(Του Τραγουδόσαυρου. Αναδημοσίευση από strychnineblog)
Τα εξωτικά νησιά τής Χαβάης, πρωτοκατοικήθηκαν από Πολυνήσιους σε δύο «κύματα» μετοίκησης.
Το 1ο κατά το 400μ.Χ. και το 2ο, κατά το 1000μ.Χ.
Απ’ τούς Δυτικούς ανακαλύφθηκαν το 1778 και συγκεκριμένα, απ’ τον Τζέημς Κουκ – τον γνωστό σε όλους μας Κάπταιν Κουκ.
Απ’ το 1778 λοιπόν κι έπειτα, άρχισαν να καταφθάνουν στα νησιά τής Χαβάης Άγγλοι, Γάλλοι κι Αμερικανοί έμποροι και ιεραπόστολοι.
Οι τελευταίοι είχαν καθαρά θρησκευτική αποστολή, αλλά η έντονη ανάμιξη των περισσοτέρων απ’ αυτούς με το εμπόριο, έδωσε στην λέξη «ιεραπόστολος» τόσο αρνητική έννοια, που ακόμη και σήμερα η λέξη χρησιμοποιείται απ’ τους γηγενείς Χαβανέζους ως βρισιά!!!
«Άει πηδήξου ρε ιεραπόστολε» σού λέει ο Χαβανέζος και τού ρίχνεις μήνυση για το «ιεραπόστολε»!
Οι Χαβανέζοι είχαν τις διαφορές τους μεν, αλλά η παρουσία των ξένων στα νησιά τις όξυνε μεταξύ των φυλάρχων δε, οι οποίοι φύλαρχοι αποτελούσαν την άρχουσα τάξη των γηγενών. Η αναπόφευκτη κατάληξη ήταν οι πόλεμοι μεταξύ των φυλών!
Άλλωστε, οι ανταγωνισμοί μεταξύ των φύσει και θέσει ολιγομελών αρχουσών τάξεων όπου γης εκεί καταλήγουν πάντα με μαθηματική ακρίβεια και τα πλήθη κάνουν τα κρέατα προς σφαγή.
Το 1810, οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί άποικοι υποστήριξαν με οπλισμό έναν απ’ αυτούς τούς φυλάρχους, ο οποίος νίκησε εν τέλει και επιβλήθηκε σ’ όλους τούς Χαβανέζους.
Ήταν ο βασιλιάς Καμεκαμέχα ο Μέγας!
Μέχρι το 1872 που διοικούσε η δυναστεία τού εν λόγω βασιλιά, όλη η άρχουσα τάξη των Χαβανέζων εκχριστιανίστηκε. Έτσι, επωφελήθηκε τα μέγιστα απ’ την οικονομικο-πολιτική της διαπλοκή με τους αποίκους!
Τελικά είχε δίκιο η Πρωτοψάλτη. Η σωτηρία τής ψυχής, είναι πολύ μεγάλο πράγμα, αλλά πράγμα!
Οι απλοί Χαβανέζοι όμως που αποτελούσαν το 95% τού πληθυσμού υπέφεραν, επειδή βάλλονταν ασφυκτικά από παντού:
ΚΑΙ οικονομικά ΚΑΙ υγειονομικά ΚΑΙ πολιτισμικά ΚΑΙ θρησκευτικά!
Εν τω μεταξύ, αναπτυσσόταν πλέον η τάξη των αποίκων 2ης και 3ης γενιάς.
Τα παιδιά τους, πού ήταν παιδιά ιεραποστόλων και εμπόρων, είχαν πλέον ΚΑΙ τυπικά:
1ον, την ιδιότητα τού Χαβανέζου πολίτη
2ον, το εισόδημα που τούς κατέτασσε στην άρχουσα τάξη και
3ον, την ηλικία για να διεκδικούν το δικαίωμα τού εκλέγειν και εκλέγεσθαι!
Παράλληλα, οι ντόπιοι δεν είχαν αντισώματα σε ασθένειες που έφεραν οι Ευρωπαίοι κι οι Αμερικανοί (Άγγλοι και Γάλλοι εξ’ Αμερικής). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ξεκληρίζονται χωριά ολόκληρα και να αποδυναμώνεται πραγματικά ο πληθυσμός των γηγενών Χαβανέζων.
Για παράδειγμα, το 1850 κατεγράφη ότι η γρίπη, η ανεμοβλογιά και η ιλαρά, εξόντωσαν το 20% των ντόπιων.
Και δεν είχαν καν Πατέρα Παΐσιο, Ελεύθερη Ώρα, Λιακόπουλο, Βελόπουλο και λοιπούς προγνώστες για να τούς προειδοποιήσουν!…
Την ίδια εποχή, τα συμφέροντα των Ευρωπαίων και των Αμερικανών εμπόρων στα νησιά τής Χαβάης, υπέθαλπαν εμφύλιες διενέξεις, με αποτέλεσμα να γίνονται σωρηδόν δολοφονίες πολιτικών από αντίπαλες μερίδες.
