Τα αναπάντητα ερωτήματα γύρω από την τραγωδία στη Λιβύη, όπου 5 μέλη της ελληνικής ανθρωπιστικής αποστολής σκοτώθηκαν, είναι πολλά, όπως και τα θολά σημεία.

Αυτό που γνωρίζουμε για το σοκαριστικό περιστατικό που βύθισε και πάλι την Ελλάδα στο πένθος είναι πως το λεωφορείο στο επέβαινε η ελληνική αποστολή ενεπλάκη σε τροχαίο και τυλίχθηκε στις φλόγες, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πέντε Έλληνες: τρεις στρατιωτικοί και δύο διερμηνείς. Οι λεπτομέρειες που δίνει το Γενικό Επιτελείο έρχονται με το σταγονόμετρο, άλλωστε την είδηση για τον θάνατο των 5 Ελλήνων έδωσε στη δημοσιότητα πρώτα η Λιβύη και έπειτα επιβεβαίωσαν με καθυστέρηση οι αρμόδιοι φορείς της Ελλάδας.

Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το υπουργείο Εξωτερικών έχουν ξεκινήσει έρευνες για το φριχτό τροχαίο στη Λιβύη, ενώ στις έρευνες συμμετέχει και η ΕΥΠ, επί του παρόντος σε πληροφοριακό επίπεδο.

Η ΕΥΠ επί του παρόντος τουλάχιστον, συνδράμει σε πληροφοριακό επίπεδο. Σύμφωνα με πληροφορίες η εικόνα που λαμβάνουν είναι συμβατή με τροχαίο δυστύχημα και τυχαίο γεγονός και η έκρηξη και η μεγάλη φωτιά δικαιολογούνται από το τροποποιημένο ντεπόζιτο του οχήματος που έπεσε πάνω στο λεωφορείο που είχε πολλαπλάσια ποσότητα καυσίμου. Στην ΕΥΠ τονίζουν ωστόσο, πως η έρευνα είναι πάντως σε πολύ αρχικό στάδιο και ακόμη καμία πιθανότητα δεν μπορεί να εξαιρεθεί και πως απλά αυτή είναι εικόνα που προσλαμβάνουν μέχρι στιγμής από τις «πηγές» τους στη χώρα αυτή.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες η περιοχή όπου έγινε το περιστατικό ελέγχεται από σκληροπυρηνικούς του ISIS.

Συνοπτικά, τα ερωτήματα που δημιουργούνται σχετικά με το δυστύχημα στη Λιβύη είναι: 

• Ποια μέτρα ασφαλείας είχε λάβει η ελληνική διπλωματική αντιπροσωπεία μας στη Λιβύη για τη μετακίνηση της αποστολής σε εμπόλεμη ζώνη;
• Ποια ήταν τα μέτρα ασφάλειας που είχαν εγγυηθεί και τελικά λάβει οι λιβυκές αρχές;
• Γιατί δεν προηγούνταν του λεωφορείου της αποστολής οχήματα ασφαλείας της Λιβύης;

Αρμόδιες πηγές σημειώνουν, ότι η ανθρωπιστική αποστολή στη Λιβύη ήταν απολύτως καλοδεχούμενη σε μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για τη χώρα (μετά τη σφοδρή κακοκαιρία) και δεν υπήρχε καμία ένδειξη για κάποιον πρόσθετο κίνδυνο πέραν των αντικειμενικών κινδύνων λόγω των ταραχών και της πολεμικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα.

Υπενθυμίζεται πως οι πρώτες αναφορές για τους επιβαίνοντες στο φορτηγό (που συγκρούστηκε με το λεωφορείο) έκαναν λόγο για μέλη οικογένειας από τη Λιβύη. Οι ελληνικές Αρχές συνεχίζουν την έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση για να βεβαιωθούν για την ταυτότητα των επιβαινόντων.

