρά καταστάσεων που επιδεινώνουν τη ζωή κατοίκων και επισκεπτών.
Τα μέλη της συλλογικότητας της Ομπρέλας ανέδειξαν επίσης την προσπάθεια δημιουργίας μονοπωλιακής εκμετάλλευσης (καρτέλ) παραλιών-φιλέτα της Ρόδου από συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα που εκμεταλλεύονται κάθε κενό και παραθυράκι του νόμου για να βάλουν στο χέρι την εγκατάσταση ομπρέλας και ξαπλώστρας σε γνωστές παραλίες (όπως η περιοχή Έλλη στην πόλη της Ρόδου) που εδώ και πολλά χρόνια εκμεταλλεύονται οι ντόπιοι «ομπρελάδες» και οι οικογένειές τους.
Παράλληλα με το παράδειγμα της ροδίτικης Ομπρέλας εμφανίστηκαν και οι Παριανοί που προχώρησαν τον Ιούνιο στη δημιουργία της συλλογικότητας «Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες». Από κει και πέρα το παράδειγμα της οργανωμένης αντίδρασης σε Ρόδο και Πάρο βρίσκει μιμητές και σε άλλα τουριστικά νησιά της χώρας μας καθώς ολοένα και περισσότεροι, αργά ή γρήγορα, συνειδητοποιούν πως εάν δεν μπει ένα φρένο στην υπερεκμετάλλευση των παραλιών του τόπου μας, σύντομα θα εξοστρακιστούμε από αυτές λόγω υπέρογκου (και αδικαιολόγητου) κόστους.
Για όλα αυτά το Κοσμοδρόμιο συνομίλησε πριν λίγες μέρες με τον Ιάκωβο Γρύλλη, που είναι από τα ιδρυτικά στελέχη του Δικτύου πολιτών Ρόδου, Ομπρέλα.
Πώς σας ήρθε η ιδέα να δημιουργήσετε το Δίκτυο Πολιτών Ομπρέλα;
Αυτή η ιδέα προέκυψε στα τέλη Μαΐου. Βρεθήκαμε έξι άτομα που είχαμε εμπλοκή ο καθένας στο κομμάτι προστασίας των παραλιών και γενικότερα του δημόσιου χώρου, απέναντι και στην αυθαιρεσία που υπάρχει με τα μπιτς μπαρ κ.λπ. και κάναμε μία συνάντηση. Από την κουβέντα εκείνη σκεφτήκαμε ότι μόνο εάν ενώσουμε τις δυνάμεις μας μπορούμε να κάνουμε κάτι. Υπήρχαν μοναχικές παράλληλες πορείες και σκεφθήκαμε ότι είναι καλύτερα να ενώσουμε αυτές τις πορείες για να κάνουμε κάτι πιο αποτελεσματικό. Προφανώς, οι εξελίξεις δικαίωσαν αυτή την επιλογή γιατί μέσα σε ελάχιστο διάστημα, από τα μέσα Ιουνίου που ξεκίνησε ουσιαστικά η δράση μας, έχουν γίνει αρκετά πράγματα. Αναδείξαμε το θέμα σε μεγάλο βαθμό και ασκείται μία πίεση από όλη την κοινωνία και έχει ενεργοποιηθεί αρκετά μεγάλος αριθμός πολιτών που ευαισθητοποιείται με το θέμα των ελεύθερων χώρων στις παραλίες.
Υπάρχει παράλληλα μία σελίδα στο Facebook που υπερβαίνει τα 3.000 μέλη που είναι ένας σημαντικός δίαυλος επικοινωνίας και ενημέρωσης και ανατροφοδότησης με ιδέες και θέματα αυτού του ζητήματος.
Επιδιώκετε, πέρα από επικοινωνία μέσω του Δικτύου στο Facebook, κάποιες ανοικτές συνελεύσεις, συζητήσεις για να γίνει ζωντανός δημόσιος διάλογος στο θέμα της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες;
Έχουμε συζητήσει ότι πρέπει να πραγματοποιήσουμε μία σειρά δράσεων για να υπάρξει ενημέρωση και να καταγραφούν ιδέες και ενδεχομένως να καταγραφεί η διαθεσιμότητα πολιτών για πιθανές δράσεις που θα ακολουθήσουν την επόμενη περίοδο.
Ο κόσμος, που έχει αγκαλιάσει την Ομπρέλα από την πρώτη στιγμή, ποιες αγωνίες σας εκφράζει πέρα από την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες; Βλέπετε έναν γενικότερο προβληματισμό;
Πρώτα από όλα, ο κόσμος αγκάλιασε την Ομπρέλα από την πρώτη στιγμή γιατί αντιλαμβάνεται ότι δεν εξυπηρετεί οποιουδήποτε τύπου σκοπιμότητες. Αυτό είναι το πρώτο που είναι πολύ σημαντικό.