Έτσι, δεν άργησε και η άφιξη Αμερικανικών και Βρετανικών στρατευμάτων.
Το πρόσχημα ήταν η διατήρηση τής ειρήνης και η προστασία των υπηκόων τους που ζούσαν στα νησιά αυτά.
Πιο έντονη, ήταν η στρατιωτική και εμπορική παρουσία των Αμερικανών, προφανώς λόγω εγγύτητας.
Άλλωστε τότε, δεν είχαν «εφευρεθεί» ακόμη η Κορέα, το Βιετνάμ, ο Παναμάς, το Ιράκ, το Αφγανιστάν κι η Γιουγκοσλαβία…
Το 1872, ξεκίνησε μία διετία έντονων συγκρούσεων που κατέληξαν σε συρράξεις.
Ο λόγος;
Το ότι ο βασιλιάς Καμεκαμέχα ο Μέγας πέθανε, χωρίς να ορίσει διάδοχο…
Ε, και δεν είναι ν’ αφήνεις τα πλήθη δίχως ηγέτη, εθνάρχη και μπροστάρη…
Έτσι κι επειδή η άρχουσα τάξη είχε ΚΑΙ στη Χαβάη τον πρώτο λόγο, ελλείψει οργάνωσης και χειραφέτησης τού Χαβανέζικου λαού, ανέβηκε στην εξουσία η Δυναστεία των Καλακαούα…
Που πας μωρή Δυνάστω με τέτοιο όνομα;!
Και αγανάκτησαν – που λέτε – τα πλήθη και εγένετο ξεσηκωμός μέγας!
Αγανάκτησαν και ξεσηκώθηκαν οι έμποροι, ο αποικιοκρατικός στρατός και μαζί τους, αγανάκτησε και ξεσηκώθηκε και μια μερίδα των ντόπιων, καθ’ ό,τι οι αγανακτισμένοι δεν αποτελούν Ελληνική καινοτομία.
Στον ξεσηκωμό, πρωτοστατούσαν βέβαια τα παιδιά των αποίκων που παρουσιάζονταν πλέον ως Χαβανέζοι.
Ο υιός της Γιάννας Αγγελοπούλου δεν είχε γεννηθεί ακόμη τότε για να μπλεχτεί στις πλατείες με τούς αγανακτισμένους, να γράψει μανιφέστα και να γίνει μέλος τού #ΣΥΡΙΖΑ Χονολουλούς…
Κι έτσι, αγανάκτηση στην αγανάκτηση και ξεσηκωμό στον ξεσηκωμό, το 1887, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να υπογράψει ένα νέον εκλογικό νόμο.
Ο νόμος αυτός:
1ον, στερούσε τον ίδιο από εξουσίες και τις μεταβίβαζε στο υπουργικό συμβούλιο.
2ον, έδινε το δικαίωμα τού εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε όλους τούς αποίκους και
3ον, όριζε πως άποικοι και γηγενείς Χαβανέζοι, είχαν δικαίωμα ψήφου μόνον εάν διέθεταν υψηλό εισόδημα – κάτι που απέκλειε το 95% των ντόπιων και που πριμοδοτούσε εξαιρετικά τούς Αμερικανούς και τούς Βρετανούς επιχειρηματίες.
Τουτέστιν, αν είχες φράγκα είχες #ψήφο. Αν δεν τα ‘χες, είχε #ψόφο… (Μωρέ αυτό κάτι μού θυμίζει!… κάτι μού θυμίζει!)
Το 1891, ανέβηκε στην εξουσία η βασίλισσα Λιλιουκαλανί.
Την εκθρόνισαν μόλις δύο χρόνια αργότερα, το 1893, με το που ανακοίνωσε ότι ήθελε να αλλάξει το Σύνταγμα της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα, την εκθρόνισαν όταν εξέφρασε την επιθυμία να ξαναδώσει την εξουσία στους γηγενείς Χαβανέζους.
Οι Αμερικανοί σχημάτισαν αμέσως «επιτροπή ασφαλείας για την προστασία των Αμερικανών πολιτών» – έτσι την είχαν ονομάσει.
Συγχρόνως, αποβιβάσθηκαν ναύτες από τα πολεμικά τους πλοία, οι οποίοι παρατάχθηκαν σε κεντρικά σημεία τής πρωτεύουσας και… καλώς ήρθε το δολάριο μαζί με τα ναυτάκια τα ζουμπουρλούδικα!