Αιχμές για την οργάνωση και την ενημέρωση

Μέσα σε αυτό το κλίμα το ΓΕΕΘΑ πρωτίστως και η κυβέρνηση δευτερευόντως δέχονται πυρά για την οργάνωση της αποστολής, αλλά και για τη διαχείριση της ενημέρωσης γύρω από το περιστατικό. Μιλώντας στο Mega, ο ταξίαρχος ε.α. και αμυντικός αναλυτής, Παναγιώτης Θεοδωρακίδης, άσκησε κριτική στον σχεδιασμό και τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν λέγοντας με νόημα ότι ήταν σαν να πηγαίναμε εκδρομή.

«Ο σχεδιασμός, είναι σχεδιασμός που σε κάθε περίπτωση δεν αρμόζει στην μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας, μετακίνησης και οποιασδήποτε επαφής με τη Λιβύη στην οποία δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή από εδώ είναι φίλιες δυνάμεις από εκεί είναι οι εχθρικές. Ένα το κρατούμενο. Δεύτερο: Όταν έχεις να διανύσεις μία απόσταση της τάξεως των 300 χιλιομέτρων από το αεροδρόμιο, έχεις κάνει τα 160 χλμ. διότι το ατύχημα έγινε σε έναν δρόμο ο οποίος έχει υποστεί φθορές. Είναι ένας δρόμος τουλάχιστον σαν οδόστρωμα και είναι επικίνδυνος. Άρα όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Υπό αυτή την έννοια η οργάνωση της αποστολής θα έπρεπε να έχει λάβει υπόψιν της τους φυσικούς κινδύνους και τις απειλές τις επιχειρησιακές» τόνισε σχετικά για να προσθέσει «εις βάρος του επιχειρησιακού σχεδιασμού ήταν η προβολή και οι φωτογραφίες».

Ο ίδιος επισήμανε ότι πρόκειται για μια χαώδη κατάσταση και κάποιος όφειλε να γνωρίζει που πάει αναφέροντας «αυτή η αποστολή ήταν τύπου πάμε ανθρωπιστική βοήθεια στο εσωτερικό της χώρας, κάπου που έχει υποστεί ένα πλήγμα. Δεν είναι ο θεσσαλικός κάμπος εκεί που πήγαιναν. Ήταν γρήγορο και έχουν αρχίσει τα λάθη. Διότι εις βάρος του επιχειρησιακού σχεδιασμού ήταν και η προβολή και η επικοινωνία που εδόθηκε γιατί είδαμε φωτογραφίες με ανθρώπους των Ειδικών Δυνάμεων μαζί με ανθρώπους του Υγειονομικού. Βέβαια, οι των Ειδικών Δυνάμεων φρουρούν και ασφαλίζουν το υλικό που είναι πολύ ακριβό και πολύτιμο. Η κατάσταση είναι χαώδης. Θα έπρεπε κάποιος να γνωρίζει πού πάει».

«Γιατί όταν υπάρχουν άνθρωποι με διακριτικά των Ειδικών Δυνάμεων σε φωτογραφίες, ο τουρκικός παράγοντας που έχει επικρατήσει στη Λιβύη, έχει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, πως θα πλησιάσει αυτή η αποστολή και πώς θα κάνει την αποστολή να μη μπορεί να περάσει ούτε από τον εναέριο χώρο της Λιβύης» συνέχισε για να συμπληρώσει «τα επιτελεία δείχνουν μία σπουδή, μία ταχύτητα, μία έλλειψη πληροφοριών διότι δεν γνωρίζουμε με ποιον έχουμε συνεννοηθεί. Ουδείς δεν μπορεί να εγγυηθεί οτιδήποτε στην τουρκοκρατούμενη πλέον Λιβύη.

Ο ταξίαρχος, πάντως, άφησε σαφείς αιχμές και για το λεωφορείο που χρησιμοποιήθηκε λέγοντας «βλέπω ένα συνονθύλευμα ειδικών δυνάμεων και υγειονομικών σε ένα λεωφορείο που δεν το εξετάσαμε διότι οι πληροφορίες μου είναι πως το λεωφορείο είχε και δεξαμενή αερίου. Δεν έγινε ούτε αναγνώριση απειλής ούτε εκτίμησης κινδύνου», υπογράμμισε στη συνέχεια.

Τέλος, σημείωσε: «Τα συνοδευτικά της αποστολής δεν ήταν υπό τον έλεγχο της ιδίας αποστολής. Άνθρωποι των Ειδικών Δυνάμεων που τους εξέθεσαν και φωτογραφικά, ήταν μαζί και δεν υπήρχαν και επικοινωνίες. Δικαιολογίες όπως δεν έπιανε το τηλέφωνο… Έπρεπε να είναι διαμοιρασμένοι, και η ασφάλεια να καλύπτει τους Υγειονομικούς με άλλα οχήματα και σχεδίαση. Εδώ πήγαμε εκδρομή, λες και πηγαίναμε… Και αυτό μας κόστισε σε ανθρώπινες ζωές, σε κύρος και πάνω από όλα διεθνώς ο χειρισμός είναι αποτυχημένος».

Πυρά, ωστόσο, δέχεται από την πρώτη, σχεδόν, στιγμή το ΓΕΕΘΑ, κυρίως για τον επικοινωνιακό χειρισμό της υπόθεσης και την καθυστερημένη ανακοίνωση, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι για αρκετές ώρες επέμενε να κάνει λόγο για τραυματίες και όχι για νεκρούς.

Σε αυτή την κριτική επιχείρησε να απαντήσει χθες το επιτελείο υποστηρίζοντας ότι «η αρχική πληροφόρηση βασιζόταν στην ενημέρωση που παρείχαν οι αρχές της Λιβύης προς τις αρμόδιες αρχές της Ελλάδας, στην οποία αναφερόταν κατηγορηματικά ότι δεν υπήρχαν θύματα μεταξύ των μελών της ελληνικής αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας. Στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούσαν επί του πεδίου δεν υπήρχε άλλος τρόπος διασταύρωσης της σχετικής πληροφόρησης, πλην της ενημέρωσης από τις αρχές της Λιβύης διά της διπλωματικής οδού, δεδομένου ότι δεν λειτουργούσε στην περιοχή δίκτυο κινητής τηλεφωνίας και τα δορυφορικά τηλέφωνα που είχε μαζί της η ελληνική αποστολή καταστράφηκαν, κατά την πυρκαγιά που ακολούθησε τη σύγκρουση των οχημάτων».

Το ΓΕΕΘΑ επισήμανε ότι αργότερα, «οι αρχές της Λιβύης, διά του υπουργείου Υγείας, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της ελληνικής πλευράς, προχώρησαν σε ανακοίνωση στην οποία συμπεριλαμβάνονταν μέλη της ελληνικής αποστολής στα θύματα».

«Λαμβάνοντας υπόψη το εξαιρετικό ευαίσθητο ζήτημα της πληροφόρησης των οικογενειών των θυμάτων», προσθέτει, «το ΓΕΕΘΑ όφειλε επίσης να αναμένει μετά τη νεότερη ενημέρωση από τη Λιβύη και πριν εκδοθεί διορθωτική ανακοίνωση, να ειδοποιηθούν προηγουμένως οι συγγενείς τους από τις στρατιωτικές αρχές και να μην πληροφορηθούν τη θλιβερή είδηση από τα ΜΜΕ».

«Ευθύς ως ολοκληρώθηκε η σχετική ενημέρωση, εκδόθηκε η νέα ανακοίνωση» καταλήγει. 

Από κυβερνητικής πλευράς, ο Παύλος Μαρινάκης δεν έριξε περισσότερο φως για την υπόθεση, επιλέγοντας να κρατήσει αποστάσεις από το ΓΕΕΘΑ.

«Οι πληροφορίες μιλάνε για ένα τραγικό αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Αυτό δεν μπορούμε εμείς να το πούμε με βεβαιότητα, τι συνέβη ή δεν συνέβη, ούτε μπορώ να σας πω εγώ πριν γίνει η σχετική έρευνα, πριν δοθούν οι επίσημες απαντήσεις από το υπουργείο Άμυνας» είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για να προσθέσει «εγώ μπορώ να σας πω ότι θα γίνει άμεσα η διερεύνηση των αιτίων», αλλά «και βέβαια του οδηγού, τι συνέβη, ποια είναι η ευθύνη που οι άνθρωποι αυτοί δεν γύρισαν στην πατρίδα μας μετά από αυτή την ανθρωπιστική βοήθεια στην οποία συνέτρεξαν»