Σε καθολικό πόλεμο κατά των μεταναστών και προσφύγων, αλλά και σε πόλεμο ‘οmnium contra omnes’ και ανοίκειες ή φυσιολογικές συμμαχίες στους χώρους της δεξιάς και ακροδεξιάς, εξελίσσεται τις τελευταίες ημέρες η επονείδιστη για τα ευρωπαϊκά ιδεώδη κρίση στο Μεταναστευτικό.
Τη στιγμή που όλα τα βλέμματα και οι προβολείς της δημοσιότητας είναι στραμμένα στην Ιταλία, με την επίσκεψη της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν στη Λαμπεντούζα και την κοινή εμφάνιση της Γαλλίδας ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν με τον ηγέτη της ξενοφοβικής Λέγκας Ματέο Σαλβίνι στην Ποντίντα, στις ακτές της χώρας αφίξεις και θάνατοι συνεχίζονται αθρόα. Την ίδια στιγμή οι Σοσιαλιστές στο Ευρωκοινοβούλιο ύψωσαν πάλι τη σημαία του πολέμου, ορθώνοντας νέα εμπόδια κι αμφισβητήσεις νέα εμπόδια στην προωθούμενη νέα τακτική ελέγχων στις αιτήσεις ασύλου και την παράταση του εγκλεισμού των αειφυγόντων από τα δεινά στις χώρες τους.
Μετά και τη νέα παταγώδη αποτυχία της ελεεινής απ’ όλες τις απόψεις Συμφωνίας με την Τυνησία, που απλώς διαιώνιζε τον εμπαιγμό των λαών και της Ευρώπης, αλλά κυρίως τους τάλαινες που φεύγοντας από τους πολέμους διασχίζουν με κίνδυνο για τη ζωή τους, φάνηκε η διάτρητη φύση του μέσου της αποτροπής στην χώρα αναχώρησης. Ο πακτωλός που η αποστολή της φον ντερ Λάιεν, της Μελόνι και του Ολλανδού πρωθυπουργού Ρούτε υποσχέθηκε στον Τυνήσιο πρόεδρο Σαϊέντ, για να συγκρατεί τις ροές (που ειρήσθω εν παρόδω η ευρωατλαντική πολιτική στην Αφρική δημιουργεί) κόλλησε στα γραφειοκρατικά γρανάζια και στην εχθρική για το μεταναστευτικό πολιτική των «σκληρών» χωρών.
Αποδείχθηκε για μία φορά ακόμη η αναποτελεσματικότητα της στήριξης με χρήματα αμφίβολων ηγετών, που είναι στατιστικώς βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουν τις μεταναστευτικές ροές ως μοχλό πίεσης κι εκβιασμό για να αποσπάσουν περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια ή στρατιωτικά μέσα. Όχι για να τα μοιράσουν δίκαια στις κοινωνίες τους, να βελτιώσουν τα οικονομικά και τις υποδομές, αλλά για να θρέψουν τη διαφθορά και τον πλουτισμό τους. Ούτε στη Λιβύη, ούτε στην Αίγυπτο, ούτε αλλού η οικονομική ενίσχυση για την πάταξη της εμπορίας ψυχών και των παράνομων αφίξεων τελεσφόρησε, απεναντίας εμπλούτισε περισσότερο τις στρατιές και τη δράση των λαθρεμπόρων. Στην «καλύτερη» περίπτωση δημιούργησε κέντρα-κολαστήρια ψυχών και ανθρώπινων δικαιωμάτων, που μπροστά τους ωχριούν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ και στην ουσία ενθαρρύνουν τη φυγή και τη λύση της παράνομης εξόδου.
