Μόνο αθώα και αγνά δεν είναι πολλά από τα οικιακά προϊόντα καθαρισμού καθώς εκλύουν εκατοντάδες επικίνδυνες χημικές ουσίες. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η μελέτη της αμερικανικής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης, «Enviromental Worlking Group» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Chemosphere.

Στο πλαίσιο της μελέτης αναλύθηκαν 30 κοινά προϊόντα καθαρισμού, όπως καθαριστικά πολλαπλών χρήσεων, καθαριστικά για τζάμια και αποσμητικά χώρου. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, αυτά απελευθερώνουν εκατοντάδες επικίνδυνες πτητικές οργανικές ενώσεις, γνωστές ως VOC.

Οι πτητικές οργανικές ενώσεις στα προϊόντα καθαρισμού επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους. Ωστόσο, μολύνουν τον αέρα των εσωτερικών χώρων δύο έως πέντε φορές περισσότερο από τον εξωτερικό αέρα, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για δέκα φορές περισσότερο.

Ορισμένα προϊόντα εκπέμπουν πτητικές οργανικές ενώσεις για ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες.

Οι ερευνητές εξέτασαν τόσο συμβατικά προϊόντα όσο και «πράσινα» προϊόντα καθαρισμού και εντόπισαν συνολικά 530 μοναδικές VOC στα προϊόντα αυτά. Από αυτές οι 193 ήταν επικίνδυνες.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα προϊόντα με την ένδειξη «πράσινα» εκλύουν λιγότερες πτητικές οργανικές ενώσεις, περίπου τις μισές κατά μέσο όρο, σε σύγκριση με τα συμβατικά προϊόντα.

Τα πράσινα προϊόντα που κατηγοριοποιήθηκαν και ως «χωρίς άρωμα» είχαν σχεδόν οκτώ φορές λιγότερες VOC από τα συμβατικά προϊόντα και τέσσερις φορές λιγότερες από τα πράσινα προϊόντα που περιείχαν άρωμα στην ετικέτα τους.

Το μοτίβο αυτό ίσχυε και για τον αριθμό των επικίνδυνων VOC. Τα πράσινα προϊόντα εκλύουν κατά μέσο όρο τέσσερις χημικές ουσίες που ταξινομούνται ως επικίνδυνες, σε σύγκριση με περίπου 15 στα πράσινα προϊόντα με άρωμα και 22 στα συμβατικά προϊόντα.

«Αυτή η μελέτη είναι ένα κάλεσμα αφύπνισης για τους καταναλωτές, τους ερευνητές και τις ρυθμιστικές αρχές, ώστε να γνωρίζουν καλύτερα τους πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με τις πολυάριθμες χημικές ουσίες που εισέρχονται στον αέρα εσωτερικών χώρων», δηλώνει η Αλέξις Τέμκιν, ανώτερη τοξικολόγος στο «Environmental Working Group».

Πιο αγνά, πιο φθηνά, πιο ασφαλή

Πολλά συστατικά, όπως η χλωρίνη ή η αμμωνία, συνδυασμένα με τοξικά συστατικά προκαλούν αλλεργίες όταν έρχονται σε επαφή με το δέρμα μας ή τα εισπνέουμε. Ειδικότερα, με την εισπνοή έντονων χημικών μπορεί να δημιουργηθούν πονοκέφαλοι, έντονο φτέρνισμα και βήχας.

Υπάρχουν ωστόσο πιο ασφαλείς, εναλλακτικές λύσεις καθαριστικών, που μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας στο σπίτι, από φυσικά υλικά, όπως το λεμόνι που απολυμαίνει και αρωματίζει αποτελεσματικά. Ιδού ορισμένες απλές «συνταγές» για οικολογικά καθαριστικά:

Καθαριστικό γενικής χρήσης με σόδα και ξύδι:

• Μισό λίτρο νερό
• 1 κουταλιά της σούπας μαγειρική σόδα
• ¼ φλιτζανιού λευκό ξύδι ή μηλόξυδο

Τα αναμειγνύουμε και τα τοποθετούμε σε ένα μπουκάλι με αντλία ψεκασμού.

Καθαριστικό για τζάμια και καθρέφτες:

• 2 φλιτζάνια νερό
• ½ φλιτζανιού λευκό ξύδι ή μηλόξυδο
• ¼ φλιτζανιού οινόπνευμα με 70% περιεκτικότητα σε αλκοόλη
• (προαιρετικά) 1-2 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού ή πορτοκαλιού.

Καθαριστικό για το πλύσιμο των πιάτων

Τριμμένο πράσινο σαπούνι ή σαπούνι ελιάς διαλυμένο σε ζεστό νερό. Για επίμονους λεκέδες μπορούμε να προσθέσουμε και ξύδι. 

Καθαριστικό για τη λεκάνη της τουαλέτας

• ½ φλιτζανιού μαγειρική σόδα
• ½ φλιτζανιού λευκό ξύδι

Αφού ρίξουμε το διάλυμα στη λεκάνη της τουαλέτας περιμένουμε 15 λεπτά και ρίχνουμε βραστό νερό για να ξεπλυθούν τα κατάλοιπα. Δεν θα πρέπει να συνδυάσουμε το διάλυμα αυτό με κάποιο άλλο αποφρακτικό χημικό διάλυμα, γιατί λόγω του ξυδιού μπορεί να δημιουργηθούν επικίνδυνες αναθυμιάσεις. 

Καθαριστικό για τα λίπη

• ½ φλιτζανιού αμμωνία σε σκόνη
• 1 λίτρο νερό

Αναμειγνύουμε το διάλυμα και το ψεκάζουμε σε σημεία με λίπη όπως ο φούρνος. Αφήνουμε για λίγα λεπτά και ύστερα τρίβουμε τους λεκέδες με ένα σφουγγάρι.

Αρωματικό χώρου

Θα χρειαστούμε μισό λίτρο νερό, δέκα σταγόνες αιθέριο έλαιο της επιλογής μας, 1 κουταλιά της σούπας καθαρό οινόπνευμα, 1 κουταλιά της σούπας μαγειρική σόδα. Αφού ανακατέψουμε καλά όλα τα υλικά μπορούμε να το ψεκάσουμε σε χαλιά, κουρτίνες, ριχτάρια, καναπέδες και μαξιλάρια.

Ιδανικό για σπίτια με κατοικίδια ζώα, καθώς εξαφανίζει κάθε δυσάρεστη μυρωδιά τους.