Η βασίλισσα, αλλά και όλοι όσοι υποστήριζαν την αλλαγή, όχι μόνο αποθαρρύνθηκαν, αλλά και ανατράπηκαν με πραξικόπημα, το οποίο κατέλυσε τη βασιλεία και έφερε στην εξουσία μια προσωρινή κυβέρνηση που απαρτιζόταν από μέλη, της Αμερικανικής «Επιτροπής_Ασφάλειας»…
Από το 1894 μέχρι το 1898 η χώρα ονομαζόταν «Δημοκρατία_τής_Χαβάης» και τον Ιούλιο τού 1898, με νόμο του Κογκρέσου, η χώρα προσαρτήθηκε στις ΗΠΑ ως «Υπερπόντια Κτήση».
Παρά τις συνεχείς αντιδράσεις του γηγενούς Χαβανέζικου λαού, το Αμερικανικό Κογκρέσο, αιτιολόγησε την πράξη του «ως ανταπόκριση στο αίτημα των υπηκόων της Χαβάης».
Όμως, όταν το Κογκρέσο έλεγε «Υπήκοοι της Χαβάης», εννοούσε μονάχα τους αποίκους δεύτερης γενεάς που ήταν τα μέλη της προσωρινής κυβέρνησης.
Η άρχουσα τάξη των γηγενών Χαβανέζων ούτως ή άλλως διαπλεκόταν με τούς αποίκους, οπότε έκανε την «πάπια».
Οι εν λόγω λοιπόν «Υπήκοοι της Χαβάης», εμφανίζονταν (δίχως φυσικά να είναι):
Ως εκπρόσωποι των επαναστατημένων γηγενών και αποίκων
Ως αυτοί που επεδίωκαν τη δημοκρατική κυβέρνηση της χώρας τους και
Ως αυτοί που ήθελαν το τέλος των αυθαιρεσιών, της ανασφάλειας και της αναταραχής που προκαλούσε το καθεστώς της βασιλείας…
Ένα χρόνο μετά, το 1900, δόθηκε στη Χαβάη το δικαίωμα τής περιορισμένης αυτοδιοίκησης. Επί 60 χρόνια οι Χαβανέζοι διεκδικούσαν την ανεξαρτησία τους ή τουλάχιστον το δικαίωμα να αποτελούν Ισότιμη Πολιτεία των ΗΠΑ και όχι Υπερπόντια Κτήση.
Όμως, τα επιχειρηματικά συμφέροντα [κυρίως των «Big Five» (δείτε στο τέλος ποιοι ήταν και το πως είναι κραταιοί έως και σήμερα)] κατίσχυαν κι έτσι, ούτε ανεξαρτησία προέκυπτε, αλλά ούτε και ισοτιμία.
Σε περίπτωση δηλαδή που η Χαβάη γινόταν Πολιτεία, θα ίσχυαν ΚΑΙ εκεί οι φορολογικοί και εργασιακοί νόμοι των ΗΠΑ, κάτι που δεν συνέφερε καθόλου τούς ιδιοκτήτες φυτειών και γενικά τούς Αμερικανούς επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνταν στα νησιά.
Εμ πως; Ίσα κι όμοια; Αφεντικά και δούλοι σκατά γινάκαμ’ ούλοι; ΟΧΙ ΒΕΒΑΙΑ!
Η Χαβάη, απέκτησε το καθεστώς τής Πολιτείας το 1959, ως 50ή Πολιτεία των ΗΠΑ και το 1993, επί προεδρίας Μπιλ_Κλίντον, αναγνωρίστηκε επίσημα με «Απολογητική_Πράξη» (Apology Resolution) το γεγονός ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ είχαν ανατρέψει τη βασίλισσα Λιλιουκαλανί.
Μερικά επιπλέον χρήσιμα στοιχεία
«Big Five» ονομαζόταν οι πέντε (5) μεγαλύτερες εταιρίες καλλιέργειας ζαχαροκάλαμου και παραγωγής ζάχαρης στην Χαβάη – αυτές που μέχρι το 1959 ασκούσαν την πολιτική των νησιών, πάντα σύμφωνα με τα οικονομικά τους συμφέροντα.
Αποκαλούταν επίσης και «The Fort» («Το Φρούριο»).
Οι εταιρίες αυτές ήταν οι:
● Castle & Cooke,
● Alexander & Baldwin,
● Brewer & Co.,
● Amfac και
● Theo H. Davies & Co.
Το 1970 οι επιχειρήσεις αυτές επισήμως έκλεισαν… στα χαρτιά.
Η Castle & Cooke, εξαγοράστηκε το 1985 απ’ την Flexi-Van Corporation τού Ντέϊβιντ Μέρντοκ (David H. Murdock).
Η εταιρία, εξακολουθεί να κατέχει την περιοχή τού Κεντρικού Οάχου στη Χαβάη, καθώς και όλη την περιοχή Ιγουϊλέϊ στην πρωτεύουσα Χονολουλού.