Η επονείδιστη τούτη , νεοαποικιακού αποκλειστικά χαρακτήρα, συμφωνία, εις βάρος της επισφαλούς δημοκρατίας στην Τυνησία και σαφώς υπέρ των πολυεθνικών (βλέπε το ενεργειακό «Σχέδιο Ματέι») που την προωθούν, απλώς αποβλέπει και πάλι να μεταβιβασθεί η ευθύνη για τη «βρόμικη δουλειά» στην άλλη άκρη της Μεσογείου. Τουλάχιστον για τη μεγάλη μάζα των επίδοξων μεταναστών, γιατί για τους υπόλοιπους θα ισχύουν πάντα οι ανάγκες για πάμφθηνο εργατικό δυναμικό σε χώρες προέλευσης (Γερμανία, Γαλλία, το «καποραλάτο» της Ιταλίας ή τα χωράφια της Ισπανίας κλπ) και η κερδοφορία των κύκλων που εμπλέκονται στην κατασκευή και διαχείριση των κλειστών κέντρων υποδοχής στην Ευρώπη. Αυτών των δομών που παρατείνουν την «κράτηση χωρίς έγκλημα» των αφιχθέντων, τη διαλογή τους και τη διοχέτευσή τους στην αγορά και την εκμετάλλευσή της όταν η οικονομική περίσταση το απαιτεί. Κατά τ’ άλλα, το πολιτικό παιχνίδι και η ψηφοθηρική κερδοσκοπία ενόψει και των Ευρωεκλογών του 2024 ανθούν στην πλάτη των κατατρεγμένων.
Σύμφωνα με την ακροδεξιά κυβέρνηση των «Αδελφών της Ιταλίας» (Fratelli d’Italia), η επίσκεψη της νεοφασίστριας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι με την πρόεδρο της Κομισιόν στη Λαμπεντούζα αποτελεί «μια τεράστια νίκη για την κυβέρνηση» και δικαίωσή της. Μόνο που στα ιταλικά η παροιμία λέει: «Από τα λόγια στην πράξη, στο μέσο είναι η θάλασσα». Και η θάλασσα αυτή είναι η Μεσόγειος, όπου καθώς αποδείχθηκε τους τελευταίους μήνες οι τυμπανοκρουσίες για την προηγούμενη «επιτυχία» (της αμφιλεγόμενης Συμφωνίας με την Τυνησία) ήταν απλώς πομφόλυγες λεκτικοί. Η Ευρώπη είναι ικανή να κάνει κάτι, όμως στην πράξη δε γίνεται και αποτυγχάνει.
Η φον ντερ Λάιεν μοιάζει να έφθασε στη Λαμπεντούζα μόνο για να διαβιβάσει στην Ιταλία ότι μπορεί να βασίζεται πάνω της. Και πάλι να επαναλάβει πως η κατάσταση απαιτεί κοινή αντίδραση από όλες τις χώρες. Δηλώσεις, που κατά τη Μελόνι «ποτέ άλλοτε δεν είχαν προφερθεί». Μόνο που λησμονά πως τα ίδια λόγια (μόνο με πιο θριαμβευτικό τρόπο) είχαν επαναδιατυπωθεί και στις προηγούμενες δύο κοινές με τη Μελόνι επισκέψεις της φον ντερ Λάιεν στην Τυνησία τους τελευταίους μήνες, ενώπιον του προέδρου Σαϊέντ. Στο αέναο τούτο παιχνίδι που παίζεται αδίστακτα από πολλούς εις βάρος των φτωχών ανθρώπων, η ευρωπαϊκή καθυστέρηση και η αναποφασιστικότητα των κρατών μελών να συμπήξουν μία, πραγματικά, κοινή πολιτική είναι πιθανώς η αιτία που οι έλεγχοι από την ακτοφυλακή της Τυνησίας έχουν χαλαρώσει. Η αφρικανική χώρα επιτρέπει (αν δεν διευκολύνει στην ουσία εκβιαστικά) το νέο εντυπωσιακό κύμα αφίξεων.
