Η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές και η πρωτιά, με αυξημένα ποσοστά, της παράταξης της απερχόμενης προέδρου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) Δέσποινας Κουτσούμπα θεωρούνται από όλες τις πλευρές ως ισχυρό μήνυμα καταδίκης των πολιτικών επιλογών της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.

Συγκεκριμένα, σε ποσοστό 70% προσήλθαν οι αρχαιολόγοι μέλη του ΣΕΑ στις εκλογικές διαδικασίες που έλαβαν χώρα την Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου στα εκλογικά κέντρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Λάρισα, Βόλο, Ηράκλειο Κρήτης και Ρόδο, για την εκλογή νέου ΔΣ του συλλόγου. Το μεγάλο αυτό ποσοστό συμμετοχής, της ίδια τάξεως με τα ποσοστά στις εκλογές του 2017 και 2020, φανερώνει πως το μεγαλύτερο μέρος του σώματος των αρχαιολόγων συσπειρώθηκε γύρω από το κλαδικό του σωματείο, αγνοώντας την υπόγεια καμπάνια για αποχή από τις εκλογές, η οποία και θα βοηθούσε την υπουργό Πολιτισμού να αποδείξει πως η ηγεσία του ΣΕΑ ακολουθεί μια πορεία που συγκρούεται με τις διαθέσεις της βάσης.

Στην προσπάθεια απαξίωσης του ΣΕΑ εγγράφεται και η δημόσια δήλωση αποχώρησης από αυτόν 9 διευθυντικών στελεχών του υπουργείου που εκδηλώθηκε λίγες μέρες πριν στηθούν οι κάλπες.  

Οι 9 διευθυντές Εφορειών Αρχαιοτήτων, που θεωρούνται φίλα προσκείμενοι στην υπουργό, κατήγγειλαν πως «ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει παύσει να λειτουργεί ως συνδικαλιστικό όργανο των υπηρετούντων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία μελών του, έχει μετατραπεί σε εργαλείο κομματικών τακτικισμών και επιδίδεται σε δράσεις που υπαγορεύονται αποκλειστικά από τις πολιτικές εμμονές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του». Η κίνησή τους εκλήφθηκε από αρκετούς ως προάγγελος ενός δεύτερου μαζικότερου κύματος αποχωρήσεων τις παραμονές των εκλογών, το οποίο θα δημιουργούσε αναστάτωση στις τάξεις του ΣΕΑ και θα απομάκρυνε από τις κάλπες πολλαπλάσια μέλη του συλλόγου.

Τίποτα από αυτά δεν επαληθεύθηκε. Τουναντίον, η συμμετοχή παρέμεινε σε υψηλά για συνδικαλιστικό σωματείο ποσοστά, ενώ η κάλπη έβγαλε ενισχυμένα τα ψηφοδέλτια που αντιπολιτεύονται την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Κέρδη και ζημιές

Η «Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση» (ΕΑΚ), η ανεξάρτητη παράταξη της ριζοσπαστικής αριστεράς από την οποία προέρχεται και η απερχόμενη πρόεδρος Δέσποινα Κουτσούμπα, είδε μάλιστα τα ποσοστά της να εκτοξεύονται στο 42%, αυξημένα κατά 8 περίπου ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τις εκλογές του 2020! Με 6 πλέον έδρες στο 15μελές ΔΣ, έναντι 5 του 2020, η ΕΑΚ συνεχίζει να είναι η ισχυρότερη παράταξη του συλλόγου. Παρότι, μάλιστα, είχε αποφασιστεί και ανακοινωθεί πως δεν θα προταθεί εκ νέου η κ. Κουτσούμπα για πρόεδρος, σύμφωνα με την αρχή της εναλλαγής σε θέσεις ευθύνης που ακολουθεί η ΕΑΚ, οι προσωπικές επιθέσεις που δέχτηκε η πρόεδρος όλη την προηγούμενη περίοδο, οδηγούν κατά πάσα πιθανότητα στην επανεκλογή της στη θέση της προέδρου.