Κατείχε και ολόκληρη τη Χαβανέζικη Νήσο Λανάϊ μέχρι τον Ιούνιο τού 2012 που την πούλησε στον Πρόεδρο τής εταιρίας Oracle, τον Λάρρυ Έλλισον (Larry Ellison), για μισό δισεκατομμύριο δολλάρια.
Το νησί, έχει έκταση 364 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέγεθος που το καθιστά το 6ο μεγαλύτερο νησί τής Χαβάης και το 42ο μεγαλύτερο νησί τών ΗΠΑ.
Κατοικείται από 3.102 μόνιμους γηγενείς Χαβανέζους κατοίκους που περιορίστηκαν να ζουν στην ομώνυμη πρωτεύουσα (Λανάϊ Σίτι), επειδή το ιδιοκτησιακό καθεστώς τού νησιού, δεν τούς επιτρέπει να έχουν δική τους γη, καλλιεργήσιμη ή άλλη!… Οι δε οικείες τού κάθε κατοίκου ξεχωριστά, αποτελούν επισήμως ακόμη και σήμερα “παραχώρηση” γης (όχι “εκχώρηση”) απ’ τον εκάστοτε ιδιοκτήτη τού νησιού, με δικαίωμα ανάκλησης τής παραχώρησης αυτής!…
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Η φεουδαρχία δεν τελείωσε με τον Διαφωτισμό. Απλά μετακόμισε στην Αμερική και συνεχίζεται ακόμα…
Η Alexander & Baldwin, εξαγοράστηκε απ’ την Matson Navigation, η οποία εξακολουθεί απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα έως και σήμερα να είναι, η μεγαλύτερη εφοπλιστική εταιρία στην Δυτική Ακτή των ΗΠΑ και μάλιστα, με τον μεγαλύτερο στόλο πλοίων και τον μεγαλύτερο όγκο εργασιών πλοιοκτήτριας εταιρίας, σε όλο τον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό!
Η Matson Navigation δε, ακριβώς λόγω της εξαγοράς της Alexander & Baldwin, διαθέτει σ’ ολόκληρη τη Χαβάη συνολικά, 370 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης, κάτι που την καθιστά τον 5ο μεγαλύτερο ιδιοκτήτη γης σε όλες τις ΗΠΑ!…
Η Brewer & Co., εξαγοράστηκε το 1978 απ’ την IU International με έδρα την Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ που το 1986 αποφασίστηκε να εξαγοραστεί κι αυτή με τη σειρά της, αλλά από τούς ιδίους τούς εκπροσώπους του μάνατζμέντ της. Το 2001 οι μέτοχοι της εταιρίας, αποφάσισαν την ρευστοποίησή της με πολυετή ορίζοντα.
Σήμερα, εν έτη 2023, η ρευστοποίηση αυτή των μετοχών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί!…
Η Amfac, εξαγοράστηκε το 1988 από την JMB Realty.
Το 2011 η Amfac, εξήγγειλε χρεοκοπία και τέθηκε υπό την προστασία τού Κεφαλαίου 11 του Νόμου περί Χρεοκοπίας των ΗΠΑ και επαναδραστηριοποιήθηκε λίγους μήνες μετά, με την επωνυμία Kaanapali Land, LLC.
Διαθέτει 20 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης, στην άκρως ανεπτυγμένη τουριστικώς Νήσο Μάουϊ τής Χαβάης και πιό συγκεκριμένα, στο δυτικό τμήμα τού νησιού. Το θυγατρικό της κομμάτι εμπορικών καταστημάτων με την επωνυμία Liberty House, πουλήθηκε στην εταιρία Federated Department Stores, που τώρα πλέον, αποτελεί μέρος τής πολυεθνικής αλυσίδας εμπορικών καταστημάτων Macy’s.
Η Theo H. Davies & Co., αγοράστηκε από την εταιρία Jardine Matheson, Σκοτικών συμφερόντων και με έδρα το Χόνγκ Κόνγκ.
Ένα μικρό και Ειδικών Συμφερόντων κομμάτι της ονόματι JTH Davies, αφού μετακόμισε στις Φιλιππίνες μεγάλωσε, μπήκε στο Φιλιππινέζικο Χρηματιστήριο Αξιών, γιγαντώθηκε και εν συνεχεία αγοράστηκε το 2004 απ’ την Pizza Hut και την Taco Bell, Αμερικανική εταιρία φαστ-φούντ με έδρα το Ίρβιν (Irwin) τής Καλιφόρνιας.
Αποτελεί δε, θυγατρική τής Yum! Brands, Inc., εταιρία με 2 δισεκατομμύρια πελάτες παγκοσμίως, μεγάλο μετοχικό μερίδιο τής οποίας διαθέτει απ’ το 1978, η PepsiCο.