Το δεύτερο είναι πως υπάρχει μία μεθοδική δουλειά με παρεμβάσεις και άσκηση πίεσης προς αυτή την κατεύθυνση και το τρίτο είναι πως πέρα από το θέμα με τις παραλίες υπάρχουν και άλλες διαστάσεις στην υπόθεση. Όπως το γεγονός πως μία πολύ μικρή ομάδα επιχειρηματιών διεκδικεί να καταλάβει το σύνολο των παραλιών με οικονομικό ενδιαφέρον, πάμε δηλαδή σε δημιουργία ολιγοπωλίου, υπάρχουν τοπικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον χώρο και με την επέλαση αυτών των λίγων επιχειρηματιών έχουν χάσει ή κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους!
Βλέπουμε πως παρά την ενεργοποίηση των πολιτών, μέσω και του Δικτύου Ομπρέλα, ούτε η δημοτική αρχή το βάζει κάτω, ούτε και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που διεκδικούν τη μερίδα του λέοντος σε παραλίες-φιλέτα. Την Δευτέρα, 17 Ιουλίου, θα γίνει νέα δημοπρασία για τέσσερις θέσεις εγκατάστασης ομπρελών και ξαπλώστρων μπροστά από το Καζίνο της Ρόδου με τιμή εκκίνησης για κάθε μία τα 145.000 ευρώ που είναι απαγορευτικό για τους ντόπιους «ομπρελάδες». Πώς το σχολιάζετε;
Αυτά είναι ποσά που δείχνουν αντίληψη εκτεταμένης εκμετάλλευσης της παραλίας και για να βγουν κέρδη, ουσιαστικά, δε θα υπάρχει ελεύθερος διαθέσιμος χώρος. Αυξάνονται επίσης οι πιθανότητες δημιουργίας και νέων επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Μπιτς μπαρ καινούρια μπροστά από το καζίνο, σωστά;
Σωστά. Ακριβώς. Υπάρχει και ένα ζήτημα διαφάνειας μεταξύ άλλων…
Αυτό όμως σημαίνει ότι θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο το δικαίωμα όχι μόνο των τουριστών αλλά ακόμη και των κατοίκων του νησιού που δε θα μπορούν να κάνουν ελεύθερα το μπάνιο τους όπως το έκαναν εδώ και χρόνια!
Ακριβώς. Η πόλη της Ρόδου εξυπηρετεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τους χιλιάδες μόνιμους κατοίκους τής.
Αυτό το θέμα, πιστεύετε πως θα τεθεί στον δημόσιο διάλογο ενόψει και των επικείμενων δημοτικών εκλογών; Δεν πρέπει όλες οι παρατάξεις υποψηφίων δημάρχων να πάρουν θέση για τον ελεύθερο χώρο και τις παραλίες;
Στις προηγούμενες εκλογές οι παραλίες και ο ελεύθερος χώρος δεν ήταν στον δημόσιο διάλογο. Εμείς, ως Δίκτυο Ομπρέλα, όταν οριστικοποιηθούν τα σχήματα των υποψηφίων, θα επιδιώξουμε συναντήσεις προκειμένου να καταγραφούν οι θέσεις τους απέναντι στο ζήτημα και να τεθούν στην κρίση των πολιτών.
Μέσω των οργανώσεων και δικτύων όπως αυτό της Ομπρέλας, πιστεύετε πως ο κόσμος μπορεί να αντιπαλέψει τα επιχειρηματικά συμφέροντα που παρανομούν και αυθαιρετούν;
Συνδυαστικά πρέπει να πάει η δραστηριοποίηση των πολιτών και ανάλογα με τις εξελίξεις, ενδεχομένως, να πρέπει να αξιοποιηθούν και νομικά εργαλεία και νομικές διαδικασίες.
Ανοίγει, άραγε, και ο δρόμος για δημόσιο διάλογο για περισσότερα πράγματα από τις παραλίες;
Στην παρούσα φάση τα θέματα είναι τόσα πολλά και καυτά και σε διαφορετικά επίπεδα, οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Ως εκ τούτου, αποφεύγουμε να αναλώσουμε ενέργεια σε κάτι διαφορετικό. Τουλάχιστον, στην παρούσα φάση.
Οπότε το θέμα παραλία δε θα «ξεχαστεί» με το τέλος του καλοκαιριού. Θα έχουμε συνέχεια και το φθινόπωρο και ίσως το χειμώνα;
Προφανώς! Όμως, το καλύτερο από όλα θα ήταν να διευθετηθεί το ζήτημα και να εκλείψουν οι λόγοι που οδήγησαν στη δημιουργία του Δικτύου ΟΜΠΡΕΛΑ.
Μήπως θα πρέπει να τεθεί ζήτημα ανασχεδιασμού του τουρισμού αν όχι στη Ρόδο, γενικότερα στη χώρα μετά από αυτά που βλέπουμε;
Σίγουρα η συζήτηση αφορά και το γενικότερο τουριστικό προϊόν. Βλέπουμε ότι η ύπαρξη της τουριστικής υπερεκμετάλλευσης ενός τόπου, αργά ή γρήγορα, προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στη συνολική ανάπτυξη της περιοχής.
Θέλουμε να έχουμε έναν σχεδιασμό για αειφόρο ανάπτυξη, σίγουρα, και γι’ αυτό, το ζήτημα των παραλιών και του ελεύθερου χώρου πρέπει να είναι βασικό «συστατικό» αυτής της συζήτησης!