Από την ΕΑΚ αναμένεται επίσης να εκλεγούν, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, καθώς η καταμέτρηση των σταυρών δεν έχει ολοκληρωθεί, η Όλγα Σακαλή, που έχει διατελέσει και πρόεδρος του ΣΕΑ την περίοδο 2013-2017, η Αμαλία Τσιτούρη και ο Στάθης Γκότσης, που είναι αντιπρόεδρος και γραμματέας αντίστοιχα και του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, καθώς και τα μέλη του απερχόμενου ΔΣ Κώστας Πασχαλίδης και Μαρία Κουτσουμπού.

Ενισχυμένοι βγήκαν από την εκλογική διαδικασία και οι «Ενωμένοι Αρχαιολόγοι», η παράταξη που πρόσκειται στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Με ποσοστό 24%, αυξημένο κατά 1,5%, οι «Ενωμένοι Αρχαιολόγοι» θα διαθέτουν τώρα 4 έδρες στο ΔΣ, έναντι 3 που είχαν το 2020. Αναμένεται να επανεκλεγεί η απερχόμενη γενική γραμματέας του ΣΕΑ Εύα Γιατρουδάκη, καθώς και το επίσης μέλος του απερχόμενου ΔΣ Μάγια Κόμβου. Ενδέχεται επίσης στο νέο ΔΣ του συλλόγου να εκλεγεί και ο Μανώλης Ψαρρός, ο αρχαιολόγων της Εφορείας Κυκλάδων που έγινε ευρύτερα γνωστός από την υπόθεση της Μυκόνου.

Κάμψη της επιρροής της κατά 3,5% κατέγραψε η ανεξάρτητη παράταξη «Συνεργασία Αρχαιολόγων». Με ποσοστό περίπου 21% θα καταλάβει αυτή τη φορά 3 έδρες στο ΔΣ, έναντι 4 που είχε στην προηγούμενη θητεία. Θα πρέπει να σημειωθεί πως κατά την προηγούμενη τριετία σειρά στελεχών της «Συνεργασίας Αρχαιολόγων», τα οποία βρίσκονται πολιτικά κοντά στην ΝΔ, αποστασιοποιήθηκαν, ενώ χτύπημα δέχτηκε η παράταξη και από τον διορισμό στελέχους της ως Γενικής Διευθύντριας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, που μετατράπηκε όπως και τέσσερα ακόμη εμβληματικά μουσεία της χώρας, σε ΝΠΔΔ. Από την «Συνεργασία Αρχαιολόγων» αναμένεται να επανεκλεγούν ο απερχόμενος αντιπρόεδρος του ΣΕΑ Γιάννης Θεοχάρης και το μέλος του απερχόμενου ΔΣ Γκέλυ Κατσιώτη. Ενδέχεται, επίσης, να εκλεγεί και ο Μιχάλης Λυχούνας, ο αρχαιολόγος από την Εφορεία Καβάλας, που είχε γίνει ευρύτερα γνωστός το 2020 από τη δημόσια κόντρα του με τη Λίνα Μενδώνη στην υπόθεση του «όχι μαγκιές σε μένα».

Στους κερδισμένους των εκλογών συγκαταλέγεται και η ΔΑΣ, η παράταξη του ΚΚΕ/ΠΑΜΕ, που αυξάνει ελαφρά τα ποσοστά της από 9 σε 9,5%, κερδίζοντας και δεύτερη έδρα, από την μία που είχε, στο ΔΣ.