Γεγονός που οδηγεί και σε ασφυξία τα κέντρα και τις δυνατότητες χωρών που κατά βάση δέχονται κι έχουν δυνατότητες να φιλοξενήσουν μεγάλο αριθμό μεταναστών και προσφύγων. Στους πρώτους 8 μήνες του ‘23 οι αφίξεις στη Γερμανία ξεπέρασαν τις 157.000 (29.000 ήσαν ανήλικοι) και σε αυτόν τον αριθμό θα πρέπει να προστεθούν και οι 1,2 εκατ. Ουκρανοί πρόσφυγες -μόνο που αυτοί δεν μετρούν γιατί η υποδοχή τους θεωρείται «θεάρεστο» έργο.
Μπροστά σε τούτην την αναντίρρητη αποτυχία του «Πουργατόριου» μεταναστών στην Τυνησία, η Μελόνι, απομένει δίχως άλλη επιλογή: πρέπει να μείνει προσκολλημένη στις υποσχέσεις της φον ντερ Λάιεν, χαρακτηρίζοντάς τις ως επιτυχία. Το ζήτημα όμως περιπλέκεται από τα άλλα ενδιαφερόμενα κράτη, που είναι εκείνα τα οποία θα πρέπει να συμβάλλουν στη λύση. Η Γερμανία και η Γαλλία, αφού ανέβασαν την ένταση, ιδίως το Παρίσι που δήλωσε πως δε θα δεχθεί ανθρώπους από τη Λαμπεντούζα, μοιάζουν να το ξανασκέφτονται– ιδίως μετά την καταδίκη των γαλλικών απωθήσεων. Πλέον η Γαλλία, μολονότι θα διατηρήσει κλειστά τα σύνορά της στη Βεντιμίλια, προτείνει συνεργασία στη Ρώμη για τις απωθήσεις στη θάλασσα, αλλά και στην ΕΕ ως αντάλλαγμα. Εντούτοις, το πρόβλημα δεν είναι μόνον η επιμονή των Σοσιαλιστών, όπως επιμένουν οι δεξιοί του ΕΛΚ. Όσο η Αυστρία κι άλλες χώρες κρατούν ερμητικά κλειστά τα σύνορα, ή όπως το Βέλγιο, που έκανε γνωστό ότι δεν έχει χώρο να υποδεχθεί νέους αιτούντες άσυλο, η ευρωπαϊκή συνεργασία δεν πρόκειται να πετύχει. Και φυσικά, παρά τη συμμαχία και τα όνειρα για άλωση του Ευρωκοινοβουλίου και οι χώρες του Βίζεγκραντ δεν συμμερίζονται την αγωνία της Μελόνι. Κατά συνέπεια, η πίεση από το Μέγαρο Κίτζι έχει μετατοπιστεί στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ώστε να διασφαλισθεί πως το Μεταναστευτικό θα επανέλθει στην ατζέντα του επόμενου Συμβουλίου της Ε.Ε..
Η πρόκληση που δρομολογήθηκε προς την υπόλοιπη Ευρώπη είναι να μετατρέψουν (επιτέλους) σε γεγονότα τα γενικά λόγια αλληλεγγύης που είχαν επίσης οι ηγέτες τις τελευταίες ημέρες για την Ιταλία, που βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση. Κι η οποία δεν πρόκειται φυσικά να δείξει με το δάκτυλο την πολιτική που ακολουθούν σε Λιβύη, Αφρική, Τυνησία, Αίγυπτο, Μαρόκο και οι προστάτιδές της ΗΠΑ. Οι οποίες ενώ αφήνουν τη Μελόνι να «οργώνει» τις ηπείρους για να προωθεί τα συμφέροντά τους εν είδει τοποτηρητή, δεν αναλαμβάνουν να βοηθήσουν στις κρίσεις που αυτές και οι επεμβάσεις τους προκάλεσαν.
Στο άμεσο υπουργικό συμβούλιο που συγκάλεσε μετά την επίσκεψη στη Λαμπεντούζα, η Μελόνι θέλησε να στείλει ένα σαφές μήνυμα. Τα μέτρα ενάντια στην έλευση μεταναστών θα σκληρύνουν. Όσοι δεν δικαιούνται άσυλο θα επαναπατρίζονται. Ένα μέτρο που ως ιδέα, είναι μεν απλό, αλλά ταυτόχρονα δύσκολα υλοποιήσιμο. Πρόθεση της κυβέρνησης -και όσων κερδίζουν από τη διαδικασία- είναι να παραταθεί η περίοδος κράτησης στα κέντρα κράτησης προς επαναπατρισμό στο μέγιστο επιτρεπόμενο από τους ευρωπαϊκούς κανόνες, ανεβάζοντάς την στους 18 μήνες. Ο αριθμός των ανεπαρκών για τόσες αφίξεις Κέντρων Υποδοχής -επί του παρόντος δέκα- προορίζεται να διπλασιαστεί, κατ’ αρχήν τουλάχιστον ένα ανά περιοχή, με αξιοσημείωτη ανάπτυξη δυνάμεων επιβολής του νόμου για τον έλεγχό τους. Το προσχέδιο περιλαμβάνει επίσης διαφορετικές διαδρομές για άνδρες σε ηλικία εργασίας σε σύγκριση με γυναίκες και ανηλίκους. Και πιο αυστηροί έλεγχοι για την επαλήθευση όσων δηλώνουν ανήλικοι χωρίς στην πραγματικότητα να είναι πλέον ανήλικοι.
Κατά τους τελευταίους μήνες οι επαναπατρισμοί έχουν επιταχυνθεί κατά 20% σε σχέση με το 2022. Όμως, οι 3.200 αναχωρήσεις (στις οποίες αντιστοιχεί αριθμητικά το ποσοστό αυτό) μοιάζουν σταγόνα στον ωκεανό έναντι στις σχεδόν 130.000 αφίξεις. Γιατί, το πρόβλημα στη διαδικασία (κι ιδού μία άλλη αποτυχία της περιλάλητης Συμφωνίας) είναι ότι χρειάζεται και η άδεια της χώρας προέλευσης, η οποία πρέπει να δεχτεί την επιστροφή του παράνομου μετανάστη. Απέναντι στην αδήριτη τούτη ανάγκη, οι λογής περισπούδαστες συμφωνίες ούτε καν βρίσκονται σε εμβρυϊκή κατάσταση. Άλλωστε, στην εφαρμογή τους γίνεται αντιληπτό πως πολλές από τις χώρες προέλευσης είναι απλώς ανασφαλείς (όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, η Σομαλία) κι η διαδικασία, από πλευράς ανθρώπινων δικαιωμάτων των επαναπατρισθέντων κολλά ανεπίλυτα. Και στην Μελόνι δεν απομένει πια άλλο πράγμα, παρά να ανακαλύπτει τους λαθρεμπόρους μεταναστών και να ξεφορτώνει σε αυτούς της ευθύνη–όπως στην ομιλία της στον ΟΗΕ. Και παράλληλα, λησμονώντας την πολιτική της των κλειστών λιμανιών και της ποινικοποίησης να εκφράζει τα φιλανθρωπικά της αισθήματα «θα έπεφτα πρώτη στη θάλασσα για να σώσω ανθρώπους».
Στην πρόκληση τούτη για την αναχαίτιση του μεταναστευτικού ρεύματος εξίσου σημαντικό για τη Μελόνι, εξόν από την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, είναι επίσης να αποτρέψει τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες των συνεργών της στην κυβέρνηση πάνω στο θέμα. Όπως τον μετριοπαθή ΥΠΕΞ Ταγιάνι, που έριξε στο τραπέζι την πρόταση για μία νέα Αποστολή Σόφια (η οποία κατέληξε να προσελκύει μετανάστες, δια της βαλκανικής οδού, αντί να τους αποτρέπει). Αλλά και τον «σκληρό» Σαλβίνι , που ζητά τη χρήση όλων των «δημοκρατικά επιτρεπόμενων» μέσων για να σταματήσει η «εισβολή».
Ο Σαλβίνι , βέβαια, παίζοντας το πολιτικό του παιχνίδι ενόψει των Ευρωεκλογών μοιάζει να υπονομεύει την προσέγγιση της Μελόνι με την παραδοσιακή δεξιά, που προετοιμάζεται μεταξύ ΕΛΚ και των ακροδεξιών του ECR. Η συμμαχία του ξενοφοβικού ηγέτη με τη Λεπέν (του πρωτεύοντος κόμματος στη Γαλλία dixit ο ίδιος) τη στιγμή που η ΕΕ απαιτεί πλήρη συμμόρφωση της ασθενούσας αναπτυξιακά και δημοσιονομικά Ιταλίας σε μία σειρά από οικονομικά θέματα, πέρα από το μεταναστευτικό, δημιουργεί δυσαρέσκειες και στο εσωτερικό της χώρας. Βέβαια, από το εσωτερικό της ίδιας της Λέγκας, η κίνηση του Σαλβίνι ερμηνεύεται ως συνδυαστική στην πρωτοβουλία της Μελόνι. Δηλ. ως μία επιπλέον προσπάθεια να προσεγγισθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις, ώστε να λυθεί το αδιέξοδο στο μεταναστευτικό, που έχει οδηγήσει την Ευρώπη η πρωτοκαθεδρία των Σοσιαλιστών. Άλλωστε και η στάση του Ζοζέπ Μπορέλ έχει στιγματισθεί ιδιαίτερα από τον δεξιό Τύπο στην Ιταλία, που αρέσκεται να αποδίδει όλα τα δεινά στην «εμμονή» των Σοσιαλιστών και της Αριστεράς για απροϋπόθετη υποδοχή των προσφύγων στο ευρωπαϊκό έδαφος.
Τόσο η δεξιά, όσο και η ακροδεξιά παίζουν πάλι το παιχνίδι των μεταναστών για να μαυλίσουν συνειδήσεις και να αρπάξει ψήφους. Βέβαια, η «εισβολή» που η Λεπέν και η Μαριόν Μαρεσάλ επικαλούνται στη Γαλλία δεν συμψηφίζει τις 8.500 αφίξεις Αφρικανών κλπ με τα τέσσερα εκατ. Ουκρανών , που ευχαρίστως γίνονται δεκτοί στην Ε.Ε..
Μετά την οικονομία, καθώς οι προοπτικές ανάπτυξης στο εσωτερικό, που όπως αποδεικνύουν οι περιπτώσεις Stellantis και Magnett Marelli, όσο κι ό,τι να εξαγγέλλει η ίδια εξαρτάται από εξωτερικές δυνάμεις και παράγοντες, η Μελόνι αντιλαμβάνεται πως εξαρτάται από άλλους. Όπως η ιταλική κυβέρνηση ήδη εναποθέτει τις ελπίδες της και πάλι στον Μάριο Ντράγκι, που η Ε.Ε. επέλεξε για να εκπονήσει την έκθεση για την ανταγωνιστικότητα, μήπως και της μείνουν κάποια ψίχουλα για να στηρίξει τη δημοφιλία της, άλλο τόσο, βλέπει πως η πρωτοβουλία στο μεταναστευτικό δεν είναι δική της.
Η αποτυχία στο μεταναστευτικό, σε συνδυασμό με την οικονομία που κινείται όλο και πιο αρνητικά θα είναι από τα πιο δύσκολα ζητήματα που θα κληθεί άμεσα να αντιμετωπίσει η ηγεσία της Τζόρτζια Μελόνι, παρά τις θριαμβολογίες της για τις επιτυχίες ανά τον κόσμο. Άλλωστε και η έκβαση μεγαλόπνοων σχεδίων όπως το νέο ενεργειακό «Σχέδιο Ματέι» περνάει μέσα από την (νεοαποικιακή) επιτυχία στις χώρες που παράγουν ή αποτελούν δίοδο μεταναστών. Η εξέλιξη του θέματος αυτού , ειδικά μέσα σε τούτο το φορτισμένο κλίμα όλων εναντίον όλων κι η ανταγωνιστική τακτική του Σαλβίνι, ενδέχεται να αποδειχθεί κρίσιμο για την κυβέρνησή της ήδη εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας για τις Eυρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου.