Ο μεγάλος ηττημένος των εκλογών στον ΣΕΑ είναι η φιλομενδωνική παράταξη που δημιουργήθηκε το 2020 «Νέα Πορεία». Χάνοντας περίπου 7 ποσοστιαίες μονάδες, η «Νέα Πορεία» βρέθηκε στο 3,4% (που αντιστοιχεί σε μόλις 22 ψήφους σε σύνολο περίπου 700…), με αποτέλεσμα να χάνει και τις 2 έδρες που είχε, άρα και την εκπροσώπησή της στο νέο ΔΣ του συλλόγου. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως το πλέον προβεβλημένο στέλεχος της παράταξης, ο Γρηγόρης Βαφειάδης, στενός συνεργάτης του υπόδικου για σοβαρά κακουργήματα προέδρου της ΠΟΕΥΠΠΟ Γιάννη Τσακοπιάκου και γραμματέας ο ίδιος της ΠΟΕΥΠΠΟ, απέφυγε να κατέβει αυτή τη φορά στις εκλογές, διαισθανόμενος ενδεχομένως την εκλογική συντριβή που ερχόταν. Από την παράταξη έλειψαν, άλλωστε, και οι υποψηφιότητες όσων εκ των 9 διευθυντών είχαν δηλώσει την αποχώρησή τους από τον ΣΕΑ… 

Η επόμενη μέρα

Μπορεί όλοι να συμφωνούν πως τα αποτελέσματα των εκλογών στον ΣΕΑ αποτελούν αφενός ένα ηχηρό «ράπισμα» στην Λίνα Μενδώνη και τους λιγοστούς υποστηρικτές της εντός του συλλόγου και αφετέρου μια σημαντική ένδειξη για συσπείρωση του σώματος των αρχαιολόγων και για επιβράβευση της συνδικαλιστικής πρακτικής του, η επόμενη όμως ημέρα για το νεοεκλεγέν ΔΣ του συλλόγου φαίνεται να είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Το πρώτο και επείγον ζήτημα που θα έχει να αντιμετωπίσει είναι, ασφαλώς, το θέμα της έξωσης του συλλόγου από την ιστορική του έδρα το κτίριο της Ερμού 134-136. Με βάση το τελεσίγραφο που έχει στείλει η υπουργός, ο ΣΕΑ θα πρέπει να παραδώσει το κτίριο μέχρι τις 10 Οκτωβρίου. Με τα έως σήμερα δεδομένα η απόφαση αυτή δεν πρόκειται να υλοποιηθεί, ενώ ο σύλλογος ετοιμάζει, εκτός από νομική προσφυγή, και μεγάλη συναυλία συμπαράστασης την παραμονή ή και ανήμερα της 10ης Οκτωβρίου.

Το σημαντικότερο, ωστόσο, ζήτημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι αρχαιολόγοι και ο σύλλογος τους την επόμενη περίοδο είναι τα σχέδια αναδιάρθρωσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η υπουργός Πολιτισμού την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου, σε προγραμματισμένη συνάντηση με τους προϊσταμένους των Εφορειών Αρχαιοτήτων, ανακοίνωσε ότι στις προθέσεις της είναι η κατάργηση της αυτεπιστασίας, η ανάθεση των ανασκαφών και των αρχαιολογικών έργων σε εργολαβικές εταιρείες, η ιδιωτικοποίηση λειτουργιών των υπηρεσιών, η αλλαγή του Οργανισμού του υπουργείου μέσα στο 2024 στην κατεύθυνση της συγχώνευσης της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και  Πολιτιστικής Κληρονομιάς με τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων και η δημιουργία 9 Περιφερειακών Γενικών Διευθύνσεων και ισάριθμων περιφερειακών συμβουλίων μνημείων.

Το απερχόμενο ΔΣ κατήγγειλε ήδη τους σχεδιασμούς αυτούς ως καταστροφικούς. Μένει να δούμε τους τρόπους με τους οποίους ο ΣΕΑ, υπό το νεοεκλεγέν ΔΣ του, θα εξειδικεύσει τις αντιδράσεις του. Και κυρίως τις συμμαχίες σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο που θα μπορέσει, ενδεχομένως, να συνάψει, προκειμένου να ακυρωθούν τα κυβερνητικά σχέδια που απειλούν, κυριολεκτικά αυτή τη φορά, με διάλυση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Διαβάστε επίσης